1647 ýaşly arça agajy tapyldy. Ol Ýewropadaky iň gadymy agaç ösümligidir

  • 07.03.2025 06:33
  • 4.6k+

Russiýaly, daniýaly we italiýaly alymlaryň halkara topary Finlýandiýada Ýewropanyň iň gadymy agaç ösümligine öwrülen gurap galan arçany tapdy. Barlag gyrymsy agajyň 1464 ýyl - 260-njy ýyldan 1906-njy ýyla çenli ösendigini görkezdi diýip, The Scientific Naturalist žurnalynda çap edilen makalada aýdylýar.

Barlagçylar Grenlandiýadan başalp, Polýar Urala çenli dürli demirgazyk sebitlerinde adaty arçanyň nusgalaryny ýygnadylar. Ösümligiň ýaşyny şahalarynyň kesiklerindäki ýyllyk halkalary sanamak arkaly kesgitleýärdiler.
Jemi 2000 töweregi gyrymsy agaç öwrenildi. Islandiýadan we Farer adalaryndan başga köp ýerlerde arçalaryň 300 ýyldan gowrak ýaşaýandygy anyklandy. Megerem,  Islandiýada we Farer adalarynda olaryň kesilen bolmagy mümkin. Uralda arçanyň iň ýokary ýaşy 840 ýaş, Finlýandiýada bolsa 1000 ýaşdanam uly nusgalar tapyldy.
Alymlar howanyň üýtgemeginiň tundradaky arçalara ýaramaz täsir edýändigini bellediler. Soňky onýyllyklarda ýangyn we taýganyň ýaýramagy sebäpli, olaryň uzak ýaşamagy üçin şertler ýaramazlaşypdyr.


şu gün 11:20
3.9k+

Alymlar ilkinji gezek haýal ýertitremesini ýazgy etdiler

Alymlar ilkinji gezek Ýaponiýanyň kenaryndaky suwasty çat açan zolagynda haýal ýertitremesini hasaba aldylar. Ostindäki Tehas uniwersitetiniň barlagçylary tarapyndan geçirilen barlaglar ýertitremeleriniň sunamini emele getirýänligi bilen belli umman çat açmasynyň uzaboýuna nädip ýaýraýandygyny görkezdi...

düýn 20:25
5.6k+

Türkmenistanly ýaş alymlar Malaýziýada halkara innowasiýa bäsleşiginde altyn medal gazandylar

Türkmenistanyň Oguz han adyndaky Inžener-tehnologiýalar uniwersitetiniň ýaş alymlary Malaýziýada geçirilen “Borneo Halkara innowasiýa we döredijilikli pikir bäsleşigine” (BIICC 2025) gatnaşyp, ýokary sylaglara mynasyp boldular...

düýn 19:25
5.4k+

Ýer ýüzündäki iň gadymy daşlar tapyldy. Olaryň ýaşy 4 mlrd ýyldanam köp diýlip çaklanylýar

Alymlar Kanadada ýaşy, takmynan, 4,16 mlrd ýyl bolan dag jynslaryny tapdylar. Bu gaýalar häzirki wagta çenli ýüze çykarylan Ýerdäki iň gadymy dag jynslary bolup biler diýip, Phys.org habar berýär. Olar Kwebekdäki Gudzon aýlagynyň kenaryndaky Nuwwuagittuk ýaşyldaş guşagyndan tapyldy...

düýn 18:13
3k+

Neýrofiziologlar beýniniň nädip sözlerden sözlem düzýändigini düşündirdiler

Nýu-Ýork uniwersitetiniň (ABŞ) alymlary adam beýnisiniň nädip aýry-aýry sözleri sözlemlere öwürýändigini anyklamaga kömek edýän barlagy geçirdiler. Neýrolingwistika şu çaka çenli, esasan, aýry sözleriň emele getirilişini öwrenipdi, ýöne olaryň many berýän zynjyrlara birleşiş prosesini öwrenmändi...