Hasaplamalar: Ortaýer deňzinde 3,7 müň tonna plastik zibiller ýüzýär

  • 06.10.2021 19:30
  • 11k+

Gözlegçiler topary Ortaýer deňzinde ýerüsti çeşmelerden plastik zibilleriň ýollaryny yzarlamak üçin model döretdiler. Hasaplamalara görä, häzirki wagtda Ortaýer deňzinde 3,7 müň tonnadan gowrak plastik massa ýüzýär. Bu barada “Frontiers in Marine Science” žurnalynda neşir edilen makalada aýdylýar diýip, Trend habar berýär.

Ortaýer deňzi plastik hapalarynyň gyzgyn nokady hasaplanýar. Munuň gür ilatly kenar ýakasy, balykçylyk, gämi gatnawy, syýahatçylyk we ýerüsti suwlaryň Atlantik ummanyna çäkli akmagy bilen baglanyşyklydygy çaklanylýar. Şol bir wagtyň özünde Ortaýer deňzi biodürlülige baý bolup, bu ony ekologiki betbagtçylyk zolagyna öwürýär. Plastik galyndylar haýwanlaryň bedeninde tapylýar, olar iýmit bilen adam organizmine hem düşýär.

Alymlar 2010-njy ýyldan 2017-nji ýyla çenli döwür üçin plastik galyndylaryň dolanyşygynyň modelirlemesini ulanyp, derýalar we kenarýaka şäherler ýaly ýerüsti çeşmelerden gelýän plastikleri yzarladylar. Bu gözlegçilere üstki gatlakda, suw galyňlygynda, deňiz düýbünde we kenarlarda mikro we makroplastikleriň üýşmeginiň potensial kanunylygyny anyklamaga mümkinçilik berdi.

Netijede, Ortaýer deňzine düşýän plastik massanyň ýyllyk ýüküniň, takmynan, 17,6 müň tonna barabar bolup, olardan 3760 tonnasynyň häzirki wagtda Ortaýer deňzinde ýüzýändigi anyklanyldy. Olaryň 84 göterimi kenara çykýar, galan 16 göterimi bolsa suw galyňlygyna ýa-da deňiz düýbüne gidýär.


22.06.2025 11:53
10k+

Ueddell düwlenleriniň populýasiýasy deňiz buzunyň eremegi sebäpli iki esseden gowrak azaldy

Antarktikadaky Ueddell düwlenleriniň populýasiýasy 1977-nji ýyldan bäri 54% azaldy. Bu barada Global Change Biology žurnalyndaky gözlege salgylanyp, The Guardian habar berýär. Gözegçilik 1970-nji ýyllardan bäri subantarktika sebitinde, aýratynam, Signýu adasynda deňiz süýdemdirijileriniň sanyny öwrenýän Britaniýanyň antarktika gullugynyň (BAS) hünärmenleri tarapyndan geçirildi...

17.06.2025 13:47
6.9k+

BMG-niň Bütindünýä ummanlar güni mynasybetli geçiren surat bäsleşiginiň ýeňijileri yglan edildi

BMG-niň Bütindünýä ummanlar güni (8-nji iýun) mynasybetli geçiren 12-nji «UNWOD» (United Nations World Oceans Day) surat bäsleşiginiň ýeňijileri yglan edildi. Bäsleşigiň emin agzalary dört nominasiýa boýunça iň gowy işleri saýladylar...

08.06.2025 11:13
9.5k+

Plastik topraga, howa we jandarlaryň bedenine aralaşdy – ol eýýäm iýmit zynjyryny üýtgedýär

Täze ylmy gözleg plastik hapalanmasynyň diňe bir ummanlaryň ekoulgamyna däl, eýsem planetanyň materik bölegine-de zyýan ýetirýändigini görkezdi. London uniwersitetiniň alymlarynyň maglumatlaryna görä, plastik eýýäm ýerüsti ekoulgamlara aralaşyp, ownuk süýdemdirijiler, mör-möjekler we oňurgasyzlar üçin howp döredýär diýip, Phys...

27.05.2025 13:34
13k+

Gorkunç rekord: deňiz guşunyň jüýjesiniň da:şlygyndan 778 bölek plastik tapyldy

Awstraliýaly barlagçylar ölen inçeçüňk deňiz guşunyň (Ardenna tenuirostris) jüýjesiniň daşlygyndan rekord mukdarda - 778 bölek plastik galyndylaryny tapdylar. Howsala döredýän açyş barada Awstraliýanyň gündogar kenaryndaky Lord-Hau adasynda deňiz guşlaryna gözegçilik edýän alymlar habar berdi...