Alymlar 75 000 ýyl mundan ozal ýaşan neandertal aýalyň ýüz keşbini dikeltdiler

  • 05.05.2024 16:53
  • 26k+

Britaniýaly arheologlar, takmynan, 75 000 ýyl ozal ýaşan neandertal aýalyň dikeldilen ýüz keşbini hödürlediler. Bu barada Bi-Bi-Si habar berýär.

Şanidar Z adyny alan aýalyň galyndylary 2018-nji ýylda Yrak Kürdüstanyndaky Şanidar gowagynda tapyldy. 200 bölege bölünen kelle süňküniň gowşaklygy sebäpli ýüz keşbiniň dikeldilmegi alymlar üçin hakyky kynçylyk boldy.
3D tehnologiýalarynyň we paleoantropologlaryň yhlasly işiniň kömegi bilen Şanidar Z-niň ýüzüni “janlandyrmak” başartdy. Gözlegiň netijesi Netflix-de görkeziljek “Neandertallaryň syrlary” dokumental filminde görkeziler.

Şanidar Z 40-50 ýaşynda aradan çykypdyr we bu şol döwrüň ölçegine görä uly ýaş hasaplanýar. Ol gowakda jaýlanypdyr, şondan soň daş gaýdyşy bolan bolmaly, netijede merhumyň kelle süňki iki santimetr galyňlyga çenli ýemşerilipdir we ownuk böleklere bölünipdir.
Kynçylyklara garamazdan, alymlara diňe bir Şanidar Z-niň ýüz keşbini gaýtadan dikeltmek däl, eýsem neandertallaryň durmuşy barada gymmatly maglumatlary almak başartdy. Gözleg bizden has öň ýaşan bu adamlaryň çylşyrymly sosial başarnyklara eýe bolandyklaryny we hatda jaýlamak däplerini hem ulanandyklaryny görkezdi. 


düýn 13:51
4k+

Alymlar Santorinidäki 25 müňden gowrak ýertitremäniň sebäbini anyklady

Şu ýylyň başynda Santorini grek adasynda köpüsiniň ululygy 5 baldan geçýän onlarça müň ýertitreme bolup geçdi. Indi birnäçe aýdan soň alymlar bu hadysanyň sebäbini anyklady – ol magmanyň, ýagny erän dag jynsynyň ýerasty hereketi boldy diýip, Bi-bi-si habar berýär...

düýn 13:43
2.2k+

Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi

21-22-nji noýabrda Ýagşygeldi Kakaýew adyndaky Halkara nebit we gaz uniwersitetinde ýaşlaryň arasynda robot tehnikasy boýunça bäsleşik geçirildi. Bilim ministrligi tarapynda guralan bu bäsleşige Türkmenistanyň dürli künjeginden ýaşlaryň 300-e golaýy öz taýýarlan robotlary bilen gatnaşdy...

21.11.2025 23:19
7.1k+

Awstraliýada 55 mln ýyl ozal ýaşan krokodilleriň ýumurtgalarynyň bölekleri tapyldy

Awstraliýanyň gündogaryndaky Murgon şäherinde krokodilleriň ýitip giden toparynyň ýumurtgalarynyň ýurtda iň gadymy bölekleri tapyldy. Tapyndy alymlara bu haýwanlara we olaryň ýaşaýyş gurşawyna has gowy düşünmäge mümkinçilik berer diýip, Täze Günorta Uels uniwersiteti habar berýär...

20.11.2025 11:50
3.9k+

Alymlar ilkinji gezek 40 müň ýyllyk mamontyň RNK-syny açyklap başardylar

Halkara alymlar topary Ýakut mamontlarynyň galyndylaryndan ilkinji gezek matrisa RNK (mRNK) molekulalaryny alyp, açyklamagy başardylar. Bu molekulalar, öýjükleriň beloklary döretmek üçin ulanýan genleriň işleýän göçürmeleridir...