Kosmosda syrly, şar şekilli gurluş ýüze çykaryldy

  • 21.05.2025 15:52
  • 4.4k+

Astronomlar ASKAP radio teleskopynyň kömegi bilen Akmaýanyň ýolunda ideal diýen ýaly şar şekilli gurluşy tapdylar. Obýekt Teleos adyny aldy. Barlag Günbatar Sidneý uniwersitetinden Miroslaw Filipowiçiň ýolbaşçylygyndaky halkara topar tarapyndan geçirildi diýip, ScienceAlert habar berýär.

Teleos “Älemiň ewolýusiýa kartasy” (EMU) taslamasynyň çäklerinde tapyldy. Obýekt adatdan daşary simmetrikligi bilen tapawutlanýar, bu swerhnowanyň  galyndylarynyň arasynda gaty seýrek duş gelýär.
Alymlar Teleosyň ýyldyz partlamalarynyň iň parlak görnüşlerinden biri bolan Ia tipli supernowanyň galyndysy bolup biljekdigine ynanýarlar. Şeýle hadysalar goşa ulgamda ak karlikler goňşy ýyldyzyň maddasyny özüne siňdirip, ýarylanda ýüze çykýar. Supernowanyň galyndylary, adatça, ýyldyzara gaz we tozan bilen täsirleşmegi sebäpli, asimmetrik görnüşe eýe. Şeýle-de bolsa, partlama kosmosyň aýratynam boş sebitinde bolan bolsa, gurluş tekiz bolup biler.
Obýekte çenli aralyk takyk kesgitlenmedi. Barlagçylar iki warianty göz öňünde tutýarlar: takmynan 7175 ýa-da 25114 ýagtylyk ýyly. Birinji ýagdaýda Teleosyň ýaşy 1000 ýaşdan, ikinjisinde - 10 000-den gowrak bolup biler. Bu ýagdaýda Ia supernowa görnüşine mahsus rentgen şöhlelenmesi tapylmady.
Alternatiw wersiýa Teleos-yň Iax görnüşli supernowanyň galyndysy bolup biljekdigini öňe sürýär. Şeýle ýagdaýlarda partlamadan soň zombi ýyldyzy galýar.
Alymlar obýektiň tebigatyna takyk düşünmek üçin goşmaça barlaglaryň  zerurdygyny nygtaýar.


düýn 08:56
1.8k+

NASA-da astronawtlyga dalaşgärleriň düzüminde ilkinji gezek zenanlar erkeklerden köp boldy

NASA 2025-nji ýylda astronawt bolmaga dalaş edýän 10 adamyň adyny yglan etdi. Agentligiň taryhynda ilkinji gezek zenanlar erkeklerden köp boldy: alty zenan, dört erkek. Bäsleşige gatnaşmak üçin 8 müňden gowrak amerikaly arza tabşyrdy...

27.09.2025 19:40
2.2k+

NASA 2026-njy ýylda Aýyň daşyndan adamly uçuşy meýilleşdirýär

NASA 2026-njy ýylyň 5-nji fewralynda «Artemida» maksatnamasynyň çäginde ekipažly Aý uçuşyny amala aşyrmagy meýilleşdirýär. Eger bu senä çenli ýetişilmese, iň soňky sene hökmünde aprel aýy görkezilýär diýip, Reuters habar berýär...

24.09.2025 13:11
3k+

NASA ýene 6 müňden gowrak planetanyň bardygyny tassyklady

NASA Gün ulgamyndan daşary ýene 6 müňden gowrak planetanyň bardygyny tassyklady diýip, Science Alert neşiri habar berýär. Ilkinji ekzoplanetalar 1992-nji ýylda açyldy: astronomlar pulsaryň töwereginde aýlanýan birnäçe planetany ýüze çykardy...

24.09.2025 11:35
2.9k+

SpaceX smartfonlar bilen göni aragatnaşyk saklamak üçin ýene 15 müň sany Starlink hemrasyny uçurar

SpaceX Federal aragatnaşyk komissiýasyna 15 müňe çenli goşmaça hemrany uçurmak üçin ýüz tutdy. Bu hemralar gündelik smartfonlar we beýleki enjamlar üçin, aýratyn anten zerurlygy bolmazdan, göni birikmegi üpjün etmek üçin niýetlenendir...