Gaty batareýalaryň zarýad alşyny rekord derejä çenli tizleşdirýän material döredildi

  • 14.05.2025 16:11
  • 2.7k+

Mýunheniň tehniki uniwersitetiniň (TUM) alymlary batareýalara çalt zarýad almaga we howpsuz işlemäge mümkinçilik berýän täze materialy döretdi. Ol geljekki akkumulýatorlar, aýratynam, elektromobiller we ykjam gurluşlar üçin esas bolup biler.

Täze material litiý-ionlary beýleki islendik materiallardan 30% tiz geçirýär. Bu bolsa batareýanyň çalt zarýad alyp, durnukly işläp biljekdigini aňladýar.
Material professor Tomas Fessleriň ýolbaşçylygynda döredildi we eýýäm patent aldy. Ol litiden, surmadan we skandiden ybarat. Alymlar litiý atomlarynyň bir bölegini skandiý bilen çalyşdy, netijede materialyň gurluşynda “boşluklar” döredi. Bu boşluklar ionlara tiz hereket etmäge mümkinçilik berip, rekord geçirijiligi üpjün edýär.
Täze material adaty litiý-ion batareýalaryndan has durnuklydyr. Ol ýanma töwekgelçiligini azaldýar we himiki önümçilik üçin laýyk gelýär. Gurluşdaky “boşluklar” ionlar üçin “tizlikli ýollar” hökmünde hereket edýär. Ylmy gözlegçi Szinwen Szýanyň aýtmagyna görä, konsepsiýa litiý-fosfor ýaly beýleki materiallar üçin hem ulanylyp bilner we ol artykmaç goşundy bolmazdan, diňe skandini talap edýär.
Material hem ionlary, hem elektronlary geçirýär, şonuň üçin elektrodlarda hem ulanylyp bilner. Professor Fessler açyşyň ýokary geçirijilikli täze materiallar üçin esas bolup biljekdigini öňe sürýär.
Ýöne tehnologiýa häzirlikçe goşmaça synaglary talap edýär. Alymlara onuň hyzmat ediş möhletini we bar bolan tehnologiýalar bilen gabat gelijiligini barlamak gerek. Geljekde topar ony köpçülikleýin önümçilige goýbermegi meýilleşdirýär.


23.10.2025 09:57
6.5k+

Alymlar Sahara çölüniň häzirkisinden 75%-e çenli “ygally” bolmagynyň mümkindigini çaklaýarlar

XXI asyryň ikinji ýarymynda Sahara çölünde ýagşyň mukdary häzirki döwrüň görkezijileri bilen deňeşdirilende takmynan 75% ýokarlanyp biler diýip, ABŞ-nyň Illinoýs uniwersitetiniň klimatologlary çaklaýarlar. Barlaglaryň netijeleri npj Climate and Atmospheric Science žurnalynda çap edildi...

16.10.2025 09:22
5.6k+

Alymlar: Ýer klimat çökgünliginde “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgidi” aşdy

Täze ylmy barlaglaryň maglumatlaryna görä, planeta klimat üýtgemeleriniň “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgitden” geçdi. Ummanlaryň gyzmagy tas milliard adamyň durmuşyny kesgitleýän merjen rifleriň köpçülikleýin ölmegine getirdi diýlip, Science News žurnalynda neşir edilen hasabatda aýdylýar...

30.09.2025 18:01
2.6k+

Alymlar berk sosial baglanyşyklar biologiki taýdan garramagy haýalladýar diýip hasaplaýarlar

Amerikaly barlagçylar ömrüň dowamynda berk sosial baglanyşyklaryň biologiki taýdan haýal garramak bilen baglanyşyklydygyny anykladylar. Bu barada "Brain, Behavior & Immunity - Health” žurnalyndaky makala salgylanýan PsyPost ýazýar...

30.09.2025 10:22
4.2k+

Kofein çylşyrymly meseleleri çözmekde adamlaryň tutanýerliligini ýokarlandyrýar

Täze barlag kofeniň çylşyrymly ýa-da bölekleýin çözmek mümkin bolmadyk meseleleri çözmekde tutanýerliligi ýokarlandyryp biljekdigini görkezdi. Munuň täsiri dartgynly ýagdaýdaky adamlarda has hem göze ilýärdi. Synaglara ABŞ-nyň Massaçusets ştatynyň Amhýorst kollejiniň 329 talyby gatnaşdy...