Dünýä ummanlary 2021-nji ýylda ýylamagyny dowam etdi

  • 14.01.2022 23:46
  • 7.7k+

Alymlar 2021-nji ýylda ummanlaryň öňküsinden has ýylandygyny anykladylar. Muny Advances in Atmospheric Sciences žurnalyna salgylanyp, inscience.news habar berdi.

Bütindünýä ummanynyň temperaturasy ýylsaýyn ýokarlanyp, täze rekord derejelere ýetýär. Munuň özi howanyň üýtgemegine gönüden-göni täsir edýär. Şonuň üçin alymlar Bütindünýä ummanynyň temperaturasyna ýakyndan gözegçilik edýärler we her ýyl onuň näderejede üýtgändiginiň jemlerini jemleýärler.

Alymlar soňky bir ýylda ähli ummanlaryň ýüzündäki suwuň (2000 metr çuňluga çenli) 2020-nji ýyldakysyndan 14 zettajoul köp energiýa siňdirendigini anykladylar. Bu bolsa 2020-nji ýylda dünýäde elektrik energiýasynyň öndürilişinden 145 esse köpdür. Şeýle hem alymlar ummanlaryň kömürturşy gazynyň zyňyndylarynyň 20-30%-ini siňdirýändigini, munuň bolsa onuň turşamagyna getirýändigini tassykladylar.

Alymlaryň pikiriçe, täze gözlegiň netijesi adam işjeňligi sebäpli ummanlaryň temperaturasynyň ýokarlanýandygyny görkezýär. Bular bolsa öz gezeginde deňiz derejesiniň ýokarlanmagyna getirip, güýçli tupanlara we harasatlara sebäp bolýar, şeýle hem ýagyş we güýçli suw joşma howpuny döredýär.


23.10.2025 09:57
6.9k+

Alymlar Sahara çölüniň häzirkisinden 75%-e çenli “ygally” bolmagynyň mümkindigini çaklaýarlar

XXI asyryň ikinji ýarymynda Sahara çölünde ýagşyň mukdary häzirki döwrüň görkezijileri bilen deňeşdirilende takmynan 75% ýokarlanyp biler diýip, ABŞ-nyň Illinoýs uniwersitetiniň klimatologlary çaklaýarlar. Barlaglaryň netijeleri npj Climate and Atmospheric Science žurnalynda çap edildi...

16.10.2025 09:22
5.6k+

Alymlar: Ýer klimat çökgünliginde “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgidi” aşdy

Täze ylmy barlaglaryň maglumatlaryna görä, planeta klimat üýtgemeleriniň “yzyna gaýtaryp bolmajak ilkinji sepgitden” geçdi. Ummanlaryň gyzmagy tas milliard adamyň durmuşyny kesgitleýän merjen rifleriň köpçülikleýin ölmegine getirdi diýlip, Science News žurnalynda neşir edilen hasabatda aýdylýar...

14.10.2025 13:44
3.9k+

IUCN-iň hasabaty: 48 müňden gowrak haýwan görnüşi ýitmek howpunyň astynda

Tebigaty goramagyň halkara bileleşigi (IUCN) bütin dünýäde 48 646 haýwan we ösümlik görnüşiniň ýitmek howpunyň astyndadygy barada hasabat berdi. Maglumatlar Abu-Dabide Bileleşigiň kongresinde hödürlenen Gyzyl sanawyň soňky täzelenmesinde getirilýär...

06.10.2025 10:59
5k+

Aşgabatda “Ýaş tebigatçy” jemgyýetçilik guramasynyň döredilmeginiň 3 ýyllygy bellenildi

3-nji oktýabrda Aşgabatda “Ýaş tebigatçy” jemgyýetçilik guramasynyň döredilmeginiň 3 ýyllygy bellendi. Dabara jemgyýetçilik guramalaryň, ýokary okuw mekdepleriň, ilçihanalaryň we köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň wekilleri gatnaşdy diýip, guramada habar berdiler...