«Sesden ýyndam»: Boom Supersonic uçary ilkinji gezek ses böwedinden geçdi

  • 30.01.2025 22:26
  • 7.6k+

Boom Supersonic XB-1 atly sesden ýyndam uçaryň prototipi (nusgawy modeli) synag uçuşyny üstünlikli tamamlap, ses böwedinden geçdi. Bu üstünlik ummanlaryň üstündäki uçuş wagtyny iki esse gysgaltjak Overture ýolagçy uçarynyň döredilmeginde möhüm ädim boldy diýip, CNN habar berýär.

28-nji ýanwarda Kaliforniýanyň (ABŞ) Mohawe çölünde Boom Supersonic kompaniýasynyň XB-1 atly sesden ýyndam uçarynyň taryhy uçuşy geçirildi. Uçar ilkinji gezek ses tizliginden geçip, 10 müň metrden ýokary belentlikde 1,1 Mah tizlige ýetdi.
Boom Supersonic kompaniýasy 2014-nji ýylda Koloradoda esaslandyryldy we ýolagçy gatnadýan, sesden ýyndam uçarlary öndürmek bilen meşgullanýar. XB-1 – geljekde transatlantik gatnawlar üçin niýetlenýän Overture ýolagçy uçarynyň nusgawy modelidir.
Taryhy uçuşdan öň, XB-1 jemi 450 minut dowam eden 11 synagdan geçirildi. Öňki synag uçuşlarynyň birinde, ýagny 2025-nji ýylyň 10-njy ýanwarynda uçar 0,95 Mah (takmynan 1172 km/sagat) tizlige ýetipdi.

Iň soňky synagda bolsa XB-1 ilkinji gezek ses böwedinden geçdi. Synag uçuşy ýerli wagt bilen sagat 08:00-da (Aşgabat wagty bilen 21:00-da) başlady we 22 minutdan soň uçar uçuryldy. 12 minut soň bolsa, 1,1 Mah tizlige ýetdi.
Bu üstünlik Overture ýolagçy uçarynyň mundan soňky ösüşi üçin tehnologiýalaryň taýyndygyny görkezýär. Täze uçaryň 64-80 ýolagçyny 1,7 Mah tizlikde gatnatmagyna garaşylýar.
Bu uçarlaryň esasy artykmaçlygy – uçuş wagtynyň gysgaldylmagydyr. Mysal üçin, adaty uçarda London-Nýu-Ýork aralygy uçuş 7-8 sagat dowam edýän bolsa, Overture bu aralygy bary-ýogy 3,5 sagatda geçip biler.
Emma sesden ýyndam uçarlaryň käbir kynçylyklary hem bar. Olaryň arasynda ýangyjyň köp sarp edilmegi bar. Şeýle-de ses böwedinden geçilende döreýän ses tolkuny (sonik partlama), ilatly nokatlaryň üstünde sesden ýyndam tizlige ýetmegi çäklendirýär.
Boom Supersonic kompaniýasy XB-1 uçarynyň üstünligini uly ösüş hökmünde kabul edýär. Bu netije geljekde sesden ýyndam uçuşlar üçin ekologiýa taýdan arassa we täsirli çözgütleri döretmäge ýardam berer diýip umyt edýärler.

düýn 19:24
1k+

NASA: Perseverance marsroweri azyndan 2031-nji ýyla çenli missiýasyny dowam etdirmäge taýýar

NASA-nyň Perseverance marsroweri birnäçe tehniki synaglardan üstünlikli geçdi we geljekki ýyllarda Marsda gözleg missiýasyny dowam etdirmäge taýýar. Bu barada Milli aeronawtika we kosmos giňişligini barlamak boýunça müdirlik (NASA) habar berdi...

düýn 18:38
1.2k+

Thunderbird orbital stansiýasynyň suratlary peýda boldy: ol kosmosda açylýar

Max Space amerikan startapy giňelýän modul tehnologiýasyna esaslanýan Thunderbird täjirçilik orbital stansiýasynyň renderlerini hödürledi. Taslama stansiýanyň bir gezekde Falcon 9 raketasy bilen uçurylmagyny göz öňünde tutýar: ýygnalan görnüşde modul obtekateliň aşagyna ýerleşýär, orbitada bolsa açylyp, ilkibaşdaky möçberinden ep-esli ulalýar...

19.12.2025 17:16
3k+

NASA-nyň orbitadaky enjamy Marsyň üstüniň 100 000-nji suratyny aldy

NASA-nyň Mars Reconnaissance Orbiter orbital enjamynyň bortuna gurnalan HiRISE (High Resolution Imaging Experiment) kamerasy Marsyň üstüniň 100 000-nji suratyny aldy. Ýubileý surat missiýa başlanandan tas 20 ýyl soň düşürildi...

18.12.2025 22:07
2.4k+

Arheologlar Müsürde 4400 ýyllyk Gün ybadathanasyny tapdy

Kairiň golaýyndaky Abusir nekropolynda ýaşy, takmynan, 4400 ýyl bolan Gadymy Müsüriň Gün ybadathanasynyň harabalygy tapyldy. Bu ybadathana, çen bilen, b.e.öň 2420-nji ýyldan 2389-njy ýyl aralygynda V nesilşalygyň döwründe dolandyran faraon Niuserrä degişli bolupdyr...