«Sesden ýyndam»: Boom Supersonic uçary ilkinji gezek ses böwedinden geçdi

  • 30.01.2025 22:26
  • 7.5k+

Boom Supersonic XB-1 atly sesden ýyndam uçaryň prototipi (nusgawy modeli) synag uçuşyny üstünlikli tamamlap, ses böwedinden geçdi. Bu üstünlik ummanlaryň üstündäki uçuş wagtyny iki esse gysgaltjak Overture ýolagçy uçarynyň döredilmeginde möhüm ädim boldy diýip, CNN habar berýär.

28-nji ýanwarda Kaliforniýanyň (ABŞ) Mohawe çölünde Boom Supersonic kompaniýasynyň XB-1 atly sesden ýyndam uçarynyň taryhy uçuşy geçirildi. Uçar ilkinji gezek ses tizliginden geçip, 10 müň metrden ýokary belentlikde 1,1 Mah tizlige ýetdi.
Boom Supersonic kompaniýasy 2014-nji ýylda Koloradoda esaslandyryldy we ýolagçy gatnadýan, sesden ýyndam uçarlary öndürmek bilen meşgullanýar. XB-1 – geljekde transatlantik gatnawlar üçin niýetlenýän Overture ýolagçy uçarynyň nusgawy modelidir.
Taryhy uçuşdan öň, XB-1 jemi 450 minut dowam eden 11 synagdan geçirildi. Öňki synag uçuşlarynyň birinde, ýagny 2025-nji ýylyň 10-njy ýanwarynda uçar 0,95 Mah (takmynan 1172 km/sagat) tizlige ýetipdi.

Iň soňky synagda bolsa XB-1 ilkinji gezek ses böwedinden geçdi. Synag uçuşy ýerli wagt bilen sagat 08:00-da (Aşgabat wagty bilen 21:00-da) başlady we 22 minutdan soň uçar uçuryldy. 12 minut soň bolsa, 1,1 Mah tizlige ýetdi.
Bu üstünlik Overture ýolagçy uçarynyň mundan soňky ösüşi üçin tehnologiýalaryň taýyndygyny görkezýär. Täze uçaryň 64-80 ýolagçyny 1,7 Mah tizlikde gatnatmagyna garaşylýar.
Bu uçarlaryň esasy artykmaçlygy – uçuş wagtynyň gysgaldylmagydyr. Mysal üçin, adaty uçarda London-Nýu-Ýork aralygy uçuş 7-8 sagat dowam edýän bolsa, Overture bu aralygy bary-ýogy 3,5 sagatda geçip biler.
Emma sesden ýyndam uçarlaryň käbir kynçylyklary hem bar. Olaryň arasynda ýangyjyň köp sarp edilmegi bar. Şeýle-de ses böwedinden geçilende döreýän ses tolkuny (sonik partlama), ilatly nokatlaryň üstünde sesden ýyndam tizlige ýetmegi çäklendirýär.
Boom Supersonic kompaniýasy XB-1 uçarynyň üstünligini uly ösüş hökmünde kabul edýär. Bu netije geljekde sesden ýyndam uçuşlar üçin ekologiýa taýdan arassa we täsirli çözgütleri döretmäge ýardam berer diýip umyt edýärler.

düýn 17:12
4.3k+

Aşgazany ösümlikden doly, taryhda ilkinji ot iýýän pterozawr tapyldy

Paleontologlar taryhda ilkinji gezek aşgazanynda ösümlik iýmitiniň galyndylary bolan pterozawryň galyndylaryny tapdylar. Bu açyş agzalan uçýan süýrenijileriň käbir görnüşleriniň ot iýiji bolandygynyň ilkinji göni subutnamasydyr...

düýn 10:44
1.5k+

Paleontologlar gadymy süýdemdirijiniň täze görnüşini açdy. Ol 143 mln ýyl ozal ýaşapdyr

Paleontologlar dügür dişlileriň toparyndan mezozoý süýdemdirijisiniň täze nesline we görnüşine häsiýetnama berdi. Onuň dişleriniň daşa öwrülen galyndylary Beýik Britaniýada tapyldy. Takmynan, 143 mln ýyl ozal ýaşan bu jandar Novaculadon mirabilis adyny aldy diýlip, Proceedings of the Geologists’ Association žurnalynda habar berilýär...

13.07.2025 19:23
2.1k+

Alymlar ýaralary bitirmek üçin guşuň düwünçek dokumalaryny ulanmagy teklip edýärler

Demirgazyk-Kawkaz federal uniwersitetiniň alymlary ýara bitiriji dermanlary döretmek üçin guşuň düwünçek dokumalaryndan edilen peptidleri ulanmagy teklip etdiler. Işläp taýýarlama melhemleriň, gelleriň we suwuk plastyrlaryň bir toparynyň çykarylmagy bilen tamamlanar...

13.07.2025 19:08
2.6k+

OpenAI düýpgöter täze kompýuter döretmek isleýär. Häzirki enjamlar emeli aň üçin döredilmedik

OpenAI kompaniýasynyň baş direktory Sem Altman häzirki kompýuterleriň emeli aňsyz dünýä üçin işlenip düzülendigini, olaryň emeli aň bilen işleşmäge laýyk däldigini aýtdy. Onuň sözlerine görä, kompaniýa konteksti göz öňünde tutup, esasly kararlary kabul edip bilýän düýbünden täze enjamyň üstünde işleýär...