Ýer ýüzüniň alymlary goşmaça sekuntdan ýüz öwürmegi karar etdiler

  • 29.11.2022 13:16
  • 12k+

Ýer ýüzüniň ähli hronometrçileri 2035-nji ýyla çenli goşmaça sekuntdan ýüz öwürmek üçin ses berdiler. Ol ýarym asyrdan bäri her ýyl goşulyp gelinýär, bu bolsa mydama düzediş girizilip durulmaly bolýan programmalar we ulgamlar üçin kynçylyk döredýär diýip, Phys.org portalynda habar berilýär.

Bütindünýä koordinirlenen wagta (UTC) Halkara ölçegler we agramlar býurosy jogap berýär. Ol halkara derejesinde ylalaşylan standarta gözegçilik edýär. Dünýä wagty şol standarta görä kesgitlenýär.
Edil doly ýyllaryňky ýaly, soňky 50 ýylyň dowamynda sagada, takyk atom wagty bilen Ýeriň has haýal aýlanmagynyň arasyndaky tapawudyň öwezini  dolmak üçin, yzygiderli ýagdaýda goşmaça sekunt goşulyp gelinýärdi.  1972-nji ýyldan başlap, dünýä wagtyna dürli döwürlerde 27 sekunt goşuldy. Soňky gezek bu 2016-njy ýylda goşuldy.
Adamlaryň aglaba köpçüligi üçin goşmaça sekuntlaryň bary-ýogy bildirmeýär, ýöne käbir ulgamlar takyk yzygider wagt akymyny talap edýär, mysal üçin, hemra nawigasiýasy, programma üpjünçiligi, telekommunikasiýa, biržalar, kosmiki uçuşlar.  
Kabul edilen teklibe laýyklykda, goşmaça sekuntlar häzirlikçe öňküsi ýaly goşular. Ýöne 2035-nji ýyla çenli atom we astronomiki wagtyň arasyndaky aratapawut üýtgediler. Munuň nähili tertipde ediljegi heniz çözülenok - öňde ýurtlar bu barada ylalaşyga gelmeli. 


23.12.2025 18:00
4.3k+

Gadymy ösümlikler güller peýda bolmazdan millionlarça ýyl öň, mör-möjekleri özüne çekmek üçin gozalaryny gyzdyrypdyrlar

Biologlaryň halkara topary ösümlikleriň, güller peýda bolmazdan millionlarça ýyl öň, ýylylyk ýaýratma — "görünmeýän ýagtylyk" — arkaly mör-möjekleri özüne çekendigini anyklady. Bu açyş mezozoý eýýamynda agdyklyk eden, infragyzyl yşaratlara esaslanýan aragatnaşyk kanalynyň bolandygyny subut edýär...

21.12.2025 13:20
3.4k+

Fizikler eliňde ody saklamaga mümkinçilik berýän dury materialy oýlap tapdylar

Boulderdäki Kolorado uniwersitetiniň fizikleri binalary ýylatmagyň usullaryna düýpli täsir edip biljek MOCHI diýlip atlandyrylýan dury ýylylyk izolýasiýa materialyny döretdiler. Bu özboluşly oýlap tapyş barada Science žurnalynda habar berildi...

17.12.2025 11:16
2.5k+

Astronomlar ilkinji gezek Günüň daşky serhediniň kartasyny çyzdylar

Astronomlar ilkinji gezek Günüň atmosferasynyň daşky serhediniň — Alwen üsti (Alfvén surface) hökmünde tanalýan zolagyň yzygiderli iki ölçegli kartasyny düzdüler. Bu serhet Gün şemalynyň magnit tolkunlarynyň tizliklerinden geçip, yzyna dolanmaz ýaly Günüň täsirinden çykýan we planetalarara giňişlige ýaýraýan sebitidir...

17.12.2025 11:12
4.2k+

Türkmen alymlary çölleşmä garşy göreşmek üçin bionanokompozit material döretdiler

Türkmenistanyň Ylymlar akademiýasynyň Halkara ylmy-tehnologik parkynyň hünärmenleri gumuň göçmegi we çölleşmek meseleleri boýunça ylmy-barlag işlerini geçirdiler. Bu ylmy-barlag işleriniň çäklerinde sianobakteriýalaryň biomassasy esasynda dökülýän çägeleri berkitmek we olaryň göçmeginiň öňüni almak üçin bionanokompozit material (BNKM) döredildi...