Global ýylama sebäpli ÝUNESKO-nyň 50 desgasyna ýitmek howpy abanýar

  • 26.08.2024 17:24
  • 8.3k+

Climate X seljeriş guramasynyň ylmy gözlegi 2050-nji ýyla çenli howanyň üýtgemeginiň ÝUNESKO-nyň Bütindünýä mirasynyň onlarça desgasynyň ýok bolmagyna getirip biljekdigini görkezdi. Daily Mail tarapyndan hödürlenen sanawa suw joşgunlary, eroziýa, süýşgün we global ýylama sebäpli ýüze çykýan beýleki tebigy hadysalar sebäpli ýitip biljek 50 desga girdi.

Howp astyndaky desgalary kesgitlemek üçin howa üýtgemeleriniň täsirini modelirlemäge mümkinçilik berýän Spectra platformasy ulanyldy. Alymlar çylşyrymly algoritmleriň kömegi bilen geljek ýüz ýylda tropiki siklonlar we tupanlar ýaly adatdan daşary howa şertleriniň döremek ähtimallygyna baha berdiler. Seljerme desgalaryň ýok bolmak howpuny kesgitlemek üçin sekiz dürli ýylama ssenariýasy boýunça geçirildi.
Howp astyndaky iň möhüm ýerleriň arasynda Awstraliýadaky Sidneý opera teatry, Şweýsariýa Alplaryndaky goralýan ýer Ýungfrau-Aleç, Hytaýyň Anhoý welaýatyndaky Sidi we Hunsun şäherçeleri bar. Şeýle-de, Indoneziýanyň Subak suwaryş ulgamyna, Awstraliýanyň Kakadu milli seýilgähine we Hytaýyň Sýuançžou port şäherine gurakçylyk, tokaý ýangynlary we suw joşgunlary sebäpli ýitmek howpy abanýar.  
Sanawa Fransiýadaky Şowe gowagy, Hindistandaky Gün ybadathanasy, Bolgariýadaky Srebarna tebigy goraghanasy, Rumyniýadaky Dunaý deltasy, Bergendäki (Norwegiýa) taryhy binalar we Şotlandiýadaky Fort-Brij köprüsi hem girizildi.
Climate X-iň baş müdiri Lukki Ahmed bu desgalaryň ýitmeginiň diňe bir medeni betbagtçylyk bolman, eýsem ep-esli sosial we ykdysady ýitgilere getirjekdigini aýdyp, olary goramak üçin gyssagly çäreleri görmegiň zerurdygyny belledi.


14.02.2025 11:06
6.1k+

Grenlandiýanyň buzluklarynyň eremegi soňky 10 ýylda alty esse tizleşdi

Demirgazyk ýarym şarda süýji suwuň iň uly gorlary bolan Grenlandiýanyň buz galkany rekord tizlik bilen azalýar. 1980-nji ýyllardan bäri ol trillion tonnadan gowrak buz ýitirdi, soňky on ýylda bolsa ereme depgini...

30.01.2025 22:32
4.2k+

Dünýä ummanlarynyň gyzmagy 40 ýylda dört esse tizleşdi

Dünýä ummanlarynyň ýüzüniň temperaturasy her onýyllykda 0,27°C ýokarlanýar, bu bolsa 1980-nji ýyllaryň ahyry bilen deňeşdirilende dört esse çalt diýmekdir. Bu ýagdaý howanyň adaty bolmadyk üýtgemelerine getirýär...

16.01.2025 15:49
6.3k+

Süýji suwda ýaşaýan jandarlaryň dörtden bir bölegine ýitip gitmek howpy abanýar

Tebigaty goramagyň halkara bileleşiginiň (IUCN) ýolbaşçylygyndaky alymlar derýalarda, köllerde we beýleki süýji suw howdanlarynda ýaşaýan janly-jandarlaryň ýagdaýyny ilkinji gezek giňişleýin öwrendiler. Netijeler...

12.01.2025 23:56
7.6k+

Zambezi gurap gutardy diýen ýaly: Derýada suwuň derejesi örän pese düşdi

Namibiýanyň çägindäki Zambezi derýasynda suwuň derejesi howsalaly görkezijä ýetdi. Derýanyň guramagy ýerli infrastruktura we ykdysadyýet üçin uly howp döredýär diýip, The Namibian habar berýär. Afrikanyň iň uly...