Astrobiologlar Saturnyň hemrasy Enselada ýaşaýyş «ýokuşdyrmagy» teklip edýärler

  • 07.06.2025 11:20
  • 2.2k+

Kosmos enjamlarynyň, esasan-da, gonuş apparatlaryň sterilizasiýasy (arassalanmagy) halkara kosmonawtikanyň hökmany talabydyr. Maksat Ýerdäki mikroorganizmleriň beýleki planetalara ýaýramagynyň öňüni almak bolup durýar. Emma käbir alymlar munuň tersine bolan pikiri öňe sürdüler: Saturnyň hemrasy Enseladyň buz bilen örtülen ýüzüniň astyndaky ummana agyr şertlere çydamly mikroorganizmleri ibermek.

Bu pikir «Space Policy» žurnalynda çap edilen makalanyň baş temasy bolup durýar.
Köp sanly astrobiologlar mümkin bolan ýaşaýyş alamatlaryny Marsdan däl-de, eýsem, buz bilen örtülen hemralardan, ýagny Ýewropadan we Enseladdan gözlemegiň has ýerliklidigine ynanýarlar. Bu iki hemranyň ýüzi hem buz bilen örtülen, olaryň aşagynda bolsa, alymlaryň pikiriçe, ummanlar bar. NASA-nyň «Kassini» zondy ozal Enseladyň yrgyldylaryny we suw buglarynyň geýzerlerini hasaba alypdy, bu bolsa suwuk suwuň bardygyny aňladyp biler.
Enseladyň dykyzlygy – 1,6 g/sm³ bolup, bu suwuňkyndan birneme ýokarydyr. Deňeşdirsek, Ýeriň dykyzlygy – 5,5 g/sm³. Enseladyň ýüzündäki buz örtüginiň galyňlygy, ähtimal, onlarça kilometre bolmaly. Alymlar şol buzy deşip geçip, aşagyndaky ummana ýetip biljek apparaty döretmäge synanyşýarlar.
ABŞ-dan we Beýik Britaniýadan alymlar topary şeýle apparaty ulanyp, Methanobacterium subterraneum ýaly ýerli arheýleri Enselada ibermegi teklip etdiler. Bu organizmler metan öndürip, Enseladda bolmagy ähtimal agyr şertlerde ýaşaýşy dowam etdirip biler.
Ýöne beýle taslama durmuşa geçirilmezden ozal, Enseladyň özünde ýaşaýşyň ýokdugyna doly göz ýetirilmeli bolar. Eger-de ol ýerde ýaşaýyş bar bolsa, onuň üstüne daşarky mikroorganizmleri ibermek diňe bir ýerli ekoulgama zyýan ýetirmez, eýsem, daşarky ýaşaýşyň tebigy görnüşlerini tapmagy hem kynlaşdyryp biler.


şu gün 14:27
1.5k+

Hytaýyň metan ýangyjynda işleýän raketa göterijisi synag wagty heläkçilige uçrady

Hytaýyň LandSpace Technology kompaniýasy suwuk kislorodda we metanda işleýän Zhuque-2E Y3 raketa göterijisiniň synagynyň şowsuz tamamlanandygyny habar berdi. Uçuryş 15-nji awgustda Szýusýuan kosmodromynyň 96A meýdançasyndan amala aşyryldy...

15.08.2025 19:02
4.3k+

Astronomlar ilkinji gezek Marsdaky gijeki bulutlaryň doly şekilini düşürdiler

Astronomlar ilkinji gezek Marsdaky gijeki bulutlary jikme-jik öwrenip bildiler. Planetanyň atmosferasynyň Ýeriňkiden has ýukadygyna we gurakdygyna garamazdan, onda howanyň ýagdaýyna täsir edýän suwuň kiçijik buz kristallarynyň bulutlary bar...

15.08.2025 01:05
3.9k+

Üzüm hoşasyna meňzeýän gadymy galaktika tapyldy

Astronomlar Uly partlamadan 900 million ýyl geçensoň emele gelen galaktikany tapdylar. Şekiline görä, oňa "kosmiki üzüm" ady berildi diýip, National Radio Astronomy Observatory-daky makalada aýdylýar. “Habbl” teleskopynyň ilkinji suratlarynda galaktika bulaşyk ýaly görünýärdi, ýöne täze tehnologiýalar azyndan 15 sany äpet ýyldyz emele getirýän toparyň aýlanýan ulgamyny synlamaga mümkinçilik berdi...

13.08.2025 07:36
8.8k+

Marsda Ýerde näbelli mineral tapyldy

Marsa köpýyllyk gözegçilikler onuň üstüniň jikme-jik kartasyny döretmäge mümkinçilik berdi, ýöne planetanyň mineral düzümi häzire çenli doly öwrenilmän galýar. Alymlar bu planeta barada täze düşünjeleri almak üçin zond we spektr maglumatlaryny seljermegi dowam etdirýär, bu bolsa käwagtlar garaşylmadyk netijeleri berýär...