Iordaniýada faraon Ramses III-niň ýazgysy tapyldy

  • 24.04.2025 18:04
  • 7.8k+

Iordaniýanyň günortasyndaky Wadi-Ram goraghanasynda gadymy Müsür faraony Ramses III-niň iki kartuşly ieroglif ýazgysy tapyldy. Bu barada ýurduň syýahatçylyk we gadymy ýadygärlikler ministri Lina Annab habar berdi.

Ýazgy Saud Arabystany bilen serhetiň golaýynda tapyldy. Onda faraonyň doglan ady we onuň Ýokarky hem Aşaky Müsüriň üstünden hökümini alamatlandyrýan tagt ady görkezilen.
Tapyndylary gözden geçirmäge müsürli arheolog doktor Zahi Hawass gatnaşdy. Ol üç müň ýyldan gowrak wagt ozal Günorta Lewantda we Arap ýarym adasynyň demirgazygynda müsürlileriň bolandygyna goşmaça delil tapmak üçin bu sebitde gazuw-agtaryş işlerine başlady.
Ministr Lina Annab bu açyşy ýurt üçin üýtgeşik diýip atlandyrdy. Onuň aýtmagyna görä, bu ýazgy Müsüriň, Iordaniýanyň we Arap ýarym adasynyň arasynda gadymy gatnaşyklaryň bolandygyny tassyklaýar. Ol munuň Iordaniýanyň diňe bir söwda merkezi däl, eýsem siwilizasiýalaryň dörän ýeri hökmünde ähmiýetini delillendirýändigini belledi.
Ýazgylary okamak üçin Gadymy ýadygärlikler departamentinden professor Ahmed Laş we Haşimit uniwersitetinden doktor Ali Manasir iş alyp barýar. Resmi ylmy habar gözlegler tamamlanandan soň çap ediler.
Ramses III Müsüri, takmynan, b.e.öň 1185-1153-nji ýyllarda dolandyrypdyr. Ol Täze şalygyň soňky beýik faraony hökmünde belli. Ol Müsüre demirgazyk tarapdan howp salan “deňiz halklarynyň” çozuşyna üstünlikli gaýtawul berendigi bilen taryha girdi. Şeýle-de, faraon uly göwrümli gurluşyk taslamalary, şol sanda Medinet-Abuda ybadathana toplumynyň gurluşygy bilen şöhratlyk gazanypdyr. Bu üstünliklere garamazdan, ýurt Ramses III-niň döwründe ykdysady pese gaçyşy we sosial dartgynlylygy başdan geçiripdir. Döwleti agdarmaga synanyşyk edilende faraon dildüwşüjiler tarapyndan öldürilýär.


09.09.2025 16:11
7.8k+

Marokkoda dinozawrlar eýýamynyň "janly tanky" tapyldy: olaryň güýçli sowudy bolupdyr

Marokkoda paleontologlar özboluşly gorag uýgunlaşmaly dinozawr bolan Spicomellus aferi ankilozawryny tapdylar. Alymlar bu üýtgeşik ýyrtyjynyň daşky keşbini döretdiler. Nature žurnalynda çap edilen barlagda ankilozawrlaryň esasy goraglarynyň köpüsiniň ozal pikir edilişinden has ir peýda bolandygy ýüze çykaryldy...

04.09.2025 19:24
10k+

Argentinada gadymy krokodile meňzeş ýyrtyjy tapyldy. Ol dinozawrlary awlapdyr

Paleontologlar Patagoniýanyň günortasynda häzirki krokodilleriň ýok bolup giden garyndaşlaryny - öň belli bolmadyk peýrozawrlaryň galyndylaryny tapdylar. Tapyndylaryň arasynda gowy saklanyp galan kelleçanak, äň we skeletiň bir bölegi bar...

04.09.2025 19:04
10k+

Eýrandaky gaýada kükürt gutusynyň ölçegindäki gadymy ýazgy tapyldy

Eýranda arheologlar, takmynan, 1600 ýyllyk kiçijik gadymy ýazgyny tapdylar. Ýazgynyň ölçegi - ini dört santimetr we boýy ýedi santimetr diýip, Ancientist portaly ýazýar. Tapyndy taryhçylaryň parslaryň we pars diliniň watany diýip atlandyrýan Fars welaýatynyň paýtagty Marwdeşt şäheriniň golaýyndaky daglyk ýerden tapyldy...

02.09.2025 20:05
12k+

Türkiýede tilki derisini geýen adamyň 8000 ýyllyk heýkeli tapyldy

Arheologlar Türkiýede bir adamyň toýundan ýasalan uly bolmadyk heýkeljigini tapdylar. Bu artefaktyň ýaşy, takmynan, 8000 ýyl töweregi diýip, DHA habarlar gullugy habar berdi. Dokuz santimetrlik heýkel Izmir welaýatynyň Kemalpaşa etrabynyň Ulujak depesinden tapyldy...