Amazoniýada altynyň bikanun gazylyp alynmalary tokaýyň dikelmegine päsgelçilik döredýär

  • 04.06.2025 15:15
  • 4.2k+

Amazon tokaýlarynda bikanun altyn gazyp almalar tokaýlaryň dikelişini haýalladýar. Alymlaryň anyklamagyna görä, metaly çykarmagyň iň giň ýaýran usuly topragyň güýçli zaýalanmagyna we aşa gyzmagyna sebäp bolýar. Bu barada Günorta Kaliforniýa uniwersitetiniň (USC) metbugat gullugy habar berdi.

ABŞ-nyň professory Joşua West "Topragyň zaýalanmagy tokaýyň dikelişini haýalladýandygyny öňdenem bilýäris, ýöne bu ýagdaýda başga bir hadysa bilen ýüzbe-ýüz bolýarys. Altyn gazyp almak şol ýeriniň topragyny zaýalaýar, netijede çapylan Amazon tokaýlaryndaky şertler täze agaçlaryň ösmegi üçin amatsyz bolýar" -diýip, USC-nyň professory Joşua Uest düşündirdi.

Peruwyň Madre-de-Dios sebitindäki gözegçiliklere esaslanyp, şeýle netijä gelindi. Ol ýerde bikanun magdançylar topragyň ýokarky gatlaklaryny ýokary basyşly suw pürküp ýuwýarlar. Bu topragyň gurluşyny weýran edýär we palçykly howdanlaryň we gum depeleriniň döremegine sebäp bolýar.
Barlag uçarmansyz uçarlary, radarlary we toprak gurallaryny ulanmak arkaly geçirildi. Magdan çykarylandan soň, çägäniň we galyndylaryň adaty Amazon topragyndan suwy 100 esse çalt siňdirýändigi we yzgary takmynan bäş esse çalt ýitirýändigi ýüze çykaryldy.
Çäge massalary 60 gradusa çenli gyzýar, bu topragy ýörite ekilende-de ösümlikleriň ösmegi üçin ýaramsyz edýär. Çyglylygyň ýetmeýändigi we aşa gyzmak tokaýyň dikelmegine päsgel berýär. Alymlar bu prosese düşünmek Amazon tebigatyny dikeltmek üçin täze çemeleşmeleriň işlenip taýýarlanmagyna kömek eder diýip umyt edýärler.


23.05.2025 19:19
8.2k+

Hytaýda «ýaşyl» energetikanyň ösüşi ilkinji gezek CO2 zyňyndylarynyň azalmagyna getirdi

Hytaý 2024-nji ýylyň degişli döwri bilen deňeşdirilende, kömürturşy gazynyň (CO2) zyňyndylaryny ilkinji gezek 1,6% azaltmagy başardy. Bu netije ýel, Gün we ýadro energiýalarynyň giňden ulanylmagy bilen gazanyldy diýip, «Carbon Brief» britan neşiri habar berýär...

08.05.2025 16:17
11k+

Azerbaýjanda Hazar deňzi bilen Gara deňzi ýerasty tunel arkaly birleşdirmek teklip edildi

Azerbaýjanyň ADOG kompaniýasy bilen Halkara Zira porty Hazar deňzi bilen Gara deňzi ýerasty tunel arkaly birleşdirmek teklibini orta atdy. Bu barada azerbaýjan maglumat portaly «Minval Politika» habar berýär. Taslamada diametri 10 metr bolan tuneliň gurluşygy göz öňünde tutulýar...

05.04.2025 11:39
4.2k+

Serdar Berdimuhamedow Samarkant halkara klimat forumynda Türkmenistanyň başlangyçlaryny öňe sürdi

4-nji aprelde Prezident Serdar Berdimuhamedow Samarkantda geçirilen “Merkezi Aziýa ählumumy howa meseleleriniň öňünde: bilelikdäki abadançylyk üçin jebislik” atly halkara foruma gatnaşdy. Forum “Silk Road Samarkand”...

05.04.2025 08:58
6.6k+

Serdar Berdimuhamedowyň Samarkantda ählumumy howa meseleleri boýunça halkara forumdaky ÇYKYŞY

Hormatly Özbegistan Respublikasynyň Prezidenti! Hormatly Merkezi Aziýa döwletleriniň Baştutanlary hem-de Ýewropa Bileleşiginiň ýolbaşçylary! Howanyň üýtgemegi bilen bagly meseleler «Merkezi Aziýa — Ýewropa Bileleşigi»...