Astrobiologlar Saturnyň hemrasy Enselada ýaşaýyş «ýokuşdyrmagy» teklip edýärler

  • 07.06.2025 11:20
  • 2.2k+

Kosmos enjamlarynyň, esasan-da, gonuş apparatlaryň sterilizasiýasy (arassalanmagy) halkara kosmonawtikanyň hökmany talabydyr. Maksat Ýerdäki mikroorganizmleriň beýleki planetalara ýaýramagynyň öňüni almak bolup durýar. Emma käbir alymlar munuň tersine bolan pikiri öňe sürdüler: Saturnyň hemrasy Enseladyň buz bilen örtülen ýüzüniň astyndaky ummana agyr şertlere çydamly mikroorganizmleri ibermek.

Bu pikir «Space Policy» žurnalynda çap edilen makalanyň baş temasy bolup durýar.
Köp sanly astrobiologlar mümkin bolan ýaşaýyş alamatlaryny Marsdan däl-de, eýsem, buz bilen örtülen hemralardan, ýagny Ýewropadan we Enseladdan gözlemegiň has ýerliklidigine ynanýarlar. Bu iki hemranyň ýüzi hem buz bilen örtülen, olaryň aşagynda bolsa, alymlaryň pikiriçe, ummanlar bar. NASA-nyň «Kassini» zondy ozal Enseladyň yrgyldylaryny we suw buglarynyň geýzerlerini hasaba alypdy, bu bolsa suwuk suwuň bardygyny aňladyp biler.
Enseladyň dykyzlygy – 1,6 g/sm³ bolup, bu suwuňkyndan birneme ýokarydyr. Deňeşdirsek, Ýeriň dykyzlygy – 5,5 g/sm³. Enseladyň ýüzündäki buz örtüginiň galyňlygy, ähtimal, onlarça kilometre bolmaly. Alymlar şol buzy deşip geçip, aşagyndaky ummana ýetip biljek apparaty döretmäge synanyşýarlar.
ABŞ-dan we Beýik Britaniýadan alymlar topary şeýle apparaty ulanyp, Methanobacterium subterraneum ýaly ýerli arheýleri Enselada ibermegi teklip etdiler. Bu organizmler metan öndürip, Enseladda bolmagy ähtimal agyr şertlerde ýaşaýşy dowam etdirip biler.
Ýöne beýle taslama durmuşa geçirilmezden ozal, Enseladyň özünde ýaşaýşyň ýokdugyna doly göz ýetirilmeli bolar. Eger-de ol ýerde ýaşaýyş bar bolsa, onuň üstüne daşarky mikroorganizmleri ibermek diňe bir ýerli ekoulgama zyýan ýetirmez, eýsem, daşarky ýaşaýşyň tebigy görnüşlerini tapmagy hem kynlaşdyryp biler.


düýn 13:07
4.1k+

Hytaý asteroidi urup, planetany goramak tehnologiýasyny iş ýüzünde barlamak isleýär

Hytaý Ýeri kosmos howplaryndan goramak tehnologiýasynyň netijeliligini barlamak üçin, asteroidi urmak boýunça görkezme missiýasyny taýýarlaýar. Bu barada Hytaýyň Aý maksatnamasynyň baş inženeri Wu Weýžen çuň kosmos boýunça maslahatda aýtdy...

08.09.2025 13:21
2.3k+

SpaceX Falcon 9 raketalarynyň uçuş sanyny 120-ä çenli artdyrmaga rugsat aldy

SpaceX Floridadaky Kanaweral burnundan Falcon 9 raketalarynyň uçuş sanyny ep-esli artdyryp biler. ABŞ-nyň Federal raýat awiasiýasy edarasy (FAA) ekologiýa synyny tamamlady, bu hem kompaniýa uçuşlaryň sanyny ýylda 50-den 120-ä çenli artdyrmaga mümkinçilik berdi diýip, TechCrunch habar berýär...

07.09.2025 18:59
3.2k+

Hytaýda kosmos üçin kir ýuwujy maşynyň taslamasyny işläp düzdüler

Orbitada hepdeläp işleýän kosmonawtlar üçin kir ýuwmak işi iň kyn meseleleriň biri bolmagynda galýar: suw üpjünçiliginiň çäkliligi we enjamlaryň ýetmezçiligi sebäpli, eşikler gaty hapa bolýança geýilýär we soň zyňylýar...

06.09.2025 17:40
3.4k+

Fizikler Älemiň geljegini çaklamak üçin matematiki enjam döretdi

Moskwanyň fiziki-tehniki institutyndan (MFTI) rus fizik-teoretikleri Älemimiziň geljegini çaklamak üçin täze matematiki gural döretdi. Ol kosmos masştabynda kwant meýdanlarynyň özüni nähili alyp barýandygyny beýan edýär we Äleme giňelmek şertlerinde nämäniň garaşýandygyna düşünmäge kömek eder...