Kembrij alymlary SARS-CoV-2 koronawirusynyň gelip çykyşyny anykladylar

  • 12.01.2021 23:31
  • 28k+

Kembrij uniwersitetiniň (Angliýa) gözlegçileri SARS-CoV-2 koronawirusynyň döremegine sebäp bolan esasy genetiki üýtgeşmeleri kesgitlediler. Alymlaryň pikiriçe, ýüze çykarylan uýgunlaşmalar 2003-nji ýylda pnewmoniýanyň ýaýramagyna sebäp bolan SARS-CoV wirusy tarapyndan öndürilene meňzeýär. Bu barada profile.ru habar berýär.

Hünärmenleriň düşündirişi ýaly, hut şu uýgunlaşmalar wirusyň ýarganatlardan adamlara geçmegine mümkinçilik berdi. Wiruslaryň bu toparyny mutasiýa meýilli edýän we täze eýä geçmäge mümkinçilik berýän ýörite mehanizm bar diýlip çaklanylýar.
Gözlegçiler gözlegiň dowamynda geni COVID-19-y döredijiniň genine 96% meňzeş bolan RaTG13 koronawirusyny seljerdiler. Esasy tapawutlar wirusyň adam öýjüklerine ýokaşmagynda esasy rol oýnaýan S-belok ("tiken") bilen baglanyşyklydyr.
RaTG13-de bu belogyň adamyň öýjük reseptorlary bilen netijeli baglanyşyp bilmejekdigi ýüze çykdy, ýöne oňa SARS-CoV-2 belogynyň käbir fermentleri girizilse, baglanyşyk gowulaşýar. Şol bir wagtyň özünde, SARS-CoV-2 ýarganatlaryň öýjük reseptorlary bilen baglanyşmaýar. Gözlegleriň netijeleri PLOS Biology žurnalynda çap edildi.

 

düýn 13:17
1.6k+

ChatGPT kosmos gämisini dolandyrmaga ukyplydygyny görkezdi

ChatGPT kosmos gämisini dolandyrmaga ukyply bolup çykdy. Ol «Kerbal Space Program Differential Games» atly simulýasiýadaky uçuş bäsleşiginde ikinji orny eýeledi. Bu barada «Live Science» neşiri habar berýär. Bäsleşik ilkinji gezek 2023-nji ýylda Massaçusets tehnologiýa institutynyň başlangyjy bilen geçirilip başlandy...

düýn 10:53
2.8k+

Astronomlar ilkinji gezek goşa supernowa partlamasynyň «barmak yzyny» surata aldylar

Çilidäki Ýewropanyň günorta obserwatoriýasynyň (ESO) Örän uly teleskobyndan (VLT) peýdalanan astronomlar «Ia» görnüşli ýaş supernowa galyndysy bolan SNR 0509-67.5-iň suratyny aldylar. Onuň ýaşynyň 300-350 ýyl aralygyndadygy çaklanýar...

06.07.2025 15:46
9.2k+

ABŞ-da mallary goramak üçin milliardlarça tohumsyz siňekler köpeldiler

ABŞ-nyň hökümeti Tehasda we Meksikada et senagatyny Amerikanyň tropik et siňeginiň (Cochliomyia hominivorax) zabun liçinkalaryndan halas etmek üçin uly taslamany durmuşa geçirip başlady. Bu siňekler mallaryň ýarasynda ýumurtga taşlaýarlar, bu bolsa iri şahly mallaryň kesellemegine we  ölmegine sebäp bolup bilýär...

06.07.2025 15:03
10k+

Heopsyň piramidasynda hakyky gurluşykçylaryň atlary tapyldy, olar gul däl bolup çykdy

Arheologlar Heopsyň piramidasynda ozal näbelli ýazgylary tapdylar, bu onuň gurluşykçylarynyň gelip çykyşyny anyklamaga kömek edýär diýip, Daily Mail ýazýar. Müsüri öwreniji alym Zahi Hawassyň berýän maglumatlaryna görä, täze açyşlar gadymy grek awtorlarynyň piramidany 100 müň sany gullaryň gurandygy baradaky tassyklamany ýalana çykarýar...