Gawaý adalarynyň iň işjeň wulkany 200 metr beýiklige lawa zyňdy

  • 29.03.2025 06:45
  • 7.8k+

Gawaý adalaryndaky Kilauea wulkany henizem atylmagyny dowam edýär. Ol 2024-nji ýylyň ahyrynda täzeden işjeňleşipdi. Wulkanyň täze işjeňlik tapgyry sişenbe güni, 25-nji martda başlady. Şonuň ertesi gün, wulkan 200 metrden hem belent beýiklige lawa zyňyp başlady diýip, «Associated Press» agentligi habar berýär.

Häzirki atylmalar 2024-nji ýylyň 23-nji dekabrynda başlapdy. Ondan bäri üç aý geçdi. Şol döwürde wulkanyň işjeňligi 15 gezek güýçlendi. Olar dürli wagtlap dowam etdi – käbir tapgyr bary-ýogy 24 sagat dowam eden bolsa, käbiri 12 güne çenli uzady.
Bu wulkan atylmalary köp sanly syýahatçyny özüne çekýär. Adamlar bu täsin tebigy hadysany howpsuz aralykdan synlap bilýärler. Mundan başga-da, Halemaumau krateriniň gyralarynda birnäçe kamera oturdyldy. Olar wulkanyň hereketlerini göni ýaýlymda görkezýärler.

Lawa akymlary ilata howp salmaýar. Emma wulkan gazlary saglyk üçin howply bolup bilýär. Esasanam dem alyş we ýürek-damar näsazlyklary bolan adamlar üçin bu gazyň täsiri gaty zyýanly.
Kilauea wulkany deňiz derejesinden 1243 metr beýiklikde, Gawaý adalarynyň günorta-gündogar böleginde ýerleşýär. Bu ada «Uly ada» diýlip hem atlandyrylýar. Kilauea diňe bir Gawaýlaryň däl, eýsem, tutuş Ýuwaş ummanynyň hem iň işjeň wulkanydyr. Şeýle-de ol dünýäniň iň işjeň wulkanlarynyň biri hasaplanylýar. Mysal üçin, Puu-Oo krateri 1983-nji ýyldan, ýagny 40 ýyldan gowrak wagt bäri, arakesmesiz lawa zyňýar.
2018-nji ýylda Kilauea wulkanynyň güýçli atylyş tapgyry bolupdy. Ol maý aýynda başlap, awgusta çenli dowam edipdi. Şol döwürde lawa giň sebite ýaýrapdy. Ýerli häkimiýetler ýaşaýjylary göçürmek kararyna gelipdiler. Jemi 700-den gowrak jaý ergin magmanyň akymy we onuň bilen bagly çykan ýangynlar sebäpli ýumrulypdy.




18.08.2025 10:00
7.2k+

Ýewropada rekord yssy sebäpli dörän tokaý ýangynlarynyň ýetiren zyýany 90% töweregi ýokarlandy

2025-nji ýylda Ýewropada aşa yssy howa tokaý ýangynlarynyň ýetirýän zyýanynyň ep-esli ýokarlanmagyna sebäp boldy. Ýokary temperatura ösümlikleri guradyp, ýangynyň ýaýramagyny aňsatlaşdyrdy. The Guardian gazetiniň berýän habaryna görä, şu ýyl Ýewropada 400 000 gektardan gowrak tokaý ýandy, bu bolsa soňky 20 ýyldaky ortaça görkezijiden 87% köpdür...

11.08.2025 23:52
10k+

Ýaponiýada rekord dereje ýagyşlar we siller zerarly ewakuasiýa yglan edildi

Ýaponiýanyň ululygy boýunça üçünji adasy bolan Kýusýuda suw joşmalaryna we süýşgünlere getiren güýçli ýagyşlar sebäpli ýerli häkimiýetler köpçülikleýin ewakuasiýa yglan etdiler. Bu barada The Japan Times habar berýär...

11.08.2025 14:12
20k+

Türkiýede 6,1 bal ululykda ýertitreme bolup geçdi

Türkiýäniň günbataryndaky Balykesir şäherinde 6,1 bal ululykda ýertitreme hasaba alyndy. Bu barada respublikanyň Içeri işler ministrliginiň adatdan daşary ýagdaýlar boýunça departamentine (AFAD) salgylanyp, TRT Haber habar berýär...

07.08.2025 18:06
13k+

Fransiýanyň günortasynda 1949-njy ýyldan bäri iň uly tokaý ýangyny lowlaýar

Fransiýanyň günortasynda 1949-njy ýyldan bäri iň uly tokaý ýangyny dowam edýär. Ot ýüzlerçe ýerli ýaşaýjylaryň göçürilmegine getirdi diýip, BFM TV habar berýär. Ýangyn-halas ediş gullugynyň başlygy Kristof Maniniň aýtmagyna görä, alaw 16 müň gektary gurşap aldy we 90 kilometre ýaýrady...