«Sesden ýyndam»: Boom Supersonic uçary ilkinji gezek ses böwedinden geçdi

  • 30.01.2025 22:26
  • 7.6k+

Boom Supersonic XB-1 atly sesden ýyndam uçaryň prototipi (nusgawy modeli) synag uçuşyny üstünlikli tamamlap, ses böwedinden geçdi. Bu üstünlik ummanlaryň üstündäki uçuş wagtyny iki esse gysgaltjak Overture ýolagçy uçarynyň döredilmeginde möhüm ädim boldy diýip, CNN habar berýär.

28-nji ýanwarda Kaliforniýanyň (ABŞ) Mohawe çölünde Boom Supersonic kompaniýasynyň XB-1 atly sesden ýyndam uçarynyň taryhy uçuşy geçirildi. Uçar ilkinji gezek ses tizliginden geçip, 10 müň metrden ýokary belentlikde 1,1 Mah tizlige ýetdi.
Boom Supersonic kompaniýasy 2014-nji ýylda Koloradoda esaslandyryldy we ýolagçy gatnadýan, sesden ýyndam uçarlary öndürmek bilen meşgullanýar. XB-1 – geljekde transatlantik gatnawlar üçin niýetlenýän Overture ýolagçy uçarynyň nusgawy modelidir.
Taryhy uçuşdan öň, XB-1 jemi 450 minut dowam eden 11 synagdan geçirildi. Öňki synag uçuşlarynyň birinde, ýagny 2025-nji ýylyň 10-njy ýanwarynda uçar 0,95 Mah (takmynan 1172 km/sagat) tizlige ýetipdi.

Iň soňky synagda bolsa XB-1 ilkinji gezek ses böwedinden geçdi. Synag uçuşy ýerli wagt bilen sagat 08:00-da (Aşgabat wagty bilen 21:00-da) başlady we 22 minutdan soň uçar uçuryldy. 12 minut soň bolsa, 1,1 Mah tizlige ýetdi.
Bu üstünlik Overture ýolagçy uçarynyň mundan soňky ösüşi üçin tehnologiýalaryň taýyndygyny görkezýär. Täze uçaryň 64-80 ýolagçyny 1,7 Mah tizlikde gatnatmagyna garaşylýar.
Bu uçarlaryň esasy artykmaçlygy – uçuş wagtynyň gysgaldylmagydyr. Mysal üçin, adaty uçarda London-Nýu-Ýork aralygy uçuş 7-8 sagat dowam edýän bolsa, Overture bu aralygy bary-ýogy 3,5 sagatda geçip biler.
Emma sesden ýyndam uçarlaryň käbir kynçylyklary hem bar. Olaryň arasynda ýangyjyň köp sarp edilmegi bar. Şeýle-de ses böwedinden geçilende döreýän ses tolkuny (sonik partlama), ilatly nokatlaryň üstünde sesden ýyndam tizlige ýetmegi çäklendirýär.
Boom Supersonic kompaniýasy XB-1 uçarynyň üstünligini uly ösüş hökmünde kabul edýär. Bu netije geljekde sesden ýyndam uçuşlar üçin ekologiýa taýdan arassa we täsirli çözgütleri döretmäge ýardam berer diýip umyt edýärler.

şu gün 09:05
2.1k+

Hytaýda dünýäde ilkinji alty tonnalyk konwertoplan uçuryldy

Hytaýda alty tonnalyk «Lanying R6000» konwertoplanynyň ilkinji uçuşy amala aşyryldy. «Sinhua» habar agentliginiň maglumatyna görä, synag uçuşy ýurduň günorta-günbataryndaky Siçuan welaýatynda geçirildi. Bu howa gämisi Hytaýyň «United Aircraft» kompaniýasy tarapyndan işlenip düzüldi, onuň hereketlendirijisini bolsa «AERO Engine Corporation» kärhanasy öndürdi...

şu gün 08:50
1.8k+

Ýewropa kosmos agentligi 2025-nji ýylyň iň gowy suratlaryny görkezdi

Ýewropa kosmos agentligi (ESA) guramanyň esasy taslamalaryny we ylmy barlaglaryny özünde jemleýän 2025-nji ýylyň iň gowy suratlarynyň ýygyndysyny hödürledi. Çap edilen kadrlaryň arasynda Germaniýadaky LUNA desgasynda astronawtlaryň türgenleşik pursatlary bar...

29.12.2025 13:53
10k+

ABŞ-da taryhdan öňki nägehanyň awtobus ululygyndaky ilkinji takyk nusgasy döredildi

ABŞ-da Deinosuchus schwimmeri görnüşiniň skeletiniň ylmy taýdan takyk ilkinji nusgasy döredildi. Bu taryhdan öňki alligator hatda dinozawrlaryň hem ýüregine dowul salmagy başarypdyr we öz döwrüniň iň howply ýyrtyjylarynyň biri hasaplanypdyr...

29.12.2025 12:40
2.2k+

Şweýsariýaly inženerler jansyz langustinleriň gabyklaryndan robot ýasadylar

Lozanna Federal Politehniki mekdebiniň (EPFL) ýanyndaky CREATE laboratoriýasynyň inženerleri öli langustinleriň ekzoskeletlerini esas hökmünde ulanyp, biogibrid robotlaryny işläp düzdüler. Berk hitinden ybarat bolan bu organiki gurluşlar biologik berkligi we bogun membranalarynyň çeýeligini özünde jemleýän täsin gurluşlary döretmäge mümkinçilik berdi...