Alymlar syçanlarda kosmosdaky agramsyzlygyň süňklere täsirini öwrendiler

  • 04.04.2025 16:41
  • 3.3k+

Mikrograwitasiýa süňkleriň zaýalanmagyna sebäp bolýar, esasanam skeletiň Ýerde esasy agram düşýän bölekleri zaýalanýar. NASA-nyň we Blue Marble ylmy  institutynyň alymlary şeýle netijä geldiler. Olar Halkara kosmos stansiýasynda 37 gün bolan syçanlaryň süňklerini analiz etdiler.

Syçanlar but süňklerinden ep-esli agram ýitirdiler, emma oňurga az täsir ýetdi. Bu syçanlarda esasy agramyň art aýaklara düşýändigi bilen baglanyşyklydyr.

Alymlar kosmosda bolan syçanlaryň süňklerini Ýerdäki gözegçilik toparyndakylaryňky bilen deňeşdirip, mikrotomografiýa we gistologiki derňewlerini geçirdiler. Ýitgiler gubka we kortikal dokumalara täsir edipdir. Gözegçilikler zaýalanmanyň içden daşa gidendigini görkezdi. Bu esasy faktoryň radiasiýa bilen däl-de, agramyň düşmeýändigi bilen baglydygyny tassyklaýar.
Şeýle hem epifizar plastinanyň wagtyndan öň süňke öwrülýändigi hem hasaba alyndy, bu süňkleriň ösmegine täsir edip biler. Gyzykly ýeri, Ýerde hereketleri çäklendirilen syçanlar hem şuňa meňzeş süňk ýitgilerini başdan geçirdiler.
Bu maglumatlar kosmos missiýalaryny taýýarlamak üçin möhümdir: nol agyrlyk güýjünde adamyň süňkleriniň agramynyň ýitmegi aýda 1% -e ýetýär. Muňa garşy ýörite çäreler görülmese, öwezini dolup bolmajak netijelere sebäp bolup biler. Şonuň üçin geljekki kosmos missiýalarynda agram salyş ulgamlaryny işläp taýýarlamak  ileri tutulýan ugur bolmagynda galýar.


düýn 19:21
1.8k+

Beýik Britaniýada şokoladyň tagamyny güýçlendirýän saz döredildi

Beýik Britaniýada diňläniňde şokoladyň süýji tagamyny has güýçlendirýän saz döredildi diýip, New York Post habar berýär. Bristol uniwersitetinden kompozitor we ses boýunça hünärmen Natali Hiasint soňky 60 ýylda sazyň tagam duýgularyna ýetirýän täsiri baradaky ylmy gözlegleri öwrendi...

28.08.2025 07:12
6.1k+

Özbegistanda ýaşy 9,2 müň ýyla barabar bolan ekerançylyk gurallary we däneleri tapyldy

Özbegistanyň günortasynda, Surhandarýa derýasynyň jülgesinde, Toda gowagynda Özbegistandan, Hytaýdan we Ýewropadan arheologlaryň topary gadymy adamlaryň gonalgasyny tapdy. Onuň ýaşy, takmynan, 9,2 müň ýyla barabar...

27.08.2025 15:59
13k+

Kosmosdan alnan suratlar Aziýada gijeki yşyklandyryşyň 10 ýylda näderejede üýtgändigini görkezdi

2014-nji we 2024-nji ýyllaryň dowamynda Aziýanyň çäklerinde gijeki yşyklandyryş kartalaryny deňeşdirmek arkaly soňky on ýylda sebitde emeli ýagtylandyryşyň paýlanylyşynyň näderejede üýtgändigini görmek bolýar. Şeýle kartalar adamyň işjeňligini wizual öwrenmäge kömek edýär...

25.08.2025 13:01
5.2k+

Angliýada rim esgerine degişli bolan ýaşy 2000 ýyllyk başgap dikeldildi

Angliýadaky Bolton muzeýinde ýaşy 2000 ýyl töweregi bolan ýüpekden ýasalan başgaby dikeltmek işleri tamamlandy. Ony rimli esger geýipdir. Dünýäde şeýle görnüşli diňe üç nusga saklanyp galypdyr: biri Mançesterde, beýlekisi Florensiýada, üçünjisi bolsa Boltonda ýerleşýär diýip, muzeý habar berdi...