Täze tapyndylar gark bolan “San-Hose” galeonynyň syrlaryny açýar

  • 14.06.2025 18:38
  • 7.5k+

Gark bolan “San-Hose” ispan galeonyndan (uly gämi) tapylan teňňeler alymlara onuň hakykylygyny we taryhy ähmiýetini tassyklamaga kömek etdi.

1708-nji ýylda Kartahenanyň kenarynda gark bolan “San-Hose” ispan galeony Kolumbiýanyň hökümeti tarapyndan baryp 2015-nji ýylda tapylypdy. Gämi Günorta Amerikanyň koloniýalaryndan toplanan hazynalary, şol sanda takmynan 11 million altyn-kümüş teňňäni, zümerredi we beýleki gymmat bahaly daşlary alyp barýan eken.
Şeýle uly hazyna Beýik Britaniýa bilen tagt ugrunda söweşýän korol Filip V-iň urşuny maliýeleşdirmek üçin niýetlenipdi. Iňlis gämileri söweşde galeony gark etdi.
Ýakynda alymlar hazynany öwrenmek üçin suwasty apparat ulandylar. Olar şaýy pullary ýokary durulykda surata aldylar we olaryň 3D modelini döretdiler. Şaýlarda olaryň 1707-nji ýylda Limada zikgelenendigini tassyklaýan nyşanlar tapyldy. Olaryň arasynda Ierusalim haçy, galaly we arslanly galkan bar. Şaýy pullaryň ters ýüzünde Lima zikgehanasyna mahsus bolan "Gerkulesiň deňiz tolkunlarynyň üstündäki täç sütünleri" şekillendirilýär.
Şaýy pullaryň ortaça diametri 32,5 mm, agramy 27 gram töweregi. Käbirlerinde metalyň arassalygyny tassyklaýan möhür bar.
Bu tapyndylar munuň hakykatdanam ispan “San-Hose” galeonydygyna şübhe döretmedi.
Bu barlag “Antiquity” žurnalynda çap edildi.

düýn 17:43
3k+

“Aždarhany nädip eldekileşdirmeli” kinoremeýki onlaýn çykdy

“Aždarhany nädip eldekileşdirmeli” (Как приручить дракона) filmi kinoteatrlarda görkezilip başlanandan bir ýarym aý soň onlaýn görnüşde çykdy. Film öz taýpasy wikingleriň aždarhalar bilen tükeniksiz söweşinden ýadan ýetginjek Ikkingiň (Hiccup) wakasyny gürrüň berýär...

düýn 13:39
2.7k+

Endrýu Garfild OpenAI kompaniýasyndaky dawa baradaky filmde Sem Altmanyň keşbini oýnar

“Möý adam” filminiň ýyldyzy Endrýu Garfild täze “Emeli” (Artificial) dramedisinde Sem Altmanyň keşbini ýerine ýetirer. Filme Luka Guadanino režissýorlyk eder diýip, Variety habar berýär. OpenAI-iň egindeş esaslandyryjysy we baş ylmy işgäri Ilýa Suskeweriň keşbini Ýura Borisow oýnar...

düýn 13:34
3.8k+

Bawariýanyň galalary, Karnak megalitleri we Minos köşkleri ÝUNESKO-nyň sanawyna girizildi

ÝUNESKO Bütindünýä mirasynyň sanawyna täze desgalary, şol sanda Fransiýadaky Karnak megalitlerini, Germaniýadaky patyşa Lýudwig II-niň galalaryny we Kritdäki Minos köşk toplumlaryny goşdy. Çözgüt ylmy gözlegler we tanyşdyryşlar bilen birlikde berlen arzalar gözden geçirilenden soň kabul edildi...

düýn 13:28
5.5k+

Grenlandiýada 3 km buzuň astyndan gadymy tundranyň galyndylary tapyldy. Ol ýerde haşhaş, moh we hatda leýlisaç ösüpdir

Grenlandiýanyň köp bölegi buz we gar bilen örtülendir, şonuň üçin adanyň ady şoňa ýaňzydylyp goýlan. Emma bu hemişe beýle bolmandyr. Alymlar üç kilometrlik buz gatlagynyň astyndan gadymy tundra ekoulgamynyň yzlaryny tapdylar...