Alymlar syçanlarda kosmosdaky agramsyzlygyň süňklere täsirini öwrendiler

  • 04.04.2025 16:41
  • 3.3k+

Mikrograwitasiýa süňkleriň zaýalanmagyna sebäp bolýar, esasanam skeletiň Ýerde esasy agram düşýän bölekleri zaýalanýar. NASA-nyň we Blue Marble ylmy  institutynyň alymlary şeýle netijä geldiler. Olar Halkara kosmos stansiýasynda 37 gün bolan syçanlaryň süňklerini analiz etdiler.

Syçanlar but süňklerinden ep-esli agram ýitirdiler, emma oňurga az täsir ýetdi. Bu syçanlarda esasy agramyň art aýaklara düşýändigi bilen baglanyşyklydyr.

Alymlar kosmosda bolan syçanlaryň süňklerini Ýerdäki gözegçilik toparyndakylaryňky bilen deňeşdirip, mikrotomografiýa we gistologiki derňewlerini geçirdiler. Ýitgiler gubka we kortikal dokumalara täsir edipdir. Gözegçilikler zaýalanmanyň içden daşa gidendigini görkezdi. Bu esasy faktoryň radiasiýa bilen däl-de, agramyň düşmeýändigi bilen baglydygyny tassyklaýar.
Şeýle hem epifizar plastinanyň wagtyndan öň süňke öwrülýändigi hem hasaba alyndy, bu süňkleriň ösmegine täsir edip biler. Gyzykly ýeri, Ýerde hereketleri çäklendirilen syçanlar hem şuňa meňzeş süňk ýitgilerini başdan geçirdiler.
Bu maglumatlar kosmos missiýalaryny taýýarlamak üçin möhümdir: nol agyrlyk güýjünde adamyň süňkleriniň agramynyň ýitmegi aýda 1% -e ýetýär. Muňa garşy ýörite çäreler görülmese, öwezini dolup bolmajak netijelere sebäp bolup biler. Şonuň üçin geljekki kosmos missiýalarynda agram salyş ulgamlaryny işläp taýýarlamak  ileri tutulýan ugur bolmagynda galýar.


24.07.2025 10:24
3.3k+

Orta asyrlardan galan “ýylgyryş”: Polşadaky adada ýylgyrýan agaç ýüzi tapdylar

Torundaky (Polşa) Nikolaý Kopernik uniwersitetiniň arheologlary Polşanyň Lednisa kölüniň düýbünden ýüzüne oýulyp adamyň ýüzi şekillendirilen pürsi tapdylar. Bu açyş 2024-nji ýylda edildi, ýöne bu hakda indi resmi taýdan habar berildi...

22.07.2025 12:18
11k+

La-Palma adasynda planetanyň aýlanyşyny kamera düşürdiler

Kanar adalarynda sekiz sagatlyk taýmlaps düşürildi we onda Ýeriň aýlanyşy görünýär. Wideonyň awtory tinmar_g lakamly Reddit ulanyjysy boldy. Ol La-Palmas adasynda kamera gurnady we Star Adventurer astrotrekeriniň kömegi bilen ony asmanyň bir nokadyna gönükdirdi...

17.07.2025 18:23
10k+

Agramy 25 kg bolan Ýerdäki iň uly Mars meteoriti auksionda 5,3 mln dollara satyldy

Sotheby’s auksionynda häzire çenli Ýerde tapylan iň uly Mars meteoriti satyldy. Auksion öýüniň sosial ulgamlarynda habar berlişi ýaly, onuň üçin gutarnykly baha 4,3 mln dollar boldy. Ýygymlary we çykdajylary göz öňünde tutup, alyjy, takmynan, 5,3 mln dollar töledi...

17.07.2025 14:35
6.6k+

Amerikaly alymyň pişigi oňa eýýäm ikinji gezek näbelli bir wirusy açmaga kömek etdi

Pepper atly pişik ikinji gezek öý hojaýynyna, Floridadan mikrobiolog Jon Ledniskä täze, ozal ylma belli bolmadyk wirus ştammyny açmaga kömek etdi diýip, Gizmodo habar berýär. Pepper öýe jansyz gyzylguýruk syçany getirdi we Ledniski ony barlaghanada öwrenmek kararyna geldi...