Dünýädäki agaçlaryň her üçünji görnüşine ýok bolmak howpy abanýar

  • şu gün 10:02
  • 1.7k+
Dünýädäki agaçlaryň her üçünji görnüşine ýok bolmak howpy abanýar

Dünýä boýunça agaçlaryň 16 müň görnüşine ýitip gitmek howpy abanýar. CNN-niň  habar bermegine görä, bu barada Gyzyl kitap üçin Halkara tebigaty goramak bileleşiginiň (IUCN) hasabatynda aýdylýar.

Agajyň adamzada mälim bolan 47 282 görnüşiniň içinden 16 425-den gowragy eýýäm “gyzyl sanawa” goşuldy. Bu howp abanýan guşlaryň, süýdemdirijileriň, süýrenijileriň we ýerde-suwda ýaşaýanlaryň görnüşleriniň bilelikde alnan sanyndan iki esse köp diýmegi aňladýar.
Agaçlara abanýan esasy howp şäherleşme we oba hojalygy üçin tokaýlaryň ýok edilmegi, inwaziw görnüşleriň ýaýramagy, şeýle hem agaç keselleri bolmagynda galýar. Şeýle hem, bilermenler deňiz derejesiniň ýokarlanmagy we güýçli tupanlaryň köpelmegi ýaly, howa faktorlaryna ünsi çekýärler.

“Agaçlaryň ýitmegi ösümlikleriň, kömelekleriň we haýwanlaryň müňlerçe görnüşine gönüden-göni howp salýar we bu tebigatymyzyň näderejede özara baglanyşyklydygyny görkezýär. Agaçlar – bu durmuşyň barometri. Agaçlar adamlaryň dem alýan kislorodyny öndürýär, ýabany tebigat üçin iýmit we ýaşamaga ýer bolup hyzmat edýär, ýerli halklaryň dermany we eklenç serişdesi bolup durýar, şeýle hem atmosferadaky ýylylyk bölüp çykarýan uglerod hapalaryny özüne siňdirýärler" – diýip, IUCN-iň baş müdiri Gretel Agilar düşündirýär.

Ýitip gitmek howpy abanýan agaç görnüşleriniň iň köp mukdary Fiji, Kuba we Madagaskar adalarynda hasaba alyndy. Günorta Amerikada, esasanam, Amazon sebitinde, oba hojalyk ekinlerini ekmek we mallary örňetmek üçin tokaýlaryň  çapylmagy sebäpli agaçlaryň 3 356 görnüşi howp astyndadyr.


04.11.2024 12:36
2.9k+

2030-njy ýyla çenli generatiw emeli aň pudagy millionlarça tonna elektron galyndylaryny öndürip biler

Nature Computational Science žurnalynda neşir edilen täze ylmy gözleg generatiw emeli aň pudagynyň ösmeginiň çynlakaý ekologiýa netijeleri barada duýdurýar diýip, Techxplore ýazýar. Hytaýyň Ylymlar akademiýasynyň...

30.10.2024 19:00
1.9k+

Microsoft ummandan uglerody aýyrmak boýunça Ebb Carbon tehnologiýasyna maýa goýýar

Microsoft Ebb Carbon kompaniýasy bilen ummandan kömürturşy gazyny aýyrmak boýunça şertnama baglaşdy. Bu şertnamada geljek on ýylyň dowamynda 350,000 tonna çenli CO2 çykarmak göz öňünde tutulýar diýip, Greekwire...

12.09.2024 11:29
6.1k+

Maryda Howanyň üýtgemegi boýunça Ýaşlaryň milli maslahaty geçirildi

9-njy sentýabrda Mary şäherindäki Türkmen döwlet energetika institutynda Howanyň üýtgemegi boýunça Ýaşlaryň milli maslahaty (Local Conference of Youth on Climate Change, LCOY) geçirildi. Maslahat “Ýewropa Bileleşigi...

10.09.2024 13:09
10k+

Hindistan plastik galyndylary taşlamak boýunça dünýä reýtinginde birinji orny eýeledi

Hindistan plastik galyndylary zyňmagyň möçberi boýunça dünýäde birinji orna çykdy. Ýurt ýylda 9,3 mln tonna plastik galyndyny zyňýar, bu bolsa global görkezijiniň tas bäşden bir bölegine deňdir. Bu barada “Nature”...