Aýyň daşlaşýandygy sebäpli Ýerde günüň dowamlylygy ýyldan 25 sagada çenli artar

  • 21.08.2024 01:08
  • 12k+

Barlaglar ýene 200 million ýyldan Ýer ýüzünde bir günüň 25 sagada çenli artyp biljekdigini görkezdi. Munuň sebäbi Aýyň planetamyzdan kem-kemden daşlaşýanlygydyr diýip, Daily Mail habar berýär.

Alymlar Aýyň Ýerden her ýylda 3,81 sm daşlaşýandygyny, netijede günüň uzaklygyny artdyrjakdygyny anykladylar.
Wiskonsin uniwersitetinden geofizik Stiwen Meýers bu prosesi ellerini uzadanda aýlanyşy haýallaýan figuralaýyn typyjy türgeniň hereketi bilen deňeşdirýär. Belli bir pursatda Aý durnukly aralyga ýeter we planetamyzyň diňe bir tarapyndan görner.
Häzirki wagtda Ýer bilen Aýyň arasyndaky uzaklyk, takmynan, 383 023 km, hemra 27,3 günüň içinde planetamyzyň daşyndan bir öwrüm edýär. Şeýle-de bolsa, alymlar milliardlarça ýyl ozal Aýyň Ýere has ýakyn bolandygyny, munuň planetanyň has çalt aýlanmagyna sebäp bolandygyny bildiler. Mysal üçin, 1,4 milliard ýyl ozal bir gün 18 sagat töweregi dowam edipdir.
Ýeriň aýlanmagyny haýalladýan faktorlaryň biri Aýyň umman daşgynlaryna grawitasiýa täsiridir. Umman suwunyň hereketi Ýeriň aýlanyşyny haýalladýar, şol bir wagtda Aý energiýa toplaýar we has ýokary orbita geçýär.
Bu prosese howanyň üýtgemegi hem ýardam edýär. Ählumumy temperaturanyň ýokarlanmagy polýar buzlaryny eredýär we ummanlarda suw massasyny gaýtadan paýlaýar, bu bolsa haýallaşmany hasam güýçlendirýär.


25.06.2025 11:59
6.1k+

SpaceX adaty ýükler bilen birlikde, kosmosa adamlaryň we haýwanlaryň galyndylaryny hem çykardy

23-nji iýunda Kaliforniýanyň (ABŞ) Wandenberg kosmodromyndan SpaceX kompaniýasynyň Falcon 9 raketasy uçuryldy. Bu sapar raketa dürli sargytçylaryň 70 sany adaty ýükünden başga-da, adaty bolmadyk ýüki – adamlar bilen öý haýwanlarynyň külünden we DNK-syndan ybarat 150 kapsulany hem orbita çykardy...

22.06.2025 11:49
6.8k+

Hytaýda seýilgähdäki abatlaýyş işleri wagtynda hazynadan doly gadymy aramgähler tapyldy

Žiçžao şäher okrugynda (Şandun welaýaty, Hytaý) seýilgähdäki abatlaýyş işleri wagtynda arheologlar üç gadymy aramgähiň üstünden bardy. Bu barada Hytaýyň jemgyýetçilik ylymlary akademiýasynyň Arheologiýa institutyna salgylanyp, Independent habar berýär...

18.06.2025 10:09
11k+

Hemra suratlary dünýäde kub görnüşli iň uly binanyň – “Mukaabyň” gurluşygyny görkezdi

Täze hemra suratlary Saud Arabystanynda uly kub şekilli bina bolan “Mukaabyň” (The Mukaab) gurluşygynyň işjeň alnyp barylýandygyny tassyklady. Gurluşyk meýdançasynyň suraty düýp çukurynyň doly taýýardygyny we häzir söýegleriň buraw işleriniň dowam edýändigini görkezýär...

17.06.2025 13:01
9.5k+

Ortaýer deňzinde 2570 m çuňlukdan XVI asyra degişli adaty bolmadyk ýükli gämi tapyldy

Fransuz arheologlary Ortaýer deňzinde 2570 metr çuňlukdan XVI asyrda gark bolan söwda gämisini tapdylar. Medeniýet ministrliginiň Suwasty arheologiýa bölüminiň müdiri Arno Şomas bu Fransiýanyň territorial suwlarynda gämi heläkçiligi hasaba alnan iň çuň ýerdir diýip, habar berdi...