Gaty batareýalaryň zarýad alşyny rekord derejä çenli tizleşdirýän material döredildi

  • 14.05.2025 16:11
  • 2.7k+

Mýunheniň tehniki uniwersitetiniň (TUM) alymlary batareýalara çalt zarýad almaga we howpsuz işlemäge mümkinçilik berýän täze materialy döretdi. Ol geljekki akkumulýatorlar, aýratynam, elektromobiller we ykjam gurluşlar üçin esas bolup biler.

Täze material litiý-ionlary beýleki islendik materiallardan 30% tiz geçirýär. Bu bolsa batareýanyň çalt zarýad alyp, durnukly işläp biljekdigini aňladýar.
Material professor Tomas Fessleriň ýolbaşçylygynda döredildi we eýýäm patent aldy. Ol litiden, surmadan we skandiden ybarat. Alymlar litiý atomlarynyň bir bölegini skandiý bilen çalyşdy, netijede materialyň gurluşynda “boşluklar” döredi. Bu boşluklar ionlara tiz hereket etmäge mümkinçilik berip, rekord geçirijiligi üpjün edýär.
Täze material adaty litiý-ion batareýalaryndan has durnuklydyr. Ol ýanma töwekgelçiligini azaldýar we himiki önümçilik üçin laýyk gelýär. Gurluşdaky “boşluklar” ionlar üçin “tizlikli ýollar” hökmünde hereket edýär. Ylmy gözlegçi Szinwen Szýanyň aýtmagyna görä, konsepsiýa litiý-fosfor ýaly beýleki materiallar üçin hem ulanylyp bilner we ol artykmaç goşundy bolmazdan, diňe skandini talap edýär.
Material hem ionlary, hem elektronlary geçirýär, şonuň üçin elektrodlarda hem ulanylyp bilner. Professor Fessler açyşyň ýokary geçirijilikli täze materiallar üçin esas bolup biljekdigini öňe sürýär.
Ýöne tehnologiýa häzirlikçe goşmaça synaglary talap edýär. Alymlara onuň hyzmat ediş möhletini we bar bolan tehnologiýalar bilen gabat gelijiligini barlamak gerek. Geljekde topar ony köpçülikleýin önümçilige goýbermegi meýilleşdirýär.


15.12.2025 11:29
2.3k+

Smartfonlar çagalarda depressiýa we semizlik howpuny ýokarlandyrdy

Çaganyň smartfon bilen ir tanyşmagy alymlarda uly howatyrlanma döredýär: amerikaly hünärmenleriň täze barlaglary bu enjamy ele almak ýaşynyň we ýetginjeklerde depressiýa, semizlik we ýeterliksiz ukynyň artmak howpunyň arasynda aladalandyryjy baglanyşygy ýüze çykardy...

04.12.2025 13:32
2.9k+

Alymlar tüwiniň dykyz topragy “burawlamak” mehanizmini ulanýandygyny anyklady

Halkara biologlar topary tüwiniň köküniň hatda örän dykyz toprakdan nädip ösüp bilýändigini öwrendi. Nature žurnalyndaky ylmy makalada bellenilişi ýaly, ösümlik öz öýjükleriniň gurluşyny üýtgedip, köki özboluşly senagat turbasyna öwürýän aýratyn mehanizmi ulanýar eken...

01.12.2025 12:46
5.7k+

Adam beýnisi 5 ýaş tapgyryndan geçýär: jahyllyk 32 ýaşa çenli dowam edýär

Kembrij uniwersitetiniň neýrobiologlarynyň täze gözlegi adam beýnisiniň bäş tapgyrdan geçýändigini görkezdi. Bu tapgyrlarda neýron gurluşynyň düýpgöter üýtgemegine getirýän “özgeriş döwürleri” bolup geçýär. Şol bir wagtyň özünde, jahyllyk döwrüniň, adatça, hasap edilenden uzak dowam edýändigi bellenilýär...

01.12.2025 12:03
5k+

Alymlar Betmeniň golaýda bolmagynyň adamlary “mylakatly” edýändigini anyklady

Milandaky Mukaddes Ýürek katolik uniwersitetiniň alymlary psihologik tejribe geçirip, Betmeniň golaýda wagty adamlaryň has rehimli bolýandygyny anyklady. Bu barada ylmy iş Mental Health Research žurnalynda neşir edildi...