Aýyň döreýşi baradaky çaklamalar

  • 26.02.2021 08:38
  • 20k+

P.K.Şternberg adyndaky Döwlet astronomiýa institutynyň Galaktikany we üýtgeýän ýyldyzlary öwreniş bölüminiň uly ylmy işgäri  Wladimir Surdin Aýyň döreýiş teoriýalary barada gürrüň berdi. Çaklama görä, Aýyň aslynda Ýeriň bir bölegi bolmagy hem mümkin. Bu barada actualnews.org habar berdi.

Birinji nazaryýete görä, Aý Ýerden uzak aralykda döräp, diňe soňlugy bilen onuň orbitasyna çekilipdir. Ikinji çaklama muňa düýpgöter ters gelýär: onuň tarapdarlary Aýyň planetanyň ýakyn töwereginde dörändigini öňe sürýärler.
Şeýle-de bolsa, häzirki döwürde ylmy jemgyýetde iň meşhur garaýyş - Aýyň Ýerden bölünmegi we soňra onuň orbitasyna girmegi. Hünärmen munuň ýüze çykmagynyň sebäpleri barada belläp, öň Gün ulgamynyň köp planetadan ybaratdygyny we  soň olaryň sanynyň sekize çenli azalandygyny aýtdy.
Haçandyr bir wagt göwrümi 10 esse kiçi bolan planeta Ýere gelip urupdyr. Çakyşmanyň netijesinde, üstki mantiýanyň bir bölegi Ýerden aýrylyp, Aýa öwrülipdir. Häzirki wagtda alymlaryň şübhelenmeýän ýeke-täk zady - Aýyň ozal Ýere has ýakyn bolandygy, häzir bolsa ondan kem-kemden daşlaşýandygydyr.

düýn 17:03
6k+

Tanis şäherinden tapylan 225 heýkeljik mazarda ýatan faraonyň adyny anyklamaga ýardam etdi

Arheologlar Nil deltasyndaky gadymy Tanis şäherinde ýerleşýän şa mazaryndan 225 sany jaýlamak üçin niýetlenen heýkeljik tapdylar. Bu artefaktlaryň ýüzündäki nyşanlar atsyz sarkofagda ýatan merhumyň şahsyýetini anyklamaga mümkinçilik berdi: ol faraon Şeşonk III bolup çykdy...

düýn 15:06
3.4k+

400 müň ýyllyk oduň yzy tapyldy: neandertallar Homo sapiens-den has öň ot ýakypdyr

Arheologlar Suffolk graflygyndaky arheologik ýadygärligiň çäginde adamlaryň 400 müň ýyl mundan ozal – öňki hasap edilenden tas 350 müň ýyl ir ot ýakmagy öwrenendigine subutnama tapdy. Ylmy gözleg Nature žurnalynda neşir edildi...

düýn 08:34
1.2k+

ABŞ-da gatanda CO₂-ni siňdirýän beton işlenip düzüldi

Massaçusetsdäki Wuster Politehniki Institutynyň (WPI) alymlary Fermentatiw Gurluşlyk Materialy (ESM) diýlip atlandyrylýan innowasion gurluşyk materialyny işläp düzdüler. Onuň esasy aýratynlygy uglerod-negatiw bolmagydyr: gatama prosesinde ol kömürturşy gazyny çykarman, tersine, atmosferadan kömürturşy gazyny işjeň özüne siňdirýär...

14.12.2025 23:36
4.9k+

Geň soňlama: Hytaýda daşdan düwnüp heläk bolan gadymy guş tapyldy

Paleontologlar Hytaýyň Týanýu Tebigy Taryh Muzeýiniň zat saklanýan ýerlerinde adaty bolmadyk açyş etdiler. Geçirilen barlagda öň mälim bolmadyk guş görnüşiniň köp sanly ýuwdulan daşlardan düwnüp ölendigini görkezýän galyndy tapyldy...