Alymlar Wawilonyň 4000 ýyllyk ýazgyly tagtajyklarynyň syryny açdylar

  • 13.08.2024 11:34
  • 5.4k+

Barlagçylar gadymy Wawilonyň ýaşy 4000 ýyl töweregi bolan ýazgyly tagtajyklarynyň manysyny kesgitlediler. Görlüp oturylsa, olarda uly hadysalary öňünden çaklamakda ulanylýan, Aý tutulmalarynyň esasynda pal atmak boýunça gözükdirmeler bar eken. Bu ýazgylar britan muzeýinde saklanýan dört sany tagtajykda tapyldy.

Tekstleriň täze terjimesi wawilonly jadygöýleriň, mysal üçin, epidemiýany ýa-da nesilşalygyň haçan ýykyljagyny öňünden çaklap bilmek üçin, wagta we Ýeriň kölegesiniň Aý boýunça hereketine gözegçilik edendigini ýüze çykardy. Tekstleriň birinde heläkçilikli netijelere getirjek "nädogry" Aý tutulmasy barada aýdylýar.
Tagtajyklar, megerem, Yragyň Sippar şäherinde döredilen bolsa gerek. Wawilonda tutulma boýunça atylýan pallar çynlakaý kabul edilip, hökümdarlara öňünden duýdurmakda ulanylypdyr. Çaklamalary tassyklamak üçin, haýwanlaryň iç-goşlaryny derňemek bilen birlikde, däp-dessurlar ýerine ýetirilipdir. Gadymy ýazgylar b.e.öň II müňýyllygyň başynda günorta Mesopotamiýanyň halklarynyň medeni tejribeleri barada gymmatly düşünjäni berýär.
Alymlar barlagyň netijelerini Journal of Cuneiform Studies žurnalynda çap etdiler.
Owal alymlaryň Türkiýäniň günortasyndaky Göbekli-Tepäniň arheologiki toplumynda sütüniň ýüzünde gadymy syrly çyzgylary tapandyklaryny ýatladýarys - olaryň 12 000 ýyllyk ýaşynyň bardygy aýdylypdy. Şu baglanyşyk boýunça olaryň aňladýan manysyny bilip bilersiňiz.


düýn 15:41
2.6k+

Heýwere keseli Amerikada Kolumbyň ekspedisiýasyndan müňlerçe ýyl öň peýda bolupdyr

Taryh okuw kitaplarynda heýwere keseliniň Täze Dünýä ispaniýaly deňizde ýüzüji Kristofer Kolumbyň yklymy açmagy bilen ýewropaly kolonizatorlar we XV asyrda ispan basybalyjylary tarapyndan getirilen diýip hasaplanýar...

düýn 15:29
4.6k+

Arktikada gadymy guşlaryň höwürtgeländiginiň ilkinji subutnamasy tapyldy

Amerikaly we kanadaly paleontologlar Alýaskanyň demirgazygynda Giçki hek döwrüniň guşlarynyň süňkleriniň böleklerini tapdylar. Olaryň içinde uly guşlara degişlisi-de, jüýje guşlara degişlisi-de bar. Bu guşlaryň polýar tegeleginiň daşynda, takmynan, 73 million ýyl ozal höwürtgeläp başlandyklary baradaky ilkinji subutnamasy boldy, bu bolsa öň pikir edilişinden 30 million ýyl öň boldugydyr...

02.06.2025 13:31
5k+

Iki sany derman serişdesi syçanlaryň ömrüni 30% uzaltdy. Indiki synag adamlarda

Maks Plank Jemgyýetiniň Garramagyň biologiýasy institutynda (Germaniýa) syçanlarda birnäçe synag geçirip gördüler. Barlagçylar rapamisin bilen trametinibiň birleşmeginiň haýwanlaryň ömrüni takmynan 30% uzaldýandygyny anykladylar...

01.06.2025 18:47
4.7k+

Geohimikler altynyň gelip çykyşyny düşündirdiler: ol Ýeriň özeninden syzylyp çykýar

Germaniýanyň Göttingen uniwersitetiniň geohimikleri görlüp-eşidilmedik açyş etdiler. Olaryň barlaglary altynyň we beýleki gymmatly metallaryň üstki gatlaga Ýeriň özeninden syzylyp çykýandygyny subut etdi. Nature žurnalynda çap edilen ylmy makalada bu prosesiň milliardlarça ýyllap dowam edýändigi aýdylýar...