Amazoniýada altynyň bikanun gazylyp alynmalary tokaýyň dikelmegine päsgelçilik döredýär

  • 04.06.2025 15:15
  • 4.9k+

Amazon tokaýlarynda bikanun altyn gazyp almalar tokaýlaryň dikelişini haýalladýar. Alymlaryň anyklamagyna görä, metaly çykarmagyň iň giň ýaýran usuly topragyň güýçli zaýalanmagyna we aşa gyzmagyna sebäp bolýar. Bu barada Günorta Kaliforniýa uniwersitetiniň (USC) metbugat gullugy habar berdi.

ABŞ-nyň professory Joşua West "Topragyň zaýalanmagy tokaýyň dikelişini haýalladýandygyny öňdenem bilýäris, ýöne bu ýagdaýda başga bir hadysa bilen ýüzbe-ýüz bolýarys. Altyn gazyp almak şol ýeriniň topragyny zaýalaýar, netijede çapylan Amazon tokaýlaryndaky şertler täze agaçlaryň ösmegi üçin amatsyz bolýar" -diýip, USC-nyň professory Joşua Uest düşündirdi.

Peruwyň Madre-de-Dios sebitindäki gözegçiliklere esaslanyp, şeýle netijä gelindi. Ol ýerde bikanun magdançylar topragyň ýokarky gatlaklaryny ýokary basyşly suw pürküp ýuwýarlar. Bu topragyň gurluşyny weýran edýär we palçykly howdanlaryň we gum depeleriniň döremegine sebäp bolýar.
Barlag uçarmansyz uçarlary, radarlary we toprak gurallaryny ulanmak arkaly geçirildi. Magdan çykarylandan soň, çägäniň we galyndylaryň adaty Amazon topragyndan suwy 100 esse çalt siňdirýändigi we yzgary takmynan bäş esse çalt ýitirýändigi ýüze çykaryldy.
Çäge massalary 60 gradusa çenli gyzýar, bu topragy ýörite ekilende-de ösümlikleriň ösmegi üçin ýaramsyz edýär. Çyglylygyň ýetmeýändigi we aşa gyzmak tokaýyň dikelmegine päsgel berýär. Alymlar bu prosese düşünmek Amazon tebigatyny dikeltmek üçin täze çemeleşmeleriň işlenip taýýarlanmagyna kömek eder diýip umyt edýärler.


15.07.2025 14:40
2.9k+

Hazarýaka döwletleriniň bilermenleri durnukly ösüş we dolandyryş boýunça okuw geçýärler

14-nji iýulda Aşgabat şäherinde iki hepdelik «Hazar deňzi – durnukly ösüş we dolandyryş» atly okuw sapaklary başlandy. Okuwlar Türkmenistanyň daşary işler ministrliginiň, nebit-gaz toplumynyň, Türkmenistanyň Hazar deňzi institutynyň Halkara ummanlar instituty bilen hyzmatdaşlykda guramagynda geçirilýär diýip, Türkmenistanyň DIM-nde habar berdiler...

03.07.2025 18:32
3k+

Türkmenistan Parižde ÝUNESKO-nyň Hökümetara okeanografiýa komissiýasynyň mejlisine gatnaşýar

Türkmenistanyň wekiliýeti 25-nji iýun – 3-nji iýul aralygynda ÝUNESKO-nyň Pariž şäherindäki ştab-kwartirasynda geçirilýän ÝUNESKO-nyň Hökümetara okeanografiýa komissiýasynyň 33-nji Assambleýasyna gatnaşýar. Bu barada Türkmenistanyň DIM-nde habar berdiler...

27.06.2025 10:56
3k+

Mähri Bäşimowa CAREC-niň täze bellenen direktory bilen ekologiýa meseleleriniň giň toplumyny maslahatlaşdy

26-njy iýunda Aşgabatda Türkmenistanyň daşary işler ministriniň orunbasary Mähri Bäşimowa bilen Merkezi Aziýanyň sebitleýin ekologiýa merkeziniň (CAREC) täze bellenen Ýerine ýetiriji direktory Batyr Mamedowyň arasynda duşuşyk geçirildi...

26.06.2025 12:05
4.9k+

Türkmenistan Hazarýaka döwletleriniň ýolbaşçylarynyň ýörite sammitini geçirmegi teklip edýär

Türkmenistanyň ýolbaşçylygy derwaýys meseleleri ara alyp maslahatlaşmak we Hazarda ekologiýa howpsuzlygyny üpjün etmek boýunça işleri güýçlendirmek maksady bilen, Hazarýaka döwletleriniň ýolbaşçylarynyň ýörite sammitini geçirmek baradaky başlangyjy beýan etdi...