Orbitada kosmos zibiliniň massasy 6600 tonnadan geçdi

  • 20.04.2025 10:47
  • 4.3k+

Ýere golaý pes orbitada (160 – 2000 km) kosmos zibiliniň massasy 6600 tonnadan geçdi. Bu mesele uçurylýan hemralaryň sanynyň artmagy bilen ýitileşýär diýip, Ýewropa Kosmos agentliginiň (ESA) ýyllyk hasabatyna salgylanyp, New Atlas ýazýar.

Bellenilişi ýaly, 2023-nji ýylda NASA-nyň orbitada hasaba alan zibili 6000 tonnadan geçmeýärdi.
ESA-nyň baş direktory Ýozef Aşbaher bu meseläniň giň gerime eýe bolup, ýitileşmegini dowam etdirýändigini, sebäbi “biziň gündelik durmuşda maglumat çeşmesi hökmünde nawigasiýa, telekommunikasiýa, dürli hyzmatlar we Ýere gözegçilik etmek, şol sanda gorag we howpsuzlyk üçin hemralara garaşlydygymyzy” belleýär.
Zibil hemralaryň ýarylmagy, çaknyşyklary ýa-da könelmegi sebäpli döreýär. Hatda millimetr ululykdaky bölejikler hem enjamlara zyýan ýetirip bilýär, santimetr ululykdaky obýektler bolsa energiýasy boýunça granatyň ýarylmagy bilen deňdir. Häzir orbitada diametri bir santimetrden uly bolan azyndan 1,2 mln bölejik bar.
Orbitany arassalamak boýunça halkara düzgünler henizem ýok, ýöne aýry-aýry agentlikler öz çärelerini işläp taýýarlaýar. 2028-nji ýylda ClearSpace-1 hemrasy orbitadan PROBA-1 enjamyny aýyrmaly bolar. Şeýle çözgütleriň üstünde Astroscale ýapon kompaniýasy hem işleýär. Firmalaryň ikisi-de orbitadan işini tamamlan birnäçe britan hemrasyny aýyrmak barada Beýik Britaniýanyň Kosmos agentligi bilen şertnama baglaşdy. 


16.12.2025 09:48
8.2k+

Aýa bir sagatda üç meteorit baryp urdy

15-nji dekabra geçilen gije Aýyň üstüne üç meteoritiň gaçyşy hasaba alyndy. Hadysa bir sagatdan az wagtyň içinde bolup geçdi. Seýrek çaknyşma seriýasy iň kuwwatly meteor akymlarynyň biri bolan Geminidiň iň ýokary işjeňligi bilen baglanyşyklydyr diýip, ýaponiýaly astronom-höwesjeň Daiçi Fuji habar berdi...

10.12.2025 09:53
5.3k+

7-nji ýanwarda planetalaryň ýörişi bolar we ol indiki gezek 2267-nji ýylda gaýtalanar

2026-njy ýylyň 7-nji ýanwarynda planetalaryň ýörişi bolar: Gün, Wenera we Mars bir hatara diýen ýaly düzüler, olaryň arasyndaky burç aralygy bolsa bir gradusa çenli azalar. Bu astronomik hadysanyň indiki gezek diňe XXIII asyrda gaýtalanmagyna garaşylýar diýip, RYA-nyň Kosmos gözlegleri institutynyň we Gün-Ýer fizikasy institutynyň metbugat gullugy habar berdi...

03.12.2025 09:20
10k+

Dekabrda Ýeriň ýaşaýjylary Superaýy, Ýupiteriň hemralaryny we sagatda 150-ä golaý meteory görüp biler

Ýeriň ýaşaýjylary dekabryň başynda birnäçe täsin astronomik hadysalara: Superaýa, Geminid meteor akymyna we Ýupiteriň iň uly hemralaryna syn edip biler. Bu barada UrFU okuw astronomiýa obserwatoriýasynyň inženeri Wladilen Sanakoýewe salgylanyp, TASS habar berýär...

25.11.2025 17:22
3.8k+

Hytaý taryhynda ilkinji halas ediş kosmos missiýasyny uçurdy

2025-nji ýylyň 25-nji noýabrynda ýerli wagt boýunça 12:11-de (Aşgabat wagty bilen 09:11) Hytaý gyssagly ýagdaýda “Şençžou-22” kosmos gämisiniň “Týangun” orbital stansiýasyna uçuşyny amala aşyrdy. Gämi “Çançžen-2F” raketasynda Szýusýuan kosmodromyndan ekipažsyz uçup, orbita üstünlikli çykdy...