Alymlar Wawilonyň 4000 ýyllyk ýazgyly tagtajyklarynyň syryny açdylar

  • 13.08.2024 11:34
  • 5.4k+

Barlagçylar gadymy Wawilonyň ýaşy 4000 ýyl töweregi bolan ýazgyly tagtajyklarynyň manysyny kesgitlediler. Görlüp oturylsa, olarda uly hadysalary öňünden çaklamakda ulanylýan, Aý tutulmalarynyň esasynda pal atmak boýunça gözükdirmeler bar eken. Bu ýazgylar britan muzeýinde saklanýan dört sany tagtajykda tapyldy.

Tekstleriň täze terjimesi wawilonly jadygöýleriň, mysal üçin, epidemiýany ýa-da nesilşalygyň haçan ýykyljagyny öňünden çaklap bilmek üçin, wagta we Ýeriň kölegesiniň Aý boýunça hereketine gözegçilik edendigini ýüze çykardy. Tekstleriň birinde heläkçilikli netijelere getirjek "nädogry" Aý tutulmasy barada aýdylýar.
Tagtajyklar, megerem, Yragyň Sippar şäherinde döredilen bolsa gerek. Wawilonda tutulma boýunça atylýan pallar çynlakaý kabul edilip, hökümdarlara öňünden duýdurmakda ulanylypdyr. Çaklamalary tassyklamak üçin, haýwanlaryň iç-goşlaryny derňemek bilen birlikde, däp-dessurlar ýerine ýetirilipdir. Gadymy ýazgylar b.e.öň II müňýyllygyň başynda günorta Mesopotamiýanyň halklarynyň medeni tejribeleri barada gymmatly düşünjäni berýär.
Alymlar barlagyň netijelerini Journal of Cuneiform Studies žurnalynda çap etdiler.
Owal alymlaryň Türkiýäniň günortasyndaky Göbekli-Tepäniň arheologiki toplumynda sütüniň ýüzünde gadymy syrly çyzgylary tapandyklaryny ýatladýarys - olaryň 12 000 ýyllyk ýaşynyň bardygy aýdylypdy. Şu baglanyşyk boýunça olaryň aňladýan manysyny bilip bilersiňiz.


düýn 17:25
1.8k+

Nanotehnologiýa pudagyndaky patentleriniň sany boýunça Hytaý dünýäde birinji ýerde durýar

2000-nji ýyldan 2025-nji ýyla çenli dünýäde nanotehnologiýa pudagynda 1,07 milliondan gowrak patent hasaba alyndy. Şolaryň 464 müň sanysy Hytaýda hasaba alyndy. Şeýle maglumatlar Pekindäki Nanotehnologiýa forumynda neşir edilen “Hytaýyň nanotehnologiýa senagaty 2025” atly Ak kitapda getirilýär...

04.09.2025 13:09
2k+

Bennu asteroidiniň nusgalarynda Gün ulgamyndan hem gadymy bolan bölekler tapyldy

Alymlar Bennu asteroidiniň nusgalarynda Gün ulgamy emele gelmezden hem ozal ýüze çykan madda bölejiklerini tapdylar. Bu barada Nature Astronomy we Nature Geoscience žurnallarynyň neşirlerindäki makalalarda habar berildi...

03.09.2025 11:53
4.7k+

Alymlar Atlantika ummanynda mega ýertitremeler zolagyny açdylar

Atlantika ummanynda güýçli ýertitremelerine we sunamilere sebäp bolup biljek tektoniki jaýryklar emele gelýär diýip, Nature Geoscience  žurnalynda çap edilen barlagyň netijesinde aýdylýar. Alymlar Portugaliýanyň litosfera plitalaryndaky belli jaýryklardan uzakda ýerleşýändigini, ýöne bu ýurtda ýertitremeleriniň ençeme gezek hasaba alnandygyny ýatlatdylar...

31.08.2025 08:48
9.1k+

Koloradoda dinozawrlardanam has gadymy pyşbaganyň görnüşi tapyldy

Paleontologlar Chelydridae maşgalasyndan bolan pyşbagalaryň ozal näbelli sütün öýjükli neslini  we görnüşini tapdylar. Olary Koloradodan tapylan bitin çanagyna we beýleki galyndylaryna esaslanyp suratlandyrmak başartdy...