Alymlar Wawilonyň 4000 ýyllyk ýazgyly tagtajyklarynyň syryny açdylar

  • 13.08.2024 11:34
  • 5.5k+

Barlagçylar gadymy Wawilonyň ýaşy 4000 ýyl töweregi bolan ýazgyly tagtajyklarynyň manysyny kesgitlediler. Görlüp oturylsa, olarda uly hadysalary öňünden çaklamakda ulanylýan, Aý tutulmalarynyň esasynda pal atmak boýunça gözükdirmeler bar eken. Bu ýazgylar britan muzeýinde saklanýan dört sany tagtajykda tapyldy.

Tekstleriň täze terjimesi wawilonly jadygöýleriň, mysal üçin, epidemiýany ýa-da nesilşalygyň haçan ýykyljagyny öňünden çaklap bilmek üçin, wagta we Ýeriň kölegesiniň Aý boýunça hereketine gözegçilik edendigini ýüze çykardy. Tekstleriň birinde heläkçilikli netijelere getirjek "nädogry" Aý tutulmasy barada aýdylýar.
Tagtajyklar, megerem, Yragyň Sippar şäherinde döredilen bolsa gerek. Wawilonda tutulma boýunça atylýan pallar çynlakaý kabul edilip, hökümdarlara öňünden duýdurmakda ulanylypdyr. Çaklamalary tassyklamak üçin, haýwanlaryň iç-goşlaryny derňemek bilen birlikde, däp-dessurlar ýerine ýetirilipdir. Gadymy ýazgylar b.e.öň II müňýyllygyň başynda günorta Mesopotamiýanyň halklarynyň medeni tejribeleri barada gymmatly düşünjäni berýär.
Alymlar barlagyň netijelerini Journal of Cuneiform Studies žurnalynda çap etdiler.
Owal alymlaryň Türkiýäniň günortasyndaky Göbekli-Tepäniň arheologiki toplumynda sütüniň ýüzünde gadymy syrly çyzgylary tapandyklaryny ýatladýarys - olaryň 12 000 ýyllyk ýaşynyň bardygy aýdylypdy. Şu baglanyşyk boýunça olaryň aňladýan manysyny bilip bilersiňiz.


düýn 11:16
1.7k+

Astronomlar ilkinji gezek Günüň daşky serhediniň kartasyny çyzdylar

Astronomlar ilkinji gezek Günüň atmosferasynyň daşky serhediniň — Alwen üsti (Alfvén surface) hökmünde tanalýan zolagyň yzygiderli iki ölçegli kartasyny düzdüler. Bu serhet Gün şemalynyň magnit tolkunlarynyň tizliklerinden geçip, yzyna dolanmaz ýaly Günüň täsirinden çykýan we planetalarara giňişlige ýaýraýan sebitidir...

düýn 11:12
2.9k+

Türkmen alymlary çölleşmä garşy göreşmek üçin bionanokompozit material döretdiler

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologik parkynyň hünärmenleri gumuň göçmegi we çölleşmek meseleleri boýunça ylmy-barlag işlerini geçirdiler. Bu ylmy-barlag işleriniň çäklerinde sianobakteriýalaryň biomassasy esasynda dökülýän çägeleri berkitmek we olaryň göçmeginiň öňüni almak üçin bionanokompozit material (BNKM) döredildi...

16.12.2025 19:18
4.2k+

Paleontologlar dinozawryň täze görnüşini açdylar: Ol tas 110 ýyllap köpçüligiň göz öňünde durdy

Paleontologlar köne kolleksiýalaryň arasyndaky muzeý witrinasynda dinozawryň täze görnüşini tapdylar. Bu, alymlaryň 1916-njy ýylda tapylan ördek burunly gadrozawridanyň nusgasyny täzeden öwrenenlerinden soň ýüze çykdy...

15.12.2025 17:03
7.9k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...