Dünýädäki agaçlaryň her üçünji görnüşine ýok bolmak howpy abanýar

  • 06.11.2024 10:02
  • 4.8k+
Dünýädäki agaçlaryň her üçünji görnüşine ýok bolmak howpy abanýar

Dünýä boýunça agaçlaryň 16 müň görnüşine ýitip gitmek howpy abanýar. CNN-niň  habar bermegine görä, bu barada Gyzyl kitap üçin Halkara tebigaty goramak bileleşiginiň (IUCN) hasabatynda aýdylýar.

Agajyň adamzada mälim bolan 47 282 görnüşiniň içinden 16 425-den gowragy eýýäm “gyzyl sanawa” goşuldy. Bu howp abanýan guşlaryň, süýdemdirijileriň, süýrenijileriň we ýerde-suwda ýaşaýanlaryň görnüşleriniň bilelikde alnan sanyndan iki esse köp diýmegi aňladýar.
Agaçlara abanýan esasy howp şäherleşme we oba hojalygy üçin tokaýlaryň ýok edilmegi, inwaziw görnüşleriň ýaýramagy, şeýle hem agaç keselleri bolmagynda galýar. Şeýle hem, bilermenler deňiz derejesiniň ýokarlanmagy we güýçli tupanlaryň köpelmegi ýaly, howa faktorlaryna ünsi çekýärler.

“Agaçlaryň ýitmegi ösümlikleriň, kömelekleriň we haýwanlaryň müňlerçe görnüşine gönüden-göni howp salýar we bu tebigatymyzyň näderejede özara baglanyşyklydygyny görkezýär. Agaçlar – bu durmuşyň barometri. Agaçlar adamlaryň dem alýan kislorodyny öndürýär, ýabany tebigat üçin iýmit we ýaşamaga ýer bolup hyzmat edýär, ýerli halklaryň dermany we eklenç serişdesi bolup durýar, şeýle hem atmosferadaky ýylylyk bölüp çykarýan uglerod hapalaryny özüne siňdirýärler" – diýip, IUCN-iň baş müdiri Gretel Agilar düşündirýär.

Ýitip gitmek howpy abanýan agaç görnüşleriniň iň köp mukdary Fiji, Kuba we Madagaskar adalarynda hasaba alyndy. Günorta Amerikada, esasanam, Amazon sebitinde, oba hojalyk ekinlerini ekmek we mallary örňetmek üçin tokaýlaryň  çapylmagy sebäpli agaçlaryň 3 356 görnüşi howp astyndadyr.


14.11.2024 23:34
5.6k+

Hyundai Günorta Koreýanyň Ulsan şäherini “wodorod şäherine” öwrer

Hyundai Motor kompaniýasy we Ulsan şäheriniň häkimiýeti şäherde wodorod ekoulgamyny döretmek maksady bilen özara düşünişmek hakynda ähtnama gol çekdiler. Şertnamanyň maksady wodorody öndürmek, saklamak, daşamak...

10.11.2024 11:40
8.9k+

Serdar Berdimuhamedowyň gatnaşmagynda ählihalk bag ekmek dabarasy geçirildi

9-njy noýabrda Prezident Serdar Berdimuhamedow bag nahalyny oturdyp, güýzki ählihalk bag ekmek dabarasyna badalga berdi Bu barada TDH habar berýär. Çäräniň dowamynda Serdar Berdimuhamedow wise-premýerler bilen...

09.11.2024 08:32
8.3k+

Alymlar: tebigat adam gatyşmazdan 215 mln gektar tokaýy dikeldip bilerdi

Awstraliýadan we ABŞ-dan halkara alymlar topary tokaýlaryň tebigy taýdan dikelmeginiň global mümkinçiliklerine baha bermek üçin ylmy gözleg geçirdiler. Nature žurnalynda çap edilen netijeler adam gatyşmazdan tokaýlaryň...

04.11.2024 12:36
3.2k+

2030-njy ýyla çenli generatiw emeli aň pudagy millionlarça tonna elektron galyndylaryny öndürip biler

Nature Computational Science žurnalynda neşir edilen täze ylmy gözleg generatiw emeli aň pudagynyň ösmeginiň çynlakaý ekologiýa netijeleri barada duýdurýar diýip, Techxplore ýazýar. Hytaýyň Ylymlar akademiýasynyň...