Iordaniýada faraon Ramses III-niň ýazgysy tapyldy

  • 24.04.2025 18:04
  • 7.8k+

Iordaniýanyň günortasyndaky Wadi-Ram goraghanasynda gadymy Müsür faraony Ramses III-niň iki kartuşly ieroglif ýazgysy tapyldy. Bu barada ýurduň syýahatçylyk we gadymy ýadygärlikler ministri Lina Annab habar berdi.

Ýazgy Saud Arabystany bilen serhetiň golaýynda tapyldy. Onda faraonyň doglan ady we onuň Ýokarky hem Aşaky Müsüriň üstünden hökümini alamatlandyrýan tagt ady görkezilen.
Tapyndylary gözden geçirmäge müsürli arheolog doktor Zahi Hawass gatnaşdy. Ol üç müň ýyldan gowrak wagt ozal Günorta Lewantda we Arap ýarym adasynyň demirgazygynda müsürlileriň bolandygyna goşmaça delil tapmak üçin bu sebitde gazuw-agtaryş işlerine başlady.
Ministr Lina Annab bu açyşy ýurt üçin üýtgeşik diýip atlandyrdy. Onuň aýtmagyna görä, bu ýazgy Müsüriň, Iordaniýanyň we Arap ýarym adasynyň arasynda gadymy gatnaşyklaryň bolandygyny tassyklaýar. Ol munuň Iordaniýanyň diňe bir söwda merkezi däl, eýsem siwilizasiýalaryň dörän ýeri hökmünde ähmiýetini delillendirýändigini belledi.
Ýazgylary okamak üçin Gadymy ýadygärlikler departamentinden professor Ahmed Laş we Haşimit uniwersitetinden doktor Ali Manasir iş alyp barýar. Resmi ylmy habar gözlegler tamamlanandan soň çap ediler.
Ramses III Müsüri, takmynan, b.e.öň 1185-1153-nji ýyllarda dolandyrypdyr. Ol Täze şalygyň soňky beýik faraony hökmünde belli. Ol Müsüre demirgazyk tarapdan howp salan “deňiz halklarynyň” çozuşyna üstünlikli gaýtawul berendigi bilen taryha girdi. Şeýle-de, faraon uly göwrümli gurluşyk taslamalary, şol sanda Medinet-Abuda ybadathana toplumynyň gurluşygy bilen şöhratlyk gazanypdyr. Bu üstünliklere garamazdan, ýurt Ramses III-niň döwründe ykdysady pese gaçyşy we sosial dartgynlylygy başdan geçiripdir. Döwleti agdarmaga synanyşyk edilende faraon dildüwşüjiler tarapyndan öldürilýär.


23.10.2025 18:07
8.2k+

Tutanhamonyň aramgähine jaýryklar we çyglylyk sebäpli ýumrulmak howpy abanýar

Müsüriň Patyşalar jülgesindäki ýaşy 3,3 müň ýyldan geçýän Tutanhamonyň aramgähine weýran bolmak howpy abanýar. Kair uniwersitetiniň alymlarynyň gözlegi desganyň içinde uly jaýryklaryň emele gelendigini we çyglylygyň derejesiniň ýokarlanýandygyny görkezdi...

20.10.2025 10:52
11k+

Angliýada bitewi diýen ýaly “gylyç şekilli ażdarha” tapyldy

Beýik Britaniýanyň Ýura kenarynda alymlar öň belli bolmadyk, delfiniň ululygyndaky gadymy deňiz süýrenijisi — ihtiozawryň bitin diýen ýaly skeletini tapdylar. Britan paleontologlary Papers in Paleontology žurnalynda çap eden makalasynda bu tapyndynyň ihtiozawrlaryň ewolýusiýasynyň taryhyndaky boşlugy doldurmaga kömek edýändigini belleýärler...

13.10.2025 09:51
6.7k+

Türkiýedäki Karahantepede adamyň şekili bolan gadymy daş sütüni tapyldy

Türkiýäniň günorta-gündogaryndaky neopolit döwrüne degişli Karahantepe sebitinde gazuw-agtaryş işleri wagtynda adamyň şekili bolan T-şekilli daş sütüni tapyldy. Bu barada Türkiye Today habar berýär. Ozal alymlar goňşy Göbekli-Tepede hem eliň we penjäniň şekili bolan şuňa meňzeş sütünleri tapypdy, ýöne bu ullakan daş böleginde ýüzüň şekili mese-mälim oýulan ilkinji tapyndy boldy...

07.10.2025 23:23
5.2k+

Müsürde 20 ýyldan soň faraon Amenhotep III-niň aramgähini dikeldiş işleri tamamlandy

Müsürde Luksoryň günbatar kenaryndaky Patyşalar jülgesinde faraon Amenhotep III-niň aramgähini dikeltmek işleri tamamlandy. Bu barada ýurduň syýahatçylyk we gadymy ýadygärlikler ministri Şerif Fathi habar berdi...