1647 ýaşly arça agajy tapyldy. Ol Ýewropadaky iň gadymy agaç ösümligidir

  • 07.03.2025 06:33
  • 4.7k+

Russiýaly, daniýaly we italiýaly alymlaryň halkara topary Finlýandiýada Ýewropanyň iň gadymy agaç ösümligine öwrülen gurap galan arçany tapdy. Barlag gyrymsy agajyň 1464 ýyl - 260-njy ýyldan 1906-njy ýyla çenli ösendigini görkezdi diýip, The Scientific Naturalist žurnalynda çap edilen makalada aýdylýar.

Barlagçylar Grenlandiýadan başalp, Polýar Urala çenli dürli demirgazyk sebitlerinde adaty arçanyň nusgalaryny ýygnadylar. Ösümligiň ýaşyny şahalarynyň kesiklerindäki ýyllyk halkalary sanamak arkaly kesgitleýärdiler.
Jemi 2000 töweregi gyrymsy agaç öwrenildi. Islandiýadan we Farer adalaryndan başga köp ýerlerde arçalaryň 300 ýyldan gowrak ýaşaýandygy anyklandy. Megerem,  Islandiýada we Farer adalarynda olaryň kesilen bolmagy mümkin. Uralda arçanyň iň ýokary ýaşy 840 ýaş, Finlýandiýada bolsa 1000 ýaşdanam uly nusgalar tapyldy.
Alymlar howanyň üýtgemeginiň tundradaky arçalara ýaramaz täsir edýändigini bellediler. Soňky onýyllyklarda ýangyn we taýganyň ýaýramagy sebäpli, olaryň uzak ýaşamagy üçin şertler ýaramazlaşypdyr.


düýn 13:04
2k+

Awstraliýada adam derisine has ýakyn deri nusgalary ösdürilip ýetişdirildi

Kwinslend uniwersitetiniň ýanyndaky Freýzer institutynyň barlaghanasyndan awstraliýaly alymlar ilkinji gezek doly derejede adam derisiniň gurluşyny gaýtalaýan deri nusgalaryny ösdürip ýetişdirdi. Bu barada ABC ýaýlym korporasiýasy habar berdi...

23.08.2025 12:32
5.1k+

Alymlar žiraflary dört görnüşe böldi

Halkara tebigaty goramak birleşigi (IUCN) žiraflary resmi taýdan dört görnüşe böldi. Ozal olaryň hemmesi bir görnüş diýlip hasaplanýardy diýip, Bi-bi-si belleýär. Indi ylym şu aşakdakylary tapawutlandyrýar: Demirgazyk...

20.08.2025 14:19
10k+

Hytaýda robot balygyň kömegi bilen umman çuňluklary öwrenilip başlandy

Harbiniň inženerlik uniwersitetiniň (Hytaý) ylmy gözlegçileri ummanyň energiýasynyň hasabyna hereket edýän ýumşak robot balygy döretdi. Ol umman ýaşaýjylaryna zyýan ýetirmezden onuň çuňluklaryndaky ýaşaýşy öwrenmek üçin niýetlenýär...

19.08.2025 19:02
5.1k+

Hytaýda depressiýa garşy göreşmek üçin syçanlara adam beýnisiniň öýjükleri oturdyldy

Hytaýly alymlar sütün öýjüklerinden adam beýnisiniň öýjüklerini döredip, depressiýadan ejir çekýän syçanlara oturtdylar. Synaglaryň netijesinde öýjükleriň transplantasiýasy haýwanlarda aladany, göwnüçökgünlik duýgusyny azaltdy we lezzet almak ukybyny güýçlendirdi diýip, South China Morning Post neşiri ýazýar...