Hasaplamalar: Ortaýer deňzinde 3,7 müň tonna plastik zibiller ýüzýär

  • 06.10.2021 19:30
  • 11k+

Gözlegçiler topary Ortaýer deňzinde ýerüsti çeşmelerden plastik zibilleriň ýollaryny yzarlamak üçin model döretdiler. Hasaplamalara görä, häzirki wagtda Ortaýer deňzinde 3,7 müň tonnadan gowrak plastik massa ýüzýär. Bu barada “Frontiers in Marine Science” žurnalynda neşir edilen makalada aýdylýar diýip, Trend habar berýär.

Ortaýer deňzi plastik hapalarynyň gyzgyn nokady hasaplanýar. Munuň gür ilatly kenar ýakasy, balykçylyk, gämi gatnawy, syýahatçylyk we ýerüsti suwlaryň Atlantik ummanyna çäkli akmagy bilen baglanyşyklydygy çaklanylýar. Şol bir wagtyň özünde Ortaýer deňzi biodürlülige baý bolup, bu ony ekologiki betbagtçylyk zolagyna öwürýär. Plastik galyndylar haýwanlaryň bedeninde tapylýar, olar iýmit bilen adam organizmine hem düşýär.

Alymlar 2010-njy ýyldan 2017-nji ýyla çenli döwür üçin plastik galyndylaryň dolanyşygynyň modelirlemesini ulanyp, derýalar we kenarýaka şäherler ýaly ýerüsti çeşmelerden gelýän plastikleri yzarladylar. Bu gözlegçilere üstki gatlakda, suw galyňlygynda, deňiz düýbünde we kenarlarda mikro we makroplastikleriň üýşmeginiň potensial kanunylygyny anyklamaga mümkinçilik berdi.

Netijede, Ortaýer deňzine düşýän plastik massanyň ýyllyk ýüküniň, takmynan, 17,6 müň tonna barabar bolup, olardan 3760 tonnasynyň häzirki wagtda Ortaýer deňzinde ýüzýändigi anyklanyldy. Olaryň 84 göterimi kenara çykýar, galan 16 göterimi bolsa suw galyňlygyna ýa-da deňiz düýbüne gidýär.


27.05.2025 13:34
13k+

Gorkunç rekord: deňiz guşunyň jüýjesiniň da:şlygyndan 778 bölek plastik tapyldy

Awstraliýaly barlagçylar ölen inçeçüňk deňiz guşunyň (Ardenna tenuirostris) jüýjesiniň daşlygyndan rekord mukdarda - 778 bölek plastik galyndylaryny tapdylar. Howsala döredýän açyş barada Awstraliýanyň gündogar kenaryndaky Lord-Hau adasynda deňiz guşlaryna gözegçilik edýän alymlar habar berdi...

13.05.2025 14:23
15k+

Saud Arabystanynyň The Line «ýatan gökdiräni» sebitiň howasyny üýtgedip biler

Saud Arabystanynda alnyp barylýan birnäçe megataslama sebitiň howa şertlerine oňaýsyz täsir edip biler. Şol taslamalaryň biri hem geljekde Neom tehnologik toplumynyň paýtagty boljak «The Line» şäher-binasydyr diýip, klimat meseleleri boýunça bilermen Donald Wublza salgylanyp, «Financial Times» habar berýär...

28.04.2025 12:04
6.1k+

Dünýäniň iň iri kompaniýalary klimata $28 trillionlyk zyýan ýetirdi — barlagyň netijesi

Täze geçirilen barlagyň netijelerine görä, dünýäniň iň uly kompaniýalary klimatyň üýtgemegine 28 trillion dollarlyk zyýan ýetiripdir. Bu mukdar ABŞ-nyň 2024-nji ýyldaky jemi içerki önümine deň bolup, ählumumy maýlama sebäp bolýan parnik gazlarynyň zyňyndylarynyň netijesini görkezýär...

17.04.2025 18:18
9.2k+

Bagama adalary şowsuz wakadan soň SpaceX raketalarynyň öz suwlaryna gonmagyny gadagan etdi

Bagama adalarynyň hökümeti daşky gurşaw boýunça derňewler doly tamamlanýança, SpaceX kompaniýasynyň Falcon 9 raketalarynyň ýurduň çägindäki suwlara gonmagynyň togtadylýandygyny habar berdi. “Daşky gurşawa ýetýän täsire doly baha berilýänçä, mundan beýläk hiç hili ygtyýarnama berilmez” – diýip, Bagama adalarynyň aragatnaşyk direktory Latrae Raming aýtdy...