Global ýylama sebäpli ÝUNESKO-nyň 50 desgasyna ýitmek howpy abanýar

  • 26.08.2024 17:24
  • 8.3k+

Climate X seljeriş guramasynyň ylmy gözlegi 2050-nji ýyla çenli howanyň üýtgemeginiň ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň onlarça desgasynyň ýok bolmagyna getirip biljekdigini görkezdi. Daily Mail tarapyndan hödürlenen sanawa suw joşgunlary, eroziýa, süýşgün we global ýylama sebäpli ýüze çykýan beýleki tebigy hadysalar sebäpli ýitip biljek 50 desga girdi.

Howp astyndaky desgalary kesgitlemek üçin howa üýtgemeleriniň täsirini modelirlemäge mümkinçilik berýän Spectra platformasy ulanyldy. Alymlar çylşyrymly algoritmleriň kömegi bilen geljek ýüz ýylda tropiki siklonlar we tupanlar ýaly adatdan daşary howa şertleriniň döremek ähtimallygyna baha berdiler. Seljerme desgalaryň ýok bolmak howpuny kesgitlemek üçin sekiz dürli ýylama ssenariýasy boýunça geçirildi.
Howp astyndaky iň möhüm ýerleriň arasynda Awstraliýadaky Sidneý opera teatry, Şweýsariýa Alplaryndaky goralýan ýer Ýungfrau-Aleç, Hytaýyň Anhoý welaýatyndaky Sidi we Hunsun şäherçeleri bar. Şeýle-de, Indoneziýanyň Subak suwaryş ulgamyna, Awstraliýanyň Kakadu milli seýilgähine we Hytaýyň Sýuançžou port şäherine gurakçylyk, tokaý ýangynlary we suw joşgunlary sebäpli ýitmek howpy abanýar.  
Sanawa Fransiýadaky Şowe gowagy, Hindistandaky Gün ybadathanasy, Bolgariýadaky Srebarna tebigy goraghanasy, Rumyniýadaky Dunaý deltasy, Bergendäki (Norwegiýa) taryhy binalar we Şotlandiýadaky Fort-Brij köprüsi hem girizildi.
Climate X-iň baş müdiri Lukki Ahmed bu desgalaryň ýitmeginiň diňe bir medeni betbagtçylyk bolman, eýsem ep-esli sosial we ykdysady ýitgilere getirjekdigini aýdyp, olary goramak üçin gyssagly çäreleri görmegiň zerurdygyny belledi.


düýn 11:35
3.9k+

ESA kosmosdan Ortaýer deňziniň näderejede gyzýandygyny görkezdi

Ýewropadaky aşa yssy howa hatda kosmosdan hem aýdyň görünýär. Ýewropa kosmos agentligi (ESA) Ortaýer deňzi sebitindäki gury ýerleriň we suwuň üstki temperaturasynyň ýokarlanýandygyny görkezýän emeli hemra suratyny çap etdi...

08.07.2025 10:25
4.4k+

Dünýäde CO₂ zyňyndylary rekord derejede 40,8 milliard tonna ýetdi

Geçen ýyl dünýäde kömürturşy gazynyň zyňyndylary CO₂ ekwiwalentinde 40,8 milliard tonna ýetdi. Bu barada Energetika instituty (EI) tarapyndan neşir edilen “2025-nji ýylda dünýä energetikasynyň san maglumatyna syn” atly täze hasabatda aýdylýar...

27.06.2025 20:25
14k+

Dünýäniň iň gurak ýerleriniň biri bolan Atakama çölüni gar örtdi

Çiliniň demirgazygynda Atakama çölünde gar ýagdy. Bu çöl Ýer ýüzünde iň gurak sebitleriň biri hökmünde tanalýar. Şeýle-de bolsa, bu seýrek hadysa ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) obserwatoriýasynyň sosial ulgamlarynda paýlaşylan wideolarynda görkezildi...

16.06.2025 14:19
7.2k+

2025-nji ýylyň maý aýy umman gözegçiliginiň taryhynda ikinji iň yssy aý boldy

2025-nji ýylyň maý aýynda dünýä ummanynyň üstüniň ortaça temperaturasy 20,79 gradus boldy – bu gözegçiligiň taryhynda ikinji iň ýokary görkezijidir diýip, Ýewropanyň Copernicus gullugy habar berýär. 2024-nji ýylyň maý aýynda goýlan rekord dereje bu görkezijiden bary-ýogy 0,14 gradus ýokarydy...