Nýu-Ýorkly mekdep okuwçysy möhüm açyş etdi: ol gara girdabyň ýagtylygynyň ehosyny ýüze çykardy

  • 28.03.2025 15:30
  • 6.1k+

ABŞ-nyň Nýu-Ýork şäherindäki Dalton mekdebiniň ýokary synp okuwçysy Julian Şapiro adaty bolmadyk açyş etdi. Ol gara girdapdan galan ýagtylygyň ahyrky şöhlelenmesini – ýagtylygyň ehosyny ýüze çykardy. Bu ýagtylyk gazly bulutlaryň arasynda görünýär diýip, «Live Science» habar berýär.

17 ýaşly Şapiro astronomiýa bilen gyzyklanýar. Ol birnäçe ylmy konferensiýalara gatnaşypdyr, hatda Amerikanyň astronomiýa jemgyýetiniň ýygnagynda hem çykyş edipdir. Ol Çilidäki Cerro-Tololo obserwatoriýasynyň Dark Energy kamerasy bilen düşürilen suratlary öwrenýän mahaly, geň bir zada gabat gelýär: suratlarda täsin ýagtylyk bardy. Emma bu ýagtylyk ne supernowalaryň galyndylaryna, ne-de planetar dumanlyklara meňzeýärdi.
Şapiro Günorta Afrikanyň Uly teleskopynyň maglumatlaryna esaslanyp, şol sebitde kislorodyň we ionlaşan kükürdiň bardygyny anyklady. Ýüze çykarylan elementler güýçli zarba tolkunlarynyň bardygyny görkezýärdi, bular bolsa gara girdabyň ýagtylygynyň ehosynyň alamatlary bolup durýardy. Şapironyň çaklamalaryna görä, bu jisimiň diametri 150 müň-250 müň ýagtylyk ýyly aralygynda bolmaly. Bu Akmaýanyň ýoly galaktikasyndan 1,5-2 esse uly diýmegi aňladýar.

Şapiro bu açyşy mundan beýläk-de jikme-jik öwrenmegi meýilleşdirýär.

«Bu ugurda iş alyp barmak meniň üçin garaşylmadyk zat boldy, emma men, bu jisimiň galaktikalarda bolup geçýän hadysalar baradaky düşünjämizi giňeltmek üçin kömek etjekdigini umyt bildirýärin, sebäbi biz bu barada entek köp zat bilemzok» — diýip, ol belleýär.

Bu açyş taryhdaky iň uly ýagtylyk ehosy bolup biler.


düýn 11:59
2.2k+

NASA we Hindistan Ýere syn ediş hemralaryndan iň gymmatlarynyň birini uçurmaga taýynlanýar

30-njy iýulda ABŞ-nyň Milli aeronawtika we kosmos giňişliginiň barlaglary dolandyryş gullugy (NASA) we Hindi kosmos barlaglary guramasy (ISRO) tarapyndan işlenip düzülen NISAR Ýere gözegçilik hemrasyny (NASA-ISRO Synthetic Aperture Radar) uçurmak meýilleşdirilýär...

düýn 11:55
3.4k+

Günorta Koreýa 2045-nji ýyla çenli Aýda öz bazasyny gurar

Günorta Koreýa 2045-nji ýyla çenli  Aýda öz bazasynyň gurluşygyny tamamlamagy meýilleşdirýär. Aeroskosmos tehnikasy boýunça Döwlet koreý edarasy (KASA) degişli meýilnamany Tejondaky Koreýanyň Milli gözleg gaznasynda geçirilen ýygnakda hödürledi diýip, The Korea Times habar berýär...

21.07.2025 23:42
2.8k+

NASA býujetiň azaldylmagy sebäpli hemralary we kosmos enjamlaryny satýar

NASA-nyň Reaktiw hereket barlaghanasy (JPL) ozal Ýere gözegçilik etmek üçin ulanylan hemralary we kosmos enjamlaryny satyp başlady. Bu barada agentligiň öňki astrobiology Kit Kouwing tarapyndan ýöredilýän NASA Watch blogunda habar berilýär...

21.07.2025 00:38
6.6k+

Astronomlar ilkinji gezek täze planeta ulgamynyň döremegini görüp bildiler

Halkara astronomlar topary ilkinji gezek ýaş ýyldyzyň töwereginde planetalaryň emele gelip başlandygyny hasaba aldy. Nature žurnalynda neşir edilen açyş Gün ulgamynyň gelip çykyşyna düşünmekde möhüm ädim boldy...