Dünýä ummanlarynyň temperaturasynyň rekord dereje ýokarlanmagy hasaba alyndy

  • 17.01.2021 08:34
  • 17k+

Klimatologiýa boýunça ylmy barlagçylaryň pikiriçe, dünýä ummanlary geçen ýyl rekord derejede ýylylyk energiýasyny özüne siňdirdi. Bu barada meteoprog.ua habar berdi.

Ylmy barlagyň awtorlarynyň biri - Hytaýyň Ylymlar akademiýasynyň Atmosfera fizikasy institutynyň professory Lijing Çengiň pikiriçe, dünýä ummanlary ýylylyk zyňyndylarynyň 9%-ini we senagat tarapyndan atmosfera zyňylýan kömürturşy gazynyň üçden bir bölegini özüne siňdirýär. Gözlegiň maglumatlary “Advances in Atmospheric Sciences” žurnalynda çap edildi.
Lijing Çeng ummanyň temperaturasynyň ýokarlanmagynyň global ýylylygyň depgini bilen gönüden-göni baglanyşyklydygyny aýtdy. Häzirki wagtda ummanlaryň temperaturasy we planetadaky umumy ortaça temperatura çalt ýokarlanýar.
Global ýylylygyň tizligini haýalladýan-da bolsa, dünýä ummanlarynyň ýylylyk zyňyndylaryny özüne siňdirmegi suw ekosistemalaryna zyýan ýetirýär.
Ummanyň temperaturasynyň ýokarlanmagy we atmosferanyň gyzmagy güýçli tupanlaryň, taýfunlaryň, suw joşmalarynyň we ýangynlaryň ýygy-ýygydan ýüze çykmagyna getirip biler.
Barlaglara görä, 1955-nji ýyldan 2020-nji ýyla çenli dünýä ummanlary ýylylyk zyňyndylarynyň we kömürturşy gazynyň siňdirilmegi netijesinde 380 zettajoul energiýa toplady.
Bu dünýä ummanlarynyň derejesiniň ýarym santimetr ýokarlanmagyna sebäp boldy. Şeýle-de bolsa, ýakyn ýyllarda bu görkeziji birden ýokarlanyp biler.

25.08.2025 13:42
9.4k+

Aý Günüň golaýyndan geçdi: teleskoplar Gün tutulmasyna taýýarlygy düşürip ýetişdiler

23-nji awgustda Aý Günüň ýanyndan geçdi. Bu hadysany GOES-19 kosmos apparatyna ornaşdyrylan SUVI Gün teleskoplary ýazga aldy. Suratlar we wideo ýazgylar Aşgabat wagty bilen irden sagat 10 töwereginde, astronomik täze Aý döwründen takmynan bir sagat öň düşürildi...

22.08.2025 18:54
3k+

Kaliforniýadaky gurakçylyk 2025-nji ýylda badam hasylynyň azalmagyna getirer

2025-nji ýylda badam hasyly Kaliforniýadaky gurakçylyk sebäpli ep-esli azalar, çünki bu ýerde badamyň global möçberiniň, takmynan, 80%-i ösdürilip ýetişdirilýär diýip, The Telegraph ýazýar. Ýagdaý köp ýurtlarda çörekçileri we süýjülik öndürijileri adaty reseptlere gaýtadan seretmäge mejbur eder...

21.08.2025 19:48
13k+

Gün özünden uly plazma zyňdy

20-nji awgustda astronomlar soňky ýyllaryň iň uly Gün hadysalarynyň birini hasaba aldy: Günüň günorta polýusyndan uly protuberanes zyňyldy. Onuň uzynlygy, takmynan, 1,5 mln kilometr boldy, bu bolsa Günüň öz diametrinden (takmynan, 1,4 mln km) hem uludyr...

18.08.2025 15:56
3.6k+

Günde tegmilleriň sany ep-esli azaldy, ol alawlama işjeňligini gowşadyp biler

Günüň Ýere bakýan tarapynda Gün tegmilleri asla galmady diýen ýaly. Bu barada RYA-nyň Kosmos gözlegleri institutynyň Gün astronomiýasy barlaghanasy habar berdi. Hünärmenleriň maglumatlaryna görä, ýokary takyklykdaky suratlarda häzir dört sany tegmilli ýeri görmek bolýar...