200 ýylyň içinde adamyň kadaly temperaturasy pese düşdi

  • 14.01.2020 23:26
  • 3.7k+

Adamyň bedeniniň kadaly temperaturasy soňky 200 ýylyň içinde pese düşdi. Şeýle netijä Stenford uniwersitetiniň alymlary geldiler, «Газета.ру» neşiri habar berýär.
Habar berlişine görä, XIX asyryň ortalarynda 37 gradus kadaly hasaplanylýardy. Mysal hökmünde getirsek, alnan maglumatlar boýunça, 1851-nji ýylda nemes lukmany Karl Wunderlih 25 müň müşderini barlagdan geçirdi we sagdyn adamlaryň temperaturasynyň 37-ä deňdigini anyklady.
Alymlar bu temperatura ölçegini beýlekiler bilen deňeşdirip gördüler: 1862-nji ýyldan 1930-njy ýyla çenli, 1970-nji ýyllarda we 2007-nji ýyldan 2017-nji ýyla çenli geçirilen lukmançylyk barlaglarynyň maglumatlaryny bir ýere jemlediler. Şonuň esasynda syrkawlaryň bedeniniň başky ýagdaýdaky ortaça temperaturasynyň ikinjä garanda ýokarydygy anyklanyldy. Şoňa görä, ikinji nusga hem üçünjä garanda has ýokary temperaturany görkezdi. Şundan ugur alyp alymlar, takmynan, 150 ýylyň içinde sagdyn adamyň her ýylda üç ýa-da dört müň gradus «sowaşandygyny» hasapladylar. Ekspertler şeýle tendensiýanyň diňe bir nusganyň çäklerinde hem öwrenilendigini bellediler, ýagny 1860-njy ýyllarda adamlar 1930-njy ýyllara garanda «gyzgyn» bolupdyrlar.
Ylmy işiň awtorlary munuň sebäbi barada birnäçe wersiýalary öňe sürýärler. Birinjiden, olaryň pikiriçe, lukmançylygyň ösüşi täsir etdi: ol ýokanç keselleriniň derejesiniň peselmegine getirdi, has täsirli dermanlar ýüze çykdy, diýmek, organizme kesel bilen göreşmek üçin az güýç gerek. Mundan başga-da, alymlar howany sowadyjy tehnologiýalaryň-da ornunyň bolan bolmagy baradaky pikiri hem öňe sürýärler: adamlar kondisionirleme sistemasyny ýygy-ýygydan ulanyp başladylar, munuň bolsa madda çalşygyna täsir eden bolmagy ahmal.

şu gün 06:33
329

Mounjaro derman serişdesi 2-nji görnüşli süýji keseli bolan çagalary bejermekde netijeliligini görkezdi

Eli Lilly kompaniýasynyň Mounjaro derman serişdesi (tirzepatid) 2-nji görnüşli süýji keseli bolan çagalarda we ýetginjeklerde netijeliligini görkezdi. Ol synaga gatnaşanlara ganyň düzümindäki şekeriň gözegçiligini gowulaşdyrmaga we beden agramynyň indeksini (BAI) azaltmaga kömek etdi diýip, Reuters habar berýär...

18.09.2025 13:42
4.9k+

ABŞ-da böwrekdäki daşy aýyrmak bejergisinde ilkinji gezek robotlaşdyrylan Focalist  ulgamyny ulandylar

Lukmançylyk tehnologiýalary pudagynda işleýän Mendaera kompaniýasy robotlaşdyrylan göçme Focalist ulgamyny ulanyp, dünýädäki ilkinji operasiýanyň geçirilendigini yglan etdi. Mayo Clinic Arizona-nyň urology Karen Stern ony böwrekdäki uly daşlary bejermegiň adaty görnüşi bolan howply nefrolitotomiýa (PCNL) wagtynda ulandy...

15.09.2025 10:38
4.2k+

Hassanyň kesel kesgidi goýlandan soň rahatlanmasyny “Rumpelştilshen täsiri” diýip atlandyrdylar

Lukmanlar gyzykly bir hadysa üns berdiler: käbir hassalar lukmandan keseliniň takyk adyny bilenlerinden soň derrew rahatlyk duýýarlar. Şol sebäpli olaryň saglygy entek bejergä başlanmazdan öň gowlaşyp ugraýar. Amerikaly alymlar bu hadysa doganlar Grimmleriň ertekisindäkä meňzedip “Rumpelştilshen täsiri” diýip at bermegi teklip etdiler...

15.09.2025 10:34
5.5k+

Ekologlar Amazon tokaýlarynyň onlarça keseliň öňüni almaga kömek edýändigini subut etdiler

Daşky gurşawy goraýjylaryň halkara topary arassa tokaýlyklaryň uly meýdany tutýan Amazon sebitlerinde ýangyn bilen baglanyşykly 27 keseliň we zoonoz ýokançlygynyň ep-esli az bolýandygyny anyklady. Tebigaty goramak boýunça halkara bileleşiginiň (IUCN) habaryna görä, bu maglumatlar tokaýy çapylan ýerleri dikeltmegiň we agaç çapmagyň çäklendirilmeginiň zerurdygyny tassyklaýar...