Kosmosda syrly, şar şekilli gurluş ýüze çykaryldy

  • 21.05.2025 15:52
  • 4.5k+

Astronomlar ASKAP radio teleskopynyň kömegi bilen Akmaýanyň ýolunda ideal diýen ýaly şar şekilli gurluşy tapdylar. Obýekt Teleos adyny aldy. Barlag Günbatar Sidneý uniwersitetinden Miroslaw Filipowiçiň ýolbaşçylygyndaky halkara topar tarapyndan geçirildi diýip, ScienceAlert habar berýär.

Teleos “Älemiň ewolýusiýa kartasy” (EMU) taslamasynyň çäklerinde tapyldy. Obýekt adatdan daşary simmetrikligi bilen tapawutlanýar, bu swerhnowanyň  galyndylarynyň arasynda gaty seýrek duş gelýär.
Alymlar Teleosyň ýyldyz partlamalarynyň iň parlak görnüşlerinden biri bolan Ia tipli supernowanyň galyndysy bolup biljekdigine ynanýarlar. Şeýle hadysalar goşa ulgamda ak karlikler goňşy ýyldyzyň maddasyny özüne siňdirip, ýarylanda ýüze çykýar. Supernowanyň galyndylary, adatça, ýyldyzara gaz we tozan bilen täsirleşmegi sebäpli, asimmetrik görnüşe eýe. Şeýle-de bolsa, partlama kosmosyň aýratynam boş sebitinde bolan bolsa, gurluş tekiz bolup biler.
Obýekte çenli aralyk takyk kesgitlenmedi. Barlagçylar iki warianty göz öňünde tutýarlar: takmynan 7175 ýa-da 25114 ýagtylyk ýyly. Birinji ýagdaýda Teleosyň ýaşy 1000 ýaşdan, ikinjisinde - 10 000-den gowrak bolup biler. Bu ýagdaýda Ia supernowa görnüşine mahsus rentgen şöhlelenmesi tapylmady.
Alternatiw wersiýa Teleos-yň Iax görnüşli supernowanyň galyndysy bolup biljekdigini öňe sürýär. Şeýle ýagdaýlarda partlamadan soň zombi ýyldyzy galýar.
Alymlar obýektiň tebigatyna takyk düşünmek üçin goşmaça barlaglaryň  zerurdygyny nygtaýar.


21.10.2025 12:00
3.8k+

Rus inženerleri kosmosda emeli dartyş güýjüni döretmegi başardylar

“Roskosmosyň” düzümine girýän “Energiýa” raketa-kosmos korporasiýasy kosmos giňişliginde emeli dartyş güýjüni döretmäge ukyply ulgam üçin patent aldy. Degişli resminama Rospatentiň maglumatlar bazasynda çap edildi...

21.10.2025 11:57
3.6k+

SpaceX-iň weterany we maýyp arabasyndaky gyz New Shepard raketasynda suborbital uçuşa ugrar

SpaceX-iň öňki inženeri Hans Kýonigsmann Blue Origin kompaniýasynyň New Shepard raketasynda 2025-nji ýylyň noýabr aýynda suborbital uçuşa gatnaşmagy meýilleşdirýändigini aýtdy diýip, Ars Technica ýazýar. Kýonigsmann — SpaceX-iň ilkinji we iň abraýly işgärleriniň biridir...

19.10.2025 16:58
3.9k+

SpaceX kompaniýasy Starship V2-niň soňky uçuşyndan täsirli kadrlary görkezdi

SpaceX 14-nji oktýabrda bolan Starship V2 raketasynyň soňky synag uçuşyndan täze we örän täsirli kadrlary hödürledi. X sosial ulgamynda ýerleşdirilen wideoda missiýanyň iň esasy tapgyrlary – raketanyň uçuşy, basgançaklaryň bölünip aýrylyşy we suwa gonmazdan öň atmosfera girişi görkezilýär...

17.10.2025 18:55
2.9k+

SpaceX “Falcon 9” raketa göterijisiniň birinji basgançagyny 500-nji gezek Ýere yzyna gaýtardy

16-njy oktýabrda SpaceX kompaniýasy Falcon 9 raketasynyň nobatdaky uçuşyny üstünlikli amala aşyrdy. Ol orbita Starlink ulgamynyň 28 hemrasyny çykardy. Kompaniýa üçin bu uçuş aýratyn ähmiýetli boldy – raketanyň birinji basgançagy 500-nji gezek Ýere üstünlikli gaýdyp geldi...