Iordaniýada faraon Ramses III-niň ýazgysy tapyldy

  • 24.04.2025 18:04
  • 7.7k+

Iordaniýanyň günortasyndaky Wadi-Ram goraghanasynda gadymy Müsür faraony Ramses III-niň iki kartuşly ieroglif ýazgysy tapyldy. Bu barada ýurduň syýahatçylyk we gadymy ýadygärlikler ministri Lina Annab habar berdi.

Ýazgy Saud Arabystany bilen serhetiň golaýynda tapyldy. Onda faraonyň doglan ady we onuň Ýokarky hem Aşaky Müsüriň üstünden hökümini alamatlandyrýan tagt ady görkezilen.
Tapyndylary gözden geçirmäge müsürli arheolog doktor Zahi Hawass gatnaşdy. Ol üç müň ýyldan gowrak wagt ozal Günorta Lewantda we Arap ýarym adasynyň demirgazygynda müsürlileriň bolandygyna goşmaça delil tapmak üçin bu sebitde gazuw-agtaryş işlerine başlady.
Ministr Lina Annab bu açyşy ýurt üçin üýtgeşik diýip atlandyrdy. Onuň aýtmagyna görä, bu ýazgy Müsüriň, Iordaniýanyň we Arap ýarym adasynyň arasynda gadymy gatnaşyklaryň bolandygyny tassyklaýar. Ol munuň Iordaniýanyň diňe bir söwda merkezi däl, eýsem siwilizasiýalaryň dörän ýeri hökmünde ähmiýetini delillendirýändigini belledi.
Ýazgylary okamak üçin Gadymy ýadygärlikler departamentinden professor Ahmed Laş we Haşimit uniwersitetinden doktor Ali Manasir iş alyp barýar. Resmi ylmy habar gözlegler tamamlanandan soň çap ediler.
Ramses III Müsüri, takmynan, b.e.öň 1185-1153-nji ýyllarda dolandyrypdyr. Ol Täze şalygyň soňky beýik faraony hökmünde belli. Ol Müsüre demirgazyk tarapdan howp salan “deňiz halklarynyň” çozuşyna üstünlikli gaýtawul berendigi bilen taryha girdi. Şeýle-de, faraon uly göwrümli gurluşyk taslamalary, şol sanda Medinet-Abuda ybadathana toplumynyň gurluşygy bilen şöhratlyk gazanypdyr. Bu üstünliklere garamazdan, ýurt Ramses III-niň döwründe ykdysady pese gaçyşy we sosial dartgynlylygy başdan geçiripdir. Döwleti agdarmaga synanyşyk edilende faraon dildüwşüjiler tarapyndan öldürilýär.


26.07.2025 17:34
11k+

Italiýada etrusklaryň saç üçin halkalary bolan 2600 ýyllyk el degrilmedik mazary tapyldy

Beýlor uniwersitetinden Dawid Zoriýanyň ýolbaşçylygyndaky arheologlar topary Italiýada etrusklaryň (b.e. öňki I müňýyllykda ýaşan gadymy medeniýet) 2600 ýyllyk el degrilmedik mazaryny tapdy. Rimden 70 km uzaklykda ýerleşýän bu tapyndy Gadymy Rimiň döremezinden öňki taryhy öwrenmek üçin iň möhüm maglumatlaryň biri hasaplanýar diýip, uniwersitetiň resmi saýty habar berýär...

24.07.2025 10:24
3.3k+

Orta asyrlardan galan “ýylgyryş”: Polşadaky adada ýylgyrýan agaç ýüzi tapdylar

Torundaky (Polşa) Nikolaý Kopernik uniwersitetiniň arheologlary Polşanyň Lednisa kölüniň düýbünden ýüzüne oýulyp adamyň ýüzi şekillendirilen pürsi tapdylar. Bu açyş 2024-nji ýylda edildi, ýöne bu hakda indi resmi taýdan habar berildi...

23.07.2025 07:17
7.1k+

Sisiliýanyň kenarynda bogaldagy saklanyp galan gadymy grek gämisi tapyldy

Arheologlar Sisiliýanyň günorta-gündogar kenar ýakasynda bogaldagy we urgany saklanyp galan gark bolan gadymy grek gämisini tapdylar. Gämi b.e. öňki VI–V asyrlarda gark bolupdyr diýip, LBV portaly habar berýär...

16.07.2025 06:12
4.7k+

Belizde maýalaryň gadymy şäheriniň ilkinji hökümdary - Te Kaab Çaakanyň mazary tapyldy

Hýuston uniwersitetiniň arheologlary Karakolda (Beliz) maýalaryň bu gadymy şäheriniň ilkinji hökümdary we onuň şa nesilşalygynyň esaslandyryjysy Te Kaab Çaagyň mazaryny tapdylar. Bu Merkezi Amerikanyň döwleti bolan Belizdäki iň uly maýa arheologik ýadygärliginde 40 ýyldan gowrak wagtlap geçirilen barlagda tapylan ilkinji şa mazarydyr...