Geofizikler Gyzyl deňziň ýaşyny kesgitlediler

  • 08.05.2021 14:07
  • 10k+

Geofizikler Gyzyl deňziň ozal pikir edilişinden iki esse gadymydygyny anykladylar. Täze maglumatlar deňiz basseýniniň we Gyzyl deňiz riftiniň tutuş uzynlygy boýunça umman gabygynyň emele gelmeginiň 13 mln ýyl mundan ozal başlandygyny görkezýär. Gözleg işiniň netijeleri “Nature Communications” žurnalynda ýerleşdirildi. Bu barada RIA Nowosti belleýär.

Geologiki nukdaýnazardan, Gyzyl deňiz örän ýaş diýlip hasaplanýardy. Ol Afrika we Arap litosfera plitalarynyň serhedindäki rift zolagynda ýerleşýär. Geologiki modeller wagtyň geçmegi bilen bu plitalaryň bölünip aýrylmagy netijesinde, Gyzyl deňziň ýerinde düzümi we fiziki häsiýetleri bilen kontinental gabykdan tapawutlanýan özboluşly umman gabygy bilen täze bir ummanyň emele geljekdigini görkezýär.
Täze dörän umman gabygynyň Gyzyl deňziň düýbünde näçeräk bardygyny häli-häzire çenli kesgitlemek başartmandy, sebäbi düýbüniň galyň duz gatlaklary we çökündiler bilen örtülendigi üçin, hatda basseýniň merkezinde-de oňa göni gözegçilik etmek mümkin däl.
Patyşa Abdulla adyndaky Ylmy-tehnologiýa uniwersitetiniň saud gözlegçileri Germaniýadaky we Islandiýadaky kärdeşleri bilen bilelikde deňiz düýbüniň jikme-jik kartasyny dartylma güýji we seýsmiki maglumatlar bilen birleşdirip, ilkinji gezek Gyzyl deňziň düýbünde umman gabygynyň çykýan ýerini kesgitlediler.
Gyzyl deňiz wulkanly adaty ýaş ummanyň sada geologiki gurluşyne eýe eken. Täze model Gyzyl deňiz basseýniniň jaýryklaryň işjeň ulgamy, suwasty wulkan kraterleri ýaly käbir gurluş aýratynlyklaryny has gowy düşündirmäge, şeýle-de onuň emele gelip başlamagynyň has takyk senesini kesgitlemäge mümkinçilik berdi. Gözlegçileriň pikiriçe, Gyzyl deňiz ýaş däl-de, ýaşy 13 mln ýyl töweregi bolan belli bir derejede ösen umman basseýnidir.

düýn 15:44
2.9k+

Hytaý dünýäde ilkinji suwasty emeli aň maglumat merkezini gurýar

Hytaý emeli aň üçin dünýäde ilkinji suwasty maglumat merkezini gurýar. Bu desga Şanhaýyň kenaryndan 10 km uzaklykda ýerleşip, golaýdaky deňiz ýel elektrostansiýasyndan energiýa alar diýip, Live Science habar berýär...

düýn 11:42
1.8k+

SpaceX kompaniýasy Starship gämisiniň onunjy synag uçuşyny üstünlikli geçirdi

26-njy awgustda SpaceX amerikan kompaniýasy Starship gämisi oturdylan Super Heavy raketa göterijisiniň onunjy synag uçuşyny üstünlikli geçirdi. Çäre X sosial ulgamy arkaly göni ýaýlymda görkezildi. Kompaniýanyň berýän maglumatyna görä, synagda öňde goýlan maksatlara ýetildi we bu uçuş "dünýäde ilkinji dolulygyna köp gezeklik raketa göterijisini işläp taýýarlamakda ähmiýetli ädim» boldy...

26.08.2025 13:37
7.8k+

Müsürde suwdan gadymy Kanopus şäheriniň bölekleri çykaryldy

Müsür häkimiýetleri Aleksandriýanyň golaýynda Abu-Kir aýlagynda ýerleşen suwa giden gadymy şäheriň böleklerini gury ýere çykardy diýip, The Guardian habar berýär. Bu Müsüri tas 300 ýyl dolandyran Ptolemeý nesilşalygynyň dolandyran we 600 ýyl töweregi ýurdy dolandyran Rim imperiýasynyň döwründe möhüm merkeze öwrülen Kanopus şäheri hasaplanýar...

26.08.2025 13:26
4k+

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy

Paleontologlar dinozawrlaryň ýelken şekilli arkasy bolan täze görnüşini açdy. Istiorachis macarthurae adyny alan bu jandarlar 120 mln ýyldan gowrak ozal Angliýanyň günorta kenaryndan uzak bolmadyk ýerde ýaşapdyr diýip, Londondaky Tebigy taryh muzeýine salgylanyp, CNN habar berýär...