Ýer ýüzüniň alymlary goşmaça sekuntdan ýüz öwürmegi karar etdiler

  • 29.11.2022 13:16
  • 12k+

Ýer ýüzüniň ähli hronometrçileri 2035-nji ýyla çenli goşmaça sekuntdan ýüz öwürmek üçin ses berdiler. Ol ýarym asyrdan bäri her ýyl goşulyp gelinýär, bu bolsa mydama düzediş girizilip durulmaly bolýan programmalar we ulgamlar üçin kynçylyk döredýär diýip, Phys.org portalynda habar berilýär.

Bütindünýä koordinirlenen wagta (UTC) Halkara ölçegler we agramlar býurosy jogap berýär. Ol halkara derejesinde ylalaşylan standarta gözegçilik edýär. Dünýä wagty şol standarta görä kesgitlenýär.
Edil doly ýyllaryňky ýaly, soňky 50 ýylyň dowamynda sagada, takyk atom wagty bilen Ýeriň has haýal aýlanmagynyň arasyndaky tapawudyň öwezini  dolmak üçin, yzygiderli ýagdaýda goşmaça sekunt goşulyp gelinýärdi.  1972-nji ýyldan başlap, dünýä wagtyna dürli döwürlerde 27 sekunt goşuldy. Soňky gezek bu 2016-njy ýylda goşuldy.
Adamlaryň aglaba köpçüligi üçin goşmaça sekuntlaryň bary-ýogy bildirmeýär, ýöne käbir ulgamlar takyk yzygider wagt akymyny talap edýär, mysal üçin, hemra nawigasiýasy, programma üpjünçiligi, telekommunikasiýa, biržalar, kosmiki uçuşlar.  
Kabul edilen teklibe laýyklykda, goşmaça sekuntlar häzirlikçe öňküsi ýaly goşular. Ýöne 2035-nji ýyla çenli atom we astronomiki wagtyň arasyndaky aratapawut üýtgediler. Munuň nähili tertipde ediljegi heniz çözülenok - öňde ýurtlar bu barada ylalaşyga gelmeli. 


29.12.2025 12:40
2k+

Şweýsariýaly inženerler jansyz langustinleriň gabyklaryndan robot ýasadylar

Lozanna Federal Politehniki mekdebiniň (EPFL) ýanyndaky CREATE laboratoriýasynyň inženerleri öli langustinleriň ekzoskeletlerini esas hökmünde ulanyp, biogibrid robotlaryny işläp düzdüler. Berk hitinden ybarat bolan bu organiki gurluşlar biologik berkligi we bogun membranalarynyň çeýeligini özünde jemleýän täsin gurluşlary döretmäge mümkinçilik berdi...

29.12.2025 11:56
2.5k+

Britaniýaly alymlar elektromagnit päsgelçilikleriniň 99,97%-ini bökdeýän dury plýonkany oýlap tapdylar

Glazgo uniwersitetiniň alymlary elektromagnit şöhlelenmesiniň 99,97%-den gowragyny yzyna serpikdirip bilýän örän inçe, çeýe we dury nanoplýonkany oýlap tapdylar. Bu material Wi-Fi we 5G signallarynyň täsir edýän şertlerinde geýilýän sensorlaryň, lukmançylyk enjamlarynyň we çeýe displeýleriň bökdençsiz işlemegini üpjün etmek üçin niýetlenendir...

29.12.2025 11:06
2.1k+

Alymlar ýaldyrawuk tomzaklaryň aragatnaşyk ýörelgesinden peýdalanyp, ýerden daşardaky aňy gözlemegi teklip etdiler

Arizona ştatynyň uniwersitetiniň alymlary ýerden daşary aňy gözlemek üçin täze strategiýany hödürlediler. Ol biologik aragatnaşyk ýörelgelerine we pulsarlary (neýtron ýyldyzlaryny) fon hökmünde ulanmaga esaslanýar...

29.12.2025 11:00
1.7k+

Alymlar beýnä ünsüni jemlemäge kömek edýän gen tapdylar

Rokfeller institutynyň alymlary Nature Neuroscience žurnalynda ünsüň tebigatyna bagyşlanan ylmy işlerini çap etdiler. Gözlegler ünsi jemlemek ukybynyň diňe bir beýnidäki peýdaly signallaryň güýçlenmegine däl, eýsem "fon" işjeňliginiň (beýnidäki artykmaç sesleriň) peselmegine-de baglydygyny görkezýär...