Global ýylama sebäpli ÝUNESKO-nyň 50 desgasyna ýitmek howpy abanýar

  • 26.08.2024 17:24
  • 8.4k+

Climate X seljeriş guramasynyň ylmy gözlegi 2050-nji ýyla çenli howanyň üýtgemeginiň ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň onlarça desgasynyň ýok bolmagyna getirip biljekdigini görkezdi. Daily Mail tarapyndan hödürlenen sanawa suw joşgunlary, eroziýa, süýşgün we global ýylama sebäpli ýüze çykýan beýleki tebigy hadysalar sebäpli ýitip biljek 50 desga girdi.

Howp astyndaky desgalary kesgitlemek üçin howa üýtgemeleriniň täsirini modelirlemäge mümkinçilik berýän Spectra platformasy ulanyldy. Alymlar çylşyrymly algoritmleriň kömegi bilen geljek ýüz ýylda tropiki siklonlar we tupanlar ýaly adatdan daşary howa şertleriniň döremek ähtimallygyna baha berdiler. Seljerme desgalaryň ýok bolmak howpuny kesgitlemek üçin sekiz dürli ýylama ssenariýasy boýunça geçirildi.
Howp astyndaky iň möhüm ýerleriň arasynda Awstraliýadaky Sidneý opera teatry, Şweýsariýa Alplaryndaky goralýan ýer Ýungfrau-Aleç, Hytaýyň Anhoý welaýatyndaky Sidi we Hunsun şäherçeleri bar. Şeýle-de, Indoneziýanyň Subak suwaryş ulgamyna, Awstraliýanyň Kakadu milli seýilgähine we Hytaýyň Sýuançžou port şäherine gurakçylyk, tokaý ýangynlary we suw joşgunlary sebäpli ýitmek howpy abanýar.  
Sanawa Fransiýadaky Şowe gowagy, Hindistandaky Gün ybadathanasy, Bolgariýadaky Srebarna tebigy goraghanasy, Rumyniýadaky Dunaý deltasy, Bergendäki (Norwegiýa) taryhy binalar we Şotlandiýadaky Fort-Brij köprüsi hem girizildi.
Climate X-iň baş müdiri Lukki Ahmed bu desgalaryň ýitmeginiň diňe bir medeni betbagtçylyk bolman, eýsem ep-esli sosial we ykdysady ýitgilere getirjekdigini aýdyp, olary goramak üçin gyssagly çäreleri görmegiň zerurdygyny belledi.


19.09.2025 14:55
5.1k+

Awstraliýada 1,5 mln adam umman derejesiniň ýokarlanmagy sebäpli howp astynda

Awstraliýanyň klimat gullugy global ýylamanyň netijeleri barada çaklamasyny hödürledi. Maglumatlara görä, 2050-nji ýyla çenli umman derejesiniň ýokarlanmagy ýurduň 1,5 million ýaşaýjysynyň janyny howp astyna goýup biler diýip, The Guardian habar berýär...

13.09.2025 15:05
7.1k+

Alýaskadaky derýa baky doňaklygyň eremegi sebäpli mämişi reňke boýaldy

Bir wagtlar arassa suwy bilen tanalýan Alýaskanyň demirgazyk-günbataryndaky Salmon derýasy soňky ýyllarda ep-esli üýtgedi. 1977-nji ýylda ýazyjy Jon Makfi ony "meniň öňde-soňda gören iň arassa suwum" diýip häsiýetlendirdi...

11.09.2025 06:35
9k+

Alýaskanyň günorta-gündogarynda täze ada emele geldi

Alýaskanyň günorta-gündogaryndaky buzly kölleriň birinde täze ada emele geldi. 1984-nji we 2025-nji ýyllar aralygynda düşürilen Landsat hemra suratlary kiçijik Prou-Hob dagyny gurşap alan Alsek buzlugynyň eräp, dagy ada öwrendigini görkezýär...

05.09.2025 17:20
9.4k+

BMG La-Ninýa hadysasynyň oktýabr-dekabrda gaýdyp gelmek mümkinçiliginiň 60%-digini çaklaýar

Bütindünýä meteorologiýa guramasy şu ýylyň oktýabr-dekabr aýlarynda ekwatorial Ýuwaş ummanynda suwuň temperaturasynyň peselmegi bilen baglanyşykly tebigy hadysa bolan La-Ninýa şertleriniň gelmek ähtimallygyny 60% diýip çaklady...