Alymlar syçanlarda kosmosdaky agramsyzlygyň süňklere täsirini öwrendiler

  • 04.04.2025 16:41
  • 3.3k+

Mikrograwitasiýa süňkleriň zaýalanmagyna sebäp bolýar, esasanam skeletiň Ýerde esasy agram düşýän bölekleri zaýalanýar. NASA-nyň we Blue Marble ylmy  institutynyň alymlary şeýle netijä geldiler. Olar Halkara kosmos stansiýasynda 37 gün bolan syçanlaryň süňklerini analiz etdiler.

Syçanlar but süňklerinden ep-esli agram ýitirdiler, emma oňurga az täsir ýetdi. Bu syçanlarda esasy agramyň art aýaklara düşýändigi bilen baglanyşyklydyr.

Alymlar kosmosda bolan syçanlaryň süňklerini Ýerdäki gözegçilik toparyndakylaryňky bilen deňeşdirip, mikrotomografiýa we gistologiki derňewlerini geçirdiler. Ýitgiler gubka we kortikal dokumalara täsir edipdir. Gözegçilikler zaýalanmanyň içden daşa gidendigini görkezdi. Bu esasy faktoryň radiasiýa bilen däl-de, agramyň düşmeýändigi bilen baglydygyny tassyklaýar.
Şeýle hem epifizar plastinanyň wagtyndan öň süňke öwrülýändigi hem hasaba alyndy, bu süňkleriň ösmegine täsir edip biler. Gyzykly ýeri, Ýerde hereketleri çäklendirilen syçanlar hem şuňa meňzeş süňk ýitgilerini başdan geçirdiler.
Bu maglumatlar kosmos missiýalaryny taýýarlamak üçin möhümdir: nol agyrlyk güýjünde adamyň süňkleriniň agramynyň ýitmegi aýda 1% -e ýetýär. Muňa garşy ýörite çäreler görülmese, öwezini dolup bolmajak netijelere sebäp bolup biler. Şonuň üçin geljekki kosmos missiýalarynda agram salyş ulgamlaryny işläp taýýarlamak  ileri tutulýan ugur bolmagynda galýar.


şu gün 10:22
1.3k+

Kofein çylşyrymly meseleleri çözmekde adamlaryň tutanýerliligini ýokarlandyrýar

Täze barlag kofeniň çylşyrymly ýa-da bölekleýin çözmek mümkin bolmadyk meseleleri çözmekde tutanýerliligi ýokarlandyryp biljekdigini görkezdi. Munuň täsiri dartgynly ýagdaýdaky adamlarda has hem göze ilýärdi. Synaglara ABŞ-nyň Massaçusets ştatynyň Amhýorst kollejiniň 329 talyby gatnaşdy...

düýn 12:30
2.9k+

Ýaponiýada mör-möjekleri çekmek üçin "garynja aldawyny" ulanýan ösümlik tapyldy

Ýaponiýada duş gelýän Vincetoxicum nakaianum atly ösümlik tozanlanmak üçin adatdan daşary strategiýany ulanýar. Ol ýarym iýlen ýa-da ýaralanan garynjalaryň çykarýan ysyny gaýtalap, tohumly mör-möjekleri özüne çekýär...

27.09.2025 19:28
9k+

Argentinada öň belli bolmadyk ýyrtyjy megaraptoryň we onuň pidasynyň galyndylary tapyldy

Argentinanyň günortasynda paleontologlar güýçli öňki elleri we uzyn dyrnaklary bolan öň näbelli ýyrtyjy dinozawryň galyndylaryny ýüze çykardylar. Bu tapyndy megaraptor nesliniň Günorta Amerikada uzak wagtlap ýaşandygyny tassyklaýar diýip, Nature Communications žurnalynda bellenýär...

25.09.2025 21:02
4k+

Perdýu uniwersiteti öz uçurymlaryndan we işgärlerinden kosmosa ekipaž iberer

Perdýu uniwersiteti (Indiana ştaty, ABŞ) 2027-nji ýylda işgärler we uçurymlar toparynyň Virgin Galactic kompaniýasynyň kosmoplanynda suborbital uçuşa iberiljekdigini habar berdi. Bu taryhda sap uniwersitet ekipažynyň ilkinji uçuşy bolup, Perdýunyň resmi däl “kosmos uniwersiteti” adyny berkider diýip, Space...