Iordaniýada faraon Ramses III-niň ýazgysy tapyldy

  • 24.04.2025 18:04
  • 7.7k+

Iordaniýanyň günortasyndaky Wadi-Ram goraghanasynda gadymy Müsür faraony Ramses III-niň iki kartuşly ieroglif ýazgysy tapyldy. Bu barada ýurduň syýahatçylyk we gadymy ýadygärlikler ministri Lina Annab habar berdi.

Ýazgy Saud Arabystany bilen serhetiň golaýynda tapyldy. Onda faraonyň doglan ady we onuň Ýokarky hem Aşaky Müsüriň üstünden hökümini alamatlandyrýan tagt ady görkezilen.
Tapyndylary gözden geçirmäge müsürli arheolog doktor Zahi Hawass gatnaşdy. Ol üç müň ýyldan gowrak wagt ozal Günorta Lewantda we Arap ýarym adasynyň demirgazygynda müsürlileriň bolandygyna goşmaça delil tapmak üçin bu sebitde gazuw-agtaryş işlerine başlady.
Ministr Lina Annab bu açyşy ýurt üçin üýtgeşik diýip atlandyrdy. Onuň aýtmagyna görä, bu ýazgy Müsüriň, Iordaniýanyň we Arap ýarym adasynyň arasynda gadymy gatnaşyklaryň bolandygyny tassyklaýar. Ol munuň Iordaniýanyň diňe bir söwda merkezi däl, eýsem siwilizasiýalaryň dörän ýeri hökmünde ähmiýetini delillendirýändigini belledi.
Ýazgylary okamak üçin Gadymy ýadygärlikler departamentinden professor Ahmed Laş we Haşimit uniwersitetinden doktor Ali Manasir iş alyp barýar. Resmi ylmy habar gözlegler tamamlanandan soň çap ediler.
Ramses III Müsüri, takmynan, b.e.öň 1185-1153-nji ýyllarda dolandyrypdyr. Ol Täze şalygyň soňky beýik faraony hökmünde belli. Ol Müsüre demirgazyk tarapdan howp salan “deňiz halklarynyň” çozuşyna üstünlikli gaýtawul berendigi bilen taryha girdi. Şeýle-de, faraon uly göwrümli gurluşyk taslamalary, şol sanda Medinet-Abuda ybadathana toplumynyň gurluşygy bilen şöhratlyk gazanypdyr. Bu üstünliklere garamazdan, ýurt Ramses III-niň döwründe ykdysady pese gaçyşy we sosial dartgynlylygy başdan geçiripdir. Döwleti agdarmaga synanyşyk edilende faraon dildüwşüjiler tarapyndan öldürilýär.


18.08.2025 19:03
2.4k+

Arheologlar uniwersitetiň çäginde ýerli amerikalylaryň gadymy düşelgesini tapdylar

Arheologlar Demirgazyk Karolinadaky Appalaçi döwlet uniwersitetiniň çäginde ýerli amerikalylaryň düşelgesiniň galyndylaryny tapdylar. Tapyndylar b.e. öňki 8000-1000-nji ýyllaryň giçki arhaik we wudlend döwürlerine degişlidir diýip, Archaeology magazine ýazýar...

14.08.2025 16:33
10k+

Tehasda suw joşguny 100 mln ýyldan gowrak ozal ýaşan dinozawrlaryň yzlaryny ýüze çykardy

Iýul aýynyň başynda Tehasa inen weýrançylykly suw joşguny Trewis okrugynda taryhdan öňki yzlaryň ýüze çykmagyna getirdi. Bu açyş barada CNN habar berýär. Tebigy betbagtçylykdan soň ýerli ýaşaýjylara harabalygy arassalamaga kömek edýän meýletinçi Sendi-Krik sebitinde üç dyrnakly 15 sany uly yzy tapdy...

14.08.2025 16:23
12k+

Polşada balykçy derýadan ýaşy 700 ýyla barabar bolan gylyjy çykardy

Polşada balykçy Wisla derýasyndan ýaşy, takmynan, 700 ýyl bolan gylyjy çykardy. Onuň uzynlygy 79 santimetre barabar diýip, People ýazýar. Erkek adam kanunyň talap edişi ýaly artefakty Ýadygärlikleri goramak boýunça paýtagt gullugyna gowşurdy...

14.08.2025 16:19
6.9k+

Eýranda ýylanyň we içýanyň şekili bolan 3000 ýyllyk gapyrjak tapyldy

Arheologlar Eýranyň demirgazyk-gündogaryndaky Demirgazyk Horasan welaýatynda ýaşy 3000 ýyla barabar bolan daş gapyrjagy tapdy. Live Science neşiriniň maglumatlaryna görä, tapyndy Çalou Depesindäki gazuw-agtaryş işleriniň dowamynda ýüze çykaryldy...