Alymlar syçanlarda kosmosdaky agramsyzlygyň süňklere täsirini öwrendiler

  • 04.04.2025 16:41
  • 3.3k+

Mikrograwitasiýa süňkleriň zaýalanmagyna sebäp bolýar, esasanam skeletiň Ýerde esasy agram düşýän bölekleri zaýalanýar. NASA-nyň we Blue Marble ylmy  institutynyň alymlary şeýle netijä geldiler. Olar Halkara kosmos stansiýasynda 37 gün bolan syçanlaryň süňklerini analiz etdiler.

Syçanlar but süňklerinden ep-esli agram ýitirdiler, emma oňurga az täsir ýetdi. Bu syçanlarda esasy agramyň art aýaklara düşýändigi bilen baglanyşyklydyr.

Alymlar kosmosda bolan syçanlaryň süňklerini Ýerdäki gözegçilik toparyndakylaryňky bilen deňeşdirip, mikrotomografiýa we gistologiki derňewlerini geçirdiler. Ýitgiler gubka we kortikal dokumalara täsir edipdir. Gözegçilikler zaýalanmanyň içden daşa gidendigini görkezdi. Bu esasy faktoryň radiasiýa bilen däl-de, agramyň düşmeýändigi bilen baglydygyny tassyklaýar.
Şeýle hem epifizar plastinanyň wagtyndan öň süňke öwrülýändigi hem hasaba alyndy, bu süňkleriň ösmegine täsir edip biler. Gyzykly ýeri, Ýerde hereketleri çäklendirilen syçanlar hem şuňa meňzeş süňk ýitgilerini başdan geçirdiler.
Bu maglumatlar kosmos missiýalaryny taýýarlamak üçin möhümdir: nol agyrlyk güýjünde adamyň süňkleriniň agramynyň ýitmegi aýda 1% -e ýetýär. Muňa garşy ýörite çäreler görülmese, öwezini dolup bolmajak netijelere sebäp bolup biler. Şonuň üçin geljekki kosmos missiýalarynda agram salyş ulgamlaryny işläp taýýarlamak  ileri tutulýan ugur bolmagynda galýar.


28.06.2025 11:03
4.2k+

And daglarynda ýitirilen Tiuanako siwilizasiýasynyň ybadathanasy tapyldy

Arheologlar adybir meşhur arheologik toplumdan, takmynan, 215 km günorta-gündogarda Boliwiýanyň günortasyndaky gadymy Tiuanako siwilizasiýasynyň ybadathanasyny tapdylar. Bu açyş hakynda Antiquity žurnalynda habar berildi...

25.06.2025 11:59
6.9k+

SpaceX adaty ýükler bilen birlikde, kosmosa adamlaryň we haýwanlaryň galyndylaryny hem çykardy

23-nji iýunda Kaliforniýanyň (ABŞ) Wandenberg kosmodromyndan SpaceX kompaniýasynyň Falcon 9 raketasy uçuryldy. Bu sapar raketa dürli sargytçylaryň 70 sany adaty ýükünden başga-da, adaty bolmadyk ýüki – adamlar bilen öý haýwanlarynyň külünden we DNK-syndan ybarat 150 kapsulany hem orbita çykardy...

22.06.2025 11:49
7.2k+

Hytaýda seýilgähdäki abatlaýyş işleri wagtynda hazynadan doly gadymy aramgähler tapyldy

Žiçžao şäher okrugynda (Şandun welaýaty, Hytaý) seýilgähdäki abatlaýyş işleri wagtynda arheologlar üç gadymy aramgähiň üstünden bardy. Bu barada Hytaýyň jemgyýetçilik ylymlary akademiýasynyň Arheologiýa institutyna salgylanyp, Independent habar berýär...

18.06.2025 10:09
11k+

Hemra suratlary dünýäde kub görnüşli iň uly binanyň – “Mukaabyň” gurluşygyny görkezdi

Täze hemra suratlary Saud Arabystanynda uly kub şekilli bina bolan “Mukaabyň” (The Mukaab) gurluşygynyň işjeň alnyp barylýandygyny tassyklady. Gurluşyk meýdançasynyň suraty düýp çukurynyň doly taýýardygyny we häzir söýegleriň buraw işleriniň dowam edýändigini görkezýär...