Alymlar Wawilonyň 4000 ýyllyk ýazgyly tagtajyklarynyň syryny açdylar

  • 13.08.2024 11:34
  • 5.4k+

Barlagçylar gadymy Wawilonyň ýaşy 4000 ýyl töweregi bolan ýazgyly tagtajyklarynyň manysyny kesgitlediler. Görlüp oturylsa, olarda uly hadysalary öňünden çaklamakda ulanylýan, Aý tutulmalarynyň esasynda pal atmak boýunça gözükdirmeler bar eken. Bu ýazgylar britan muzeýinde saklanýan dört sany tagtajykda tapyldy.

Tekstleriň täze terjimesi wawilonly jadygöýleriň, mysal üçin, epidemiýany ýa-da nesilşalygyň haçan ýykyljagyny öňünden çaklap bilmek üçin, wagta we Ýeriň kölegesiniň Aý boýunça hereketine gözegçilik edendigini ýüze çykardy. Tekstleriň birinde heläkçilikli netijelere getirjek "nädogry" Aý tutulmasy barada aýdylýar.
Tagtajyklar, megerem, Yragyň Sippar şäherinde döredilen bolsa gerek. Wawilonda tutulma boýunça atylýan pallar çynlakaý kabul edilip, hökümdarlara öňünden duýdurmakda ulanylypdyr. Çaklamalary tassyklamak üçin, haýwanlaryň iç-goşlaryny derňemek bilen birlikde, däp-dessurlar ýerine ýetirilipdir. Gadymy ýazgylar b.e.öň II müňýyllygyň başynda günorta Mesopotamiýanyň halklarynyň medeni tejribeleri barada gymmatly düşünjäni berýär.
Alymlar barlagyň netijelerini Journal of Cuneiform Studies žurnalynda çap etdiler.
Owal alymlaryň Türkiýäniň günortasyndaky Göbekli-Tepäniň arheologiki toplumynda sütüniň ýüzünde gadymy syrly çyzgylary tapandyklaryny ýatladýarys - olaryň 12 000 ýyllyk ýaşynyň bardygy aýdylypdy. Şu baglanyşyk boýunça olaryň aňladýan manysyny bilip bilersiňiz.


düýn 17:55
3.4k+

Ýerdäki çöllerden alnan bakteriýalaryň Aý we Mars topragynda ýaşap biljekdigi anyklanyldy

Ýerdäki çöllerde tapylan Chroococcidiopsis görnüşli sianobakteriýalar Aý we Mars topragynda ýaşamaga ukyplydygyny görkezdiler. Italiýanyň kosmos gullugynyň (ASI) barlagçylary ReBUS taslamasynyň çäklerinde şeýle netijä geldiler...

düýn 09:54
4.1k+

Hytaý alymlary ilkinji gezek dinozawr ýumurtgalarynyň takyk ýaşyny kesgitledi

Hytaý alymlary ilkinji gezek ýurduň merkezi böleginde tapylan dinozawrlaryň ýumurtgalarynyň ýaşyny takyk kesgitlemegi başardy. Science XXI neşiriniň maglumatlaryna görä, täze çemeleşme hek döwrüniň klimatyny has çuň öwrenmäge mümkinçilik berer...

düýn 09:48
1.2k+

Hytaý alymlary sütün öýjükleriniň kömegi bilen maýmynlaryň garramagyny haýallatdy

Hytaýyň ylymlar akademiýasynyň alymlarynyň geçiren ylmy gözlegleri adamyň genetiki taýdan güýçlendirilen sütün öýjükleriniň maýmynlarda garrama alamatlaryny haýalladyp biljekdigini görkezdi. Netijeler Cell žurnalynda neşir edildi...

14.09.2025 23:25
3.1k+

Hytaýly biologlar 36 petabaýtlyk maglumaty saklamak üçin “DNK- kassetany” döredýärler

Guandunyň Günorta ylym we tehnologiýa uniwersitetiniň alymlary sanly maglumatlary saklamagyň täze usulyny oýlap tapdylar. Olar 1980-nji ýylyň äheňindäki ýüzüne dezoksiribonuklein kislotasynyň sintetiki molekulalary çap edilen plastik lentany öz içine alýan "DNK-kassetany" işläp taýýarladylar...