Panama ägirt uly meýdanda çäkli deňiz goraghanasyny döretdi

  • 12.06.2021 15:49
  • 2.7k+

Panamanyň Hökümeti öz deňiz kenarlaryny goramak boýunça  ägirt uly ädim ätdi. Biodürlülige örän baý we klimatyň üýtgemek howpy has ýiti täsir edýän Panamada Ýuwaş ummanynyň özüne degişli çägindäki 67 müň 742 inedördül kilometr meýdanda çäkli deňiz goraghanasyny döretdi. Munuň özi, takmynan, ýurduň gury ýerdäki meýdanyna barabardyr — diýip, azertag.az ýazýar.

Deňiz zapowednigi Kordilýera-de-Koýba diýip atlandyrylýan giň çäkde ýerleşýär. Ol balyk gorlaryna örän baý bolup, bu sebitde iýmit bolçulygyny tapýan deňiz jandarlarynyň iýmitlenmeginde hem wajyp orun tutýar. Şunluk bilen, Panama deňiz goralaryny saklamak we olary durnukly peýdalanmak boýunça 196 döwlet tarapyndan tassyklanan Biologik köpdürlülik hakynda Konwensiýada berkidilen maksatlara doly laýyk gelýän işi amal etdi.
Kolumbiýadaky goňşy zapowednikler bilen birlikde, goralýan çägiň meýdany 121 müň 341 inedördül kilometre deň bolup, ol Ýuwaş ummanynyň tropik bölegindäki çäkli deňiz goraghanalarynyň arasynda ululygy boýunça üçünji orunda durýar.
Täze zapowednigi goramak hem gaýragoýulmasyz meseleleriň biri, çünki Smitson tropik barlaglar institutynyň maglumatlaryna görä, diňe 2019-njy ýylda gämileriň 4 müň 899-sy ummanara geçelgäni kesip geçdiler. Olaryň arasynda nebit tankerleri we balyk tutmak boýunça halkara gämiler hem bar. Zapowednigi döretmek bilen maksat bu sebitde aw edilmeginiň möçberini azaldyp, balyklara kenara has golaý ýerlere gelmäge mümkinçilik bermekden ybaratdyr. Ekologlaryň pikiriçe, şeýle edilende, deňziň resurslary täzeden dikeldiler. Sebäbi weýrançylykly ýagdaýda balyk tutmagyň möçberi azalar we ol ýerli ykdysadyýet üçin bähbitli bolar.
Bu çäkleriň goralmagy deňiz resurslarynyň hasabyna ýaşaýan ilatyň geljegi üçin maýa goýumydyr.


düýn 20:39
2k+

Amazonka we äpet derýalar: Planetanyň iň uly 30 sany suw arteriýasy atlandyryldy

Derýalar biziň planetamyzyň arteriýalary bolup, olar süýji suwy yklymlara daşaýar we tutuş ekoulgamlary kemala getirýär. Hünärmenler dünýäniň iň kuwwatly 30 sany derýasyny ortaça akym tizligine görä tertipleýän täze infografika döretdiler...

20.11.2025 11:14
2.9k+

Belgiýada kömelekden gaplamalar öndürilip başlandy

Brýusselde kömelek damarlaryndan (miseliýden) gaplama öndürýän Permafungi fabrigi işläp başlady. Bu "miko-material" doly dargap bilýär we polietileniň hem-de plastigiň beýleki görnüşleriniň ornuna ulanmak üçin işlenip taýýarlanýar...

23.10.2025 09:57
7.2k+

Alymlar Sahara çölüniň häzirkisinden 75%-e çenli “ygally” bolmagynyň mümkindigini çaklaýarlar

XXI asyryň ikinji ýarymynda Sahara çölünde ýagşyň mukdary häzirki döwrüň görkezijileri bilen deňeşdirilende takmynan 75% ýokarlanyp biler diýip, ABŞ-nyň Illinoýs uniwersitetiniň klimatologlary çaklaýarlar. Barlaglaryň netijeleri npj Climate and Atmospheric Science žurnalynda çap edildi...

16.10.2025 09:22
5.8k+

Alymlar: Ýer klimat çökgünliginde “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgidi” aşdy

Täze ylmy barlaglaryň maglumatlaryna görä, planeta klimat üýtgemeleriniň “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgitden” geçdi. Ummanlaryň gyzmagy tas milliard adamyň durmuşyny kesgitleýän merjen rifleriň köpçülikleýin ölmegine getirdi diýlip, Science News žurnalynda neşir edilen hasabatda aýdylýar...