Çilim çekmegiň gadagan edilmegi dünýäde ýürek we öýken keselleriniň ýaýramagyny azaltdy

  • 09.07.2023 14:25
  • 31k+

Alymlar dünýäniň köp sebitinde we ýurtlarynda ulaglarda hem-de köpçülik ýerlerinde çilim çekmäge kanuny gadaganlyklaryň girizilmegi ýürek-damar keselleriniň takmynan 10% azalmagyna we öýken keseliniň 17% azalmagyna sebäp bolandygyny anykladylar. Gözlegçileriň netijeleri JAMA Network Open žurnalynda çap edildi.

Umuman alanyňda, awtorlar 144 gözlegiň netijelerini gözden geçirdiler. Alymlar öz gözegçiliklerini jemlediler we temmäkä garşy göreş çäreleriniň ilatyň saglygyna ortaça nähili täsir edendigini kesgitlediler.
Derňew ofislerde, köpçülik ýerlerinde we ulaglarda çilim çekmegi gadagan edýän kanunlaryň jemgyýetiň saglygyna peýdaly täsir edendigini görkezdi. Orta hasap bilen ýürek-damar we dem alyş ulgamlarynyň kesellerini degişlilikde 10% we 17%, şeýle hem bu keseller sebäpli ýogalýanlaryň derejesini 10% we 9% azaltdy.
Ýürek we öýken keselleriniň agyr görnüşleri bilen kesellän näsaglary hassahana ýerleşdirmek ýygylygy hem 9% azaldy. Mundan başga-da, çilim çekmek gadaganlygy, wagtyndan öň dogulýan çagalaryň 6% azalmagyna, şeýle hem çilim çekmeýänlerde çaga dogluşynyň we göwrelilikde beýleki gaýra üzülmeleriň azalmagyna goşant goşdy.


20.10.2025 11:21
13k+

Adamyň garramagy jyns taýdan ýetişenden soň başlanýar — nemes alymlarynyň täze açyşy

Nemes alymlary adam bedeniniň garrymagynyň ribosom DNK (rDNT) bilen baglydygyny ýüze çykardylar. Bu DNK bölegi öýjükleriň ýaşamagy üçin zerur bolup, olaryň işjeňligini üpjün edýär. Barlagyň netijeleri Aging-US žurnalynyň sahypasynda çap edildi...

20.10.2025 11:16
2.7k+

Täze doglan çagalarda diabetiň täze görnüşi anyklandy

Alymlar täze doglan çagalarda diabetiň öň mälim bolmadyk görnüşini ýüze çykardylar. Ol TMEM167A atly geniň mutasiýasy bilen baglydyr. Journal of Clinical Investigation (JCI) žurnalynyň habaryna görä, bu mutasiýa insulin öndürýän aşgazanasty mäziniň β- öýjükleriniň işini bozýar we olaryň heläk bolmagyna getirýär...

12.10.2025 22:39
2k+

AstraZeneca-nyň taýýarlan täze derman serişdesi durnukly gipertoniýaly näsaglarda gan basyşy peseltdi

AstraZeneca farmasewtika kompaniýasy täze taýýarlan baxdrostat atly eksperimental serişdesiniň soňky kliniki synaglardan üstünlikli geçendigini we bejermesi kyn gipertoniýaly näsaglarda gan basyşy peseltmäge kömek edendigini mälim etdi...

11.10.2025 18:25
12k+

Aşgabatda, Tejende we Daşoguzda täze saglygy goraýyş desgalarynyň düýbi tutuldy

Saglygy goraýyş we derman senagaty işgärleriniň güni mynasybetli Türkmenistanda saglygy goraýyş ulgamynyň köpugurly düzüminiň üstüni ýetirjek döwrebap lukmançylyk desgalarynyň düýbüni tutmak dabaralary boldy. Aşgabadyň günorta künjeginde baýramçylyk ýagdaýy emele geldi...