Ýapon alymlary Aýda iýmit ösdürip ýetişdirmegiň tehnologiýasyny işläp taýýarlaýarlar

  • 19.02.2025 11:36
  • 5.4k+

Ýaponiýada Ýerden daşynda oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmek boýunça barlaglar alnyp barylýar. Tiba uniwersitetiniň ýöriteleşdirilen merkezi kosmosdaky ýaşaýşa uýgunlaşdyrmak üçin ösümlikleri ekstremal şertlerde ösdürip ýetişdirmegiň tärlerini öwrenýär diýip,  Jiji Press habar berýär.

Alymlaryň öňünde ägirt uly wezipe goýuldy. Olar NASA tarapyndan durmuşa geçirilýän Artemis maksatnamasynyň çäginde 2040-njy ýyllara çenli Aýda ilkinji fermany gurmaly. Bu missiýa Aýyň üstüne iberiljek iki ýapon astronawty gatnaşar. Olar aýratyn kyn şertlere: iki hepdelik gijä we gündize, +110-dan - 170 ° C-e çenli temperatura, pes dartyş güýjüne we kosmos radiasiýasyna döz gelmeli bolarlar.
Alymlar ösümlikleri izolirlenen ýerasty fermalarda ösdürip ýetişdirmegi teklip edýärler. Iýmitleriň ýokumlylyk, kuwwat berijilik gymmatyna we dürlüligine bagyşlanan barlaglar Ýeriň hemrasynda ösdürip ýetişdirmek üçin iň amatly ekinleri saýlamaga mümkinçilik berdi, olar - tüwi, soýa noýbasy, ýeralma, badat, pomidor, ýertudana, hyýar we salat-latuk.
Häzirki wagtda hünärmenler ýeralmany we badaty hasaba almazdan, bu ekinleriň altysyna ünsi jemleýärler. Alymlar ikinji gezek ulanylýan serişdelerden has netijeli peýdalanmak bilen, ýapyk ekoulgamy döretmek isleýärler.


15.09.2025 18:02
5.1k+

Astronomlar “gara ýyldyzlaryň” bardygynyň alamatlaryny tapdylar

Maks Plankyň astronomiýa institutynyň (MPIA) astronomlary irki Älemde "gara ýyldyzlar" diýilýänleriň bardygynyň alamatlaryny habar berdiler. Bu obýektler käbir gadymy galaktikalaryň adatdan daşary uly massasyny we gara girdaplaryň çalt ösüşini düşündirip bilerdi...

15.09.2025 17:55
4.1k+

Ýerdäki çöllerden alnan bakteriýalaryň Aý we Mars topragynda ýaşap biljekdigi anyklanyldy

Ýerdäki çöllerde tapylan Chroococcidiopsis görnüşli sianobakteriýalar Aý we Mars topragynda ýaşamaga ukyplydygyny görkezdiler. Italiýanyň kosmos gullugynyň (ASI) barlagçylary ReBUS taslamasynyň çäklerinde şeýle netijä geldiler...

15.09.2025 09:54
4.8k+

Hytaý alymlary ilkinji gezek dinozawr ýumurtgalarynyň takyk ýaşyny kesgitledi

Hytaý alymlary ilkinji gezek ýurduň merkezi böleginde tapylan dinozawrlaryň ýumurtgalarynyň ýaşyny takyk kesgitlemegi başardy. Science XXI neşiriniň maglumatlaryna görä, täze çemeleşme hek döwrüniň klimatyny has çuň öwrenmäge mümkinçilik berer...

15.09.2025 09:50
2.5k+

NASA Perseverance-yň tapyndysyny Marsdaky ýaşaýşyň iň ygtybarly subutnamasy diýip atlandyrdy

NASA-nyň Marsda hereket edýän Perseverance enjamy tarapyndan ýygnalan nusga gadymy mikrob durmuşynyň yzlaryny saklap biler. Bu barada 2025-nji ýylyň 10-njy sentýabrynda Nature žurnalynda neşir edilen NASA-nyň ylmy gözleginde aýdylýar...