Hytaý fizikleri “emeli Günüň” işlemegi boýunça dünýä rekordyny goýdular

  • 31.05.2021 20:02
  • 9.2k+

Hytaý fizikleri plazma akymyny tokamakda – käwagtlar “emeli Gün” diýlip atlandyrylýan termoýadro sintez gurluşynda saklamak boýunça rekord goýdular. Sinhua agentliginiň habar bermegine görä, alymlar plazmany 120 mln gradus temperaturada 101 sekunt sakladylar. Şondan soň temperatura 160 mln gradusa çenli ýokarlandy. Şeýle derejede ony 20 sekunt saklamak mümkin boldy. Bu barada TASS belleýär.

Şular ýaly öňki rekord 2018-nji ýylda Günorta Koreýada goýlupdy: şonda plazmany 100 mln gradus temperaturada 20 sekunt saklamak başartdy. Magnit meýdançasynda plazmanyň saklanyş wagty tokamakyň işiniň möhüm parametridir.

“Täze rekord ýadro sinteziniň energiýa çeşmesini almak boýunça taslamanyň durmuşa geçirilip bilinjekdiginiň ýene bir subutnamasy bolup hyzmat edýär. Ol fiziki we inženerçilik işleriniň täjirleşdirilmegi üçin hem esas döredýär” – diýip, Hefeýde Plazmanyň fizika institutynyň ýolbaşçysynyň orunbasary Ýuntao Sun belleýär.

Tokamak – bu geljekde tükeniksiz energiýa çeşmesi bolup biljek gözegçilik edilýän termoýadro sinteziniň reaksiýasy üçin gurluş. “Tokamak” sözi “magnit katuşkaly toroidal kamerany” aňladýar. Ilkinji tokamak 1954-nji ýylda SSSR-de guruldy. Hefeýdäki eksperimental tokamak EAST 2006-njy ýyldan bäri işleýär.

düýn 17:03
6k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...

düýn 15:06
3.4k+

400 müň ýyllyk oduň yzy tapyldy: neandertallar Homo sapiens-den has öň ot ýakypdyr

Arheologlar Suffolk graflygyndaky arheologik ýadygärligiň çäginde adamlaryň 400 müň ýyl mundan ozal – öňki hasap edilenden tas 350 müň ýyl ir ot ýakmagy öwrenendigine subutnama tapdy. Ylmy gözleg Nature žurnalynda neşir edildi...

düýn 08:34
1.2k+

ABŞ-da gatanda CO₂-ni siňdirýän beton işlenip düzüldi

Massaçusetsdäki Wuster Politehniki Institutynyň (WPI) alymlary Fermentatiw Gurluşlyk Materialy (ESM) diýlip atlandyrylýan innowasion gurluşyk materialyny işläp düzdüler. Onuň esasy aýratynlygy uglerod-negatiw bolmagydyr: gatama prosesinde ol kömürturşy gazyny çykarman, tersine, atmosferadan kömürturşy gazyny işjeň özüne siňdirýär...

14.12.2025 23:36
4.9k+

Geň soňlama: Hytaýda daşdan düwnüp heläk bolan gadymy guş tapyldy

Paleontologlar Hytaýyň Týanýu Tebigy Taryh Muzeýiniň zat saklanýan ýerlerinde adaty bolmadyk açyş etdiler. Geçirilen barlagda öň mälim bolmadyk guş görnüşiniň köp sanly ýuwdulan daşlardan düwnüp ölendigini görkezýän galyndy tapyldy...