Ýapon alymlary Aýda iýmit ösdürip ýetişdirmegiň tehnologiýasyny işläp taýýarlaýarlar

  • 19.02.2025 11:36
  • 5.4k+

Ýaponiýada Ýerden daşynda oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmek boýunça barlaglar alnyp barylýar. Tiba uniwersitetiniň ýöriteleşdirilen merkezi kosmosdaky ýaşaýşa uýgunlaşdyrmak üçin ösümlikleri ekstremal şertlerde ösdürip ýetişdirmegiň tärlerini öwrenýär diýip,  Jiji Press habar berýär.

Alymlaryň öňünde ägirt uly wezipe goýuldy. Olar NASA tarapyndan durmuşa geçirilýän Artemis maksatnamasynyň çäginde 2040-njy ýyllara çenli Aýda ilkinji fermany gurmaly. Bu missiýa Aýyň üstüne iberiljek iki ýapon astronawty gatnaşar. Olar aýratyn kyn şertlere: iki hepdelik gijä we gündize, +110-dan - 170 ° C-e çenli temperatura, pes dartyş güýjüne we kosmos radiasiýasyna döz gelmeli bolarlar.
Alymlar ösümlikleri izolirlenen ýerasty fermalarda ösdürip ýetişdirmegi teklip edýärler. Iýmitleriň ýokumlylyk, kuwwat berijilik gymmatyna we dürlüligine bagyşlanan barlaglar Ýeriň hemrasynda ösdürip ýetişdirmek üçin iň amatly ekinleri saýlamaga mümkinçilik berdi, olar - tüwi, soýa noýbasy, ýeralma, badat, pomidor, ýertudana, hyýar we salat-latuk.
Häzirki wagtda hünärmenler ýeralmany we badaty hasaba almazdan, bu ekinleriň altysyna ünsi jemleýärler. Alymlar ikinji gezek ulanylýan serişdelerden has netijeli peýdalanmak bilen, ýapyk ekoulgamy döretmek isleýärler.


düýn 12:40
1.9k+

Şweýsariýaly inženerler jansyz langustinleriň gabyklaryndan robot ýasadylar

Lozanna Federal Politehniki mekdebiniň (EPFL) ýanyndaky CREATE laboratoriýasynyň inženerleri öli langustinleriň ekzoskeletlerini esas hökmünde ulanyp, biogibrid robotlaryny işläp düzdüler. Berk hitinden ybarat bolan bu organiki gurluşlar biologik berkligi we bogun membranalarynyň çeýeligini özünde jemleýän täsin gurluşlary döretmäge mümkinçilik berdi...

düýn 11:56
2.4k+

Britaniýaly alymlar elektromagnit päsgelçilikleriniň 99,97%-ini bökdeýän dury plýonkany oýlap tapdylar

Glazgo uniwersitetiniň alymlary elektromagnit şöhlelenmesiniň 99,97%-den gowragyny yzyna serpikdirip bilýän örän inçe, çeýe we dury nanoplýonkany oýlap tapdylar. Bu material Wi-Fi we 5G signallarynyň täsir edýän şertlerinde geýilýän sensorlaryň, lukmançylyk enjamlarynyň we çeýe displeýleriň bökdençsiz işlemegini üpjün etmek üçin niýetlenendir...

düýn 11:06
2k+

Alymlar ýaldyrawuk tomzaklaryň aragatnaşyk ýörelgesinden peýdalanyp, ýerden daşardaky aňy gözlemegi teklip etdiler

Arizona ştatynyň uniwersitetiniň alymlary ýerden daşary aňy gözlemek üçin täze strategiýany hödürlediler. Ol biologik aragatnaşyk ýörelgelerine we pulsarlary (neýtron ýyldyzlaryny) fon hökmünde ulanmaga esaslanýar...

düýn 11:00
1.5k+

Alymlar beýnä ünsüni jemlemäge kömek edýän gen tapdylar

Rokfeller institutynyň alymlary Nature Neuroscience žurnalynda ünsüň tebigatyna bagyşlanan ylmy işlerini çap etdiler. Gözlegler ünsi jemlemek ukybynyň diňe bir beýnidäki peýdaly signallaryň güýçlenmegine däl, eýsem "fon" işjeňliginiň (beýnidäki artykmaç sesleriň) peselmegine-de baglydygyny görkezýär...