“Jeýms Uebb” ilkinji "bugly" planetany tapdy. Onuň atmosferasy suw bugundan doýgun

  • 15.10.2024 14:15
  • 9.3k+

“Jeýms Uebb” kosmos teleskopy suw buglary bilen doldurylan ilkinji ekzoplanetany tapyp, uly açyş etdi. Ýerden bary-ýogy 100 ýagtylyk ýyly uzaklykda ýerleşýän GJ 9827 d ekzoplanetasy 30%-den gowrak suw bugundan ybarat özboluşly atmosfera düzümi bilen alymlary haýran galdyrdy diýip, Space.com  habar berýär.

Alymlar atmosferasy “agyr” molekulalardan doýgun bolup biljek şeýle ekzoplanetalara öň hiç wagt duş gelmändiler. Şeýle-de bolsa, Ýer ýüzünde bize mälim bolan biologiki ýaşaýyş beýle şertlerde ýaşap bilmez - munuň üçin ol ýer aşa gyzgyn.
GJ 9827 d 2017-nji ýylda “Kepler” teleskopy tarapyndan tapyldy. Ol ýyldyzyndan bary-ýogy 8,4 million km uzaklykda ýerleşýär - bu Ýerden Güne çenli aralygyň 6%-i. Bu ekzoplaneta planetamyzdan iki esse uludyr we üç esse gabaralydyr. Şeýle ekzoplanetlere subneptunlar diýilýär. GJ 9827 d-de bir ýyl Ýeriň alty gününden gowrak dowam edýär.
2023-nji ýylda “Habble” teleskopyndan geçirilen ilkinji gözegçilikler atmosferadaky suw buglarynyň ilkinji alamatlaryny ýüze çykardy, bu alymlaryň ünsüni özüne çekipdi. Şeýle-de bolsa, indi “Jeýms Uebb” spektral gurallaryny ulanmak bilen geçirilen jikme-jik gözleglerden soň, planetanyň suw buglaryna “gark bolup oturandygy” ýüze çykdy.
Barlagyň awtorlaryndan biri Eşan Raul şeýle planetalaryň bize mälim biologiki durmuş üçin myhmansöýer däldigini aýtdy. Şeýle-de bolsa, topar şeýle "bug dünýäleriniň" açylmagynyň kosmosymyzda adaty zat bolup biljekdigini we öňde başga-da köp açyşlaryň bardygyny öňe sürýär.


07.07.2025 13:17
1.8k+

ChatGPT kosmos gämisini dolandyrmaga ukyplydygyny görkezdi

ChatGPT kosmos gämisini dolandyrmaga ukyply bolup çykdy. Ol «Kerbal Space Program Differential Games» atly simulýasiýadaky uçuş bäsleşiginde ikinji orny eýeledi. Bu barada «Live Science» neşiri habar berýär. Bäsleşik ilkinji gezek 2023-nji ýylda Massaçusets tehnologiýa institutynyň başlangyjy bilen geçirilip başlandy...

07.07.2025 10:53
3.2k+

Astronomlar ilkinji gezek goşa supernowa partlamasynyň «barmak yzyny» surata aldylar

Çilidäki Ýewropanyň günorta obserwatoriýasynyň (ESO) Örän uly teleskobyndan (VLT) peýdalanan astronomlar «Ia» görnüşli ýaş supernowa galyndysy bolan SNR 0509-67.5-iň suratyny aldylar. Onuň ýaşynyň 300-350 ýyl aralygyndadygy çaklanýar...

06.07.2025 15:46
9.7k+

ABŞ-da mallary goramak üçin milliardlarça tohumsyz siňekler köpeldiler

ABŞ-nyň hökümeti Tehasda we Meksikada et senagatyny Amerikanyň tropik et siňeginiň (Cochliomyia hominivorax) zabun liçinkalaryndan halas etmek üçin uly taslamany durmuşa geçirip başlady. Bu siňekler mallaryň ýarasynda ýumurtga taşlaýarlar, bu bolsa iri şahly mallaryň kesellemegine we  ölmegine sebäp bolup bilýär...

06.07.2025 15:03
11k+

Heopsyň piramidasynda hakyky gurluşykçylaryň atlary tapyldy, olar gul däl bolup çykdy

Arheologlar Heopsyň piramidasynda ozal näbelli ýazgylary tapdylar, bu onuň gurluşykçylarynyň gelip çykyşyny anyklamaga kömek edýär diýip, Daily Mail ýazýar. Müsüri öwreniji alym Zahi Hawassyň berýän maglumatlaryna görä, täze açyşlar gadymy grek awtorlarynyň piramidany 100 müň sany gullaryň gurandygy baradaky tassyklamany ýalana çykarýar...