ABŞ soňky 1200 ýylda iň güýçli gurakçylyk bilen ýüzbe-ýüz boldy

  • 19.04.2024 22:13
  • 11k+

Günbatar Wirjiniýa uniwersitetinden (WVU) amerikaly alymlar ABŞ-nyň günbatar böleginiň soňky 1200 ýylda iň güýçli gurakçylyga duçar bolandygyny anykladylar. Ýiti yzgar ýetmezçiligi bu ýerde soňky 23 ýyl bäri saklanýar diýlip, ylmy edaranyň saýtynda habar berilýär. Muny Mail.ru ýetirýär.

Gözlegçileriň pikiriçe, bu çökgünligi mega-gurakçylyk diýip atlandyryp bolar. Muňa garamazdan, onuň sebäpleri heniz doly öwrenilmedik.
Hünärmenler agaçlaryň ýaş halkalaryny ulanyp, häzirki 23 ýyllyk gurakçylyk döwrüniň, takmynan, b.e. VIII asyryndan bäri iň güýçlüsidigini anykladylar.
Hasabatyň awtorlary mega-gurakçylygyň diňe bir yzygiderli yzgar ýetmezçiligi bilen däl-de, eýsem ösümlikleriň howadan kömürturşy gazyny siňdirip almak ukyplarynyň peselmegi bilen häsiýetlendirilýändigini belleýärler. Howadaky kömürturşy gazynyň ýokary konsentrasiýasy howanyň dowamly ýylamagyna ýardam edip, yssylygy has hem güýçlendirýär.
Çaklamalara görä, ýakyn onýyllyklarda mega-gurakçylyk tutuş dünýäde ýygy-ýygydan bolýan we düýpli hadysa öwrüler. Gözleg maglumatlary beýleki alymlara gurak sebitlerdäki ekoulgamyň ýagdaýy barada maglumat bermäge kömek eder.


13.09.2025 15:05
6.5k+

Alýaskadaky derýa baky doňaklygyň eremegi sebäpli mämişi reňke boýaldy

Bir wagtlar arassa suwy bilen tanalýan Alýaskanyň demirgazyk-günbataryndaky Salmon derýasy soňky ýyllarda ep-esli üýtgedi. 1977-nji ýylda ýazyjy Jon Makfi ony "meniň öňde-soňda gören iň arassa suwum" diýip häsiýetlendirdi...

11.09.2025 06:35
8.7k+

Alýaskanyň günorta-gündogarynda täze ada emele geldi

Alýaskanyň günorta-gündogaryndaky buzly kölleriň birinde täze ada emele geldi. 1984-nji we 2025-nji ýyllar aralygynda düşürilen Landsat hemra suratlary kiçijik Prou-Hob dagyny gurşap alan Alsek buzlugynyň eräp, dagy ada öwrendigini görkezýär...

05.09.2025 17:20
9.2k+

BMG La-Ninýa hadysasynyň oktýabr-dekabrda gaýdyp gelmek mümkinçiliginiň 60%-digini çaklaýar

Bütindünýä meteorologiýa guramasy şu ýylyň oktýabr-dekabr aýlarynda ekwatorial Ýuwaş ummanynda suwuň temperaturasynyň peselmegi bilen baglanyşykly tebigy hadysa bolan La-Ninýa şertleriniň gelmek ähtimallygyny 60% diýip çaklady...

05.09.2025 16:55
7.2k+

Gimalaý buzluklary her ýyl millionlarça Olimpiýa basseýnine barabar buz ýitirýär

Aziýanyň beýik daglaryndaky buzluklar çalt azalýar: her ýyl 22 gigatonnadan gowrak buz ýitip gidýär, bu dokuz million Olimpiýa basseýnine deňdir. Şeýle deňeşdirme Ýuta uniwersitetiniň we Wirjiniýa Tehnologiýalar institutynyň täze barlagynda getirilýär...