Kosmosda syrly, şar şekilli gurluş ýüze çykaryldy

  • düýn 15:52
  • 3.3k+

Astronomlar ASKAP radio teleskopynyň kömegi bilen Akmaýanyň ýolunda ideal diýen ýaly şar şekilli gurluşy tapdylar. Obýekt Teleos adyny aldy. Barlag Günbatar Sidneý uniwersitetinden Miroslaw Filipowiçiň ýolbaşçylygyndaky halkara topar tarapyndan geçirildi diýip, ScienceAlert habar berýär.

Teleos “Älemiň ewolýusiýa kartasy” (EMU) taslamasynyň çäklerinde tapyldy. Obýekt adatdan daşary simmetrikligi bilen tapawutlanýar, bu swerhnowanyň  galyndylarynyň arasynda gaty seýrek duş gelýär.
Alymlar Teleosyň ýyldyz partlamalarynyň iň parlak görnüşlerinden biri bolan Ia tipli supernowanyň galyndysy bolup biljekdigine ynanýarlar. Şeýle hadysalar goşa ulgamda ak karlikler goňşy ýyldyzyň maddasyny özüne siňdirip, ýarylanda ýüze çykýar. Supernowanyň galyndylary, adatça, ýyldyzara gaz we tozan bilen täsirleşmegi sebäpli, asimmetrik görnüşe eýe. Şeýle-de bolsa, partlama kosmosyň aýratynam boş sebitinde bolan bolsa, gurluş tekiz bolup biler.
Obýekte çenli aralyk takyk kesgitlenmedi. Barlagçylar iki warianty göz öňünde tutýarlar: takmynan 7175 ýa-da 25114 ýagtylyk ýyly. Birinji ýagdaýda Teleosyň ýaşy 1000 ýaşdan, ikinjisinde - 10 000-den gowrak bolup biler. Bu ýagdaýda Ia supernowa görnüşine mahsus rentgen şöhlelenmesi tapylmady.
Alternatiw wersiýa Teleos-yň Iax görnüşli supernowanyň galyndysy bolup biljekdigini öňe sürýär. Şeýle ýagdaýlarda partlamadan soň zombi ýyldyzy galýar.
Alymlar obýektiň tebigatyna takyk düşünmek üçin goşmaça barlaglaryň  zerurdygyny nygtaýar.


şu gün 12:43
246

ESA Aý üçin GPS ýaly nawigasiýa ulgamyny döredýär

Häzirki Aý missiýalary Ýerdäki GPS ýaly ýokary derejede takyk nawigasiýa ulgamynyň ýokdugy sebäpli düýpli çäklendirmeler bilen ýüzbe-ýüz bolýar. Aýda hereket edýän enjamlar we astronawtlar Ýerden gelýän maglumatlara we öz hasaplaýyş modullaryna daýanýar...

düýn 15:47
1.8k+

NASA-nyň we SpaceX-iň öňki işgärleri Starship-e bäsdeş boljak göteriji raketany gurmak kararyna geldiler

SpaceX-iň, Thales Alenia Space-iň we NASA-nyň öňki işgärleri tarapyndan döredilen Hstar kosmos kompaniýasy köp gezek ulanyp bolýan agyr göteriji raketany işläp taýýarlamaklyga girişendigini habar berdi. Renderlerde apparat daşyndan SpaceX kompaniýasynyň Starship-ine meňzeýär...

20.05.2025 10:48
3.3k+

B.e. öňki 355-nji ýylyň hytaý ýyldyzlar kartasy iň irki asman atlasy diýlip ykrar edildi

Hytaýyň Milli astronomiýa obserwatoriýasynyň halkara alymlar topary gadymy hytaý resminamasy “Ussat Şiniň ýyldyz gollanmasyny” öwrenip, munuň ýyldyzly asmanyň iň irki atlasydygy baradaky netijä geldi. Täze maglumatlara görä, karta biziň eýýamymyzdan öň, takmynan, 355-nji ýylda döredilipdir...

19.05.2025 17:55
3.3k+

Astronomlar ilkinji gezek Ýerden 155 ýagtylyk ýyly uzaklykda kristallaşan suw buzuny tapdylar

Astronomlar onlarça ýyl bäri doňan suwuň diňe bir Gün ulgamynda däl, eýsem onuň daşyndaky ýerlerde hem bolup biljekdigini çaklap gelýärdiler. Indi bolsa «Jeýms Uebb» teleskobynyň kömegi bilen ilkinji gös-göni subutnama alyndy – kristallaşan suw buzy «HD 181327» atly ýyldyzyň daşyndaky galyndy diskinde ýüze çykaryldy...