Ýerden Günüň ozal görlüp-eşidilmedik takyklykdaky wideosy alyndy

  • 04.06.2025 08:06
  • 9.5k+

Astronomlar Ýerden Günüň iň jikme-jik şekillerini almagy başardy. Munuň üçin olar ABŞ-da ýerleşýän «Uly Aýy» obserwatoriýasyndaky (Big Bear Solar Observatory) «Goode Solar» teleskobynyň kämilleşdirilen adaptasiýaly optika ulgamyndan peýdalandy, diýip «EurekAlert» ýazýar.

Günüň ýerüsti gözegçilikleri atmosferadaky ýoýulmalar we ýyldyzyň ýagtylygy sebäpli, örän çylşyrymlydyr. Bu täsirleri aradan aýyrmak üçin, alymlar häzirki wagtda dolandyrylýan deformirlenýän aýnany ulanypdyrlar. Bu ulgam datçikler arkaly bökdençlikleri anyklap, aýnanyň görnüşini düzeldýär we şekiliň hilini ýokarlandyrýar.
Şeýlelikde, ozal görlüp-eşidilmedik çözgüt gazanyldy: teleskop 63 kilometrlik obýektleri hem ýazga aldy. Deňeşdirsek, mundan ozal bu görkeziji, takmynan, 1000 km bilen çäklenýärdi. Alymlar Günüň täjiniň (koronasynyň), protuberanesleriniň we halkalarynyň jikme-jikliklerini ýokary takyklykda synladylar.
«Goode» teleskobyna oturdylan «Cona» ulgamy aýnanyň görnüşini sekuntda 2200 gezek üýtgedýär we atmosferanyň täsiriniň öwezini dolýar. Bu bolsa enjamyň teoretiki çägi bilen deňeşdirilýän çözgütde şekil almaga mümkinçilik berýär. Bu tehnologiýa koronaly ýagyş – plazmanyň yzyna, Günüň ýüzüne gaçmagy ýaly çylşyrymly hadysalary öwrenmäge mümkinçilik berýär.
Alymlar, esasan-da, Günüň işjeňliginiň inçe gurluşlary bilen gyzyklanypdyrlar. Alnan maglumatlar Günüň üstki atmosferasyndaky proseslere has takyk düşünmäge we kosmos howasynyň öňünden çaklanmagy üçin möhüm bolan Gün işjeňligi modellerini kämilleşdirmäge kömek eder.
Şuňa meňzeş ulgamy has kuwwatly teleskoba ornaşdyrmak meýilleşdirilýär, bu bolsa has takyk maglumatlary almaga ýardam berer.


25.09.2025 20:00
6.6k+

Günden soň iň ýagty ýyldyz ýakyn wagtda Ýerden hatda gündiz hem görner

Astronomlar uzak wagt bäri sorag döredýän adaty bolmadyk ýyldyz ulgamynyň syryny açdylar. Gürrüň Betelgeýze — Günüň yzysüre asmandaky iň ýagty ýyldyz — we onuň ýaş egindeş ýyldyzy barada barýar. Alymlaryň pikirine görä, birnäçe ýyldan Betelgeýze supernowa hökmünde partlap biler we onuň ýalynyny Ýerden hatda gündiz hem görmek mümkin bolar...

17.09.2025 23:21
8.7k+

Ýere şu ýylda iň uly asteroidleriň biri golaýlaşýar

2025-nji ýylyň 18-nji sentýabrynda Ýeriň golaýyndan 2025 FA22 asteroidi uçup geçer. Ol Aý orbitasynyň diametrinden biraz uly aralykdan geçer diýip, RYA-nyň Kosmos gözlegleri institutynyň Gün astronomiýasy barlaghanasy habar berdi...

13.09.2025 13:03
5.1k+

Alymlar 13-14-nji sentýabrda magnit hadysalarynyň bolmagyny çaklaýarlar

13-14-nji sentýabrda Ýer ýüzünde G2–G3 derejesindäki (bäş derejeli şkalada ikinji we üçünji dereje) magnit tupanlarynyň bolmagyna garaşylýar. Bu barada Russiýanyň Ylymlar akademiýasynyň Kosmos barlaglary institutynyň Gün astronomiýasy laboratoriýasy hem-de Gün–Ýer fizikasynyň Sibir bölüminiň institutynda habar berildi...

07.09.2025 19:15
10k+

Kosmosdan dünýäniň iň beýik dag derýasynyň ugrunyň nähili üýtgändigini görkezdiler

Tibetdäki Ýarlung Zangbo derýasy ortaça 4000 metr belentlikden akýar, bu bolsa ony dünýäniň iň beýik derýasyna öwürýär. Ýol ugrunda ol 6000 metrden gowrak çuňlukdan - Arizonadaky Uly kanýondan üç esse diýen ýaly uly, planetanyň iň çuň gurak kanýonyndan akyp geçýär...