Ýapon alymlary Aýda iýmit ösdürip ýetişdirmegiň tehnologiýasyny işläp taýýarlaýarlar

  • 19.02.2025 11:36
  • 5.3k+

Ýaponiýada Ýerden daşynda oba hojalyk ekinlerini ösdürip ýetişdirmek boýunça barlaglar alnyp barylýar. Tiba uniwersitetiniň ýöriteleşdirilen merkezi kosmosdaky ýaşaýşa uýgunlaşdyrmak üçin ösümlikleri ekstremal şertlerde ösdürip ýetişdirmegiň tärlerini öwrenýär diýip,  Jiji Press habar berýär.

Alymlaryň öňünde ägirt uly wezipe goýuldy. Olar NASA tarapyndan durmuşa geçirilýän Artemis maksatnamasynyň çäginde 2040-njy ýyllara çenli Aýda ilkinji fermany gurmaly. Bu missiýa Aýyň üstüne iberiljek iki ýapon astronawty gatnaşar. Olar aýratyn kyn şertlere: iki hepdelik gijä we gündize, +110-dan - 170 ° C-e çenli temperatura, pes dartyş güýjüne we kosmos radiasiýasyna döz gelmeli bolarlar.
Alymlar ösümlikleri izolirlenen ýerasty fermalarda ösdürip ýetişdirmegi teklip edýärler. Iýmitleriň ýokumlylyk, kuwwat berijilik gymmatyna we dürlüligine bagyşlanan barlaglar Ýeriň hemrasynda ösdürip ýetişdirmek üçin iň amatly ekinleri saýlamaga mümkinçilik berdi, olar - tüwi, soýa noýbasy, ýeralma, badat, pomidor, ýertudana, hyýar we salat-latuk.
Häzirki wagtda hünärmenler ýeralmany we badaty hasaba almazdan, bu ekinleriň altysyna ünsi jemleýärler. Alymlar ikinji gezek ulanylýan serişdelerden has netijeli peýdalanmak bilen, ýapyk ekoulgamy döretmek isleýärler.


düýn 15:46
4k+

ABŞ-da ilkinji gezek hemra bilen uçup barýan uçaryň arasynda lazer aragatnaşygyny barlap gördüler

Amerikanyň Birleşen Ştatlary ilkinji gezek uçup barýan uçar bilen Ýeriň pes orbitasyndaky emeli hemranyň arasynda lazer aragatnaşyk ulgamynyň synaglaryny geçirdi. Synag wagtynda 1 Gbit/s çenli maglumat geçiriş tizligi bilen durnukly aragatnaşygy üpjün etmek başartdy...

düýn 14:53
902

Gruziýada ösümlikleriň iýmitden başga maksatlar üçin ulanylyşynyň iň gadymy yzlary tapyldy

Arheologlar Gruziýadaky gowakda ösümlikleriň iýmit üçin däl-de, boýag hökmünde ulanylandygynyň ilkinji göni subutnamalaryny tapdylar. Ýaşy 32000 - 34000 ýyl bolan daş üweýji gurallarda indigoferanyň yzlary tapyldy diýip, Arkeonews ýazýar...

11.09.2025 21:21
6k+

NASA-nyň täze tejribesinde 4 meýletinçi bir ýylyny Marsyň “simulyatorynda” geçirer

NASA Marsyň barlag bazasyny simulýasiýa edýän gurşawda adamlary izolirlemek boýunça tejribeleriniň ikinji tapgyryny geçirer. 19-njy oktýabrda dört meýletinçi Hýustonyň Jonson adyndaky Kosmos merkeziniň Mars Dune Alpha barlaghanasyna ugrar...

11.09.2025 19:53
6.9k+

“Jeýms Uebb” teleskopy ýaşamak üçin şertleri bolup biljek planetany tapdy

TRAPPIST-1 ýyldyz ulgamyna girýän TRAPPIST-1e ekzoplanetasynda ýaşaýyş üçin laýyk gelýän şertler bolup biler. Bu barada “Jeýms Uebb” kosmos teleskopyndan alnan täze maglumatlara salgylanyp, NewScientist neşiri habar berýär...