Lukmançylyk boýunça Nobel baýragy täze reseptorlaryň açylyşy üçin berildi

  • 05.10.2021 01:54
  • 3k+

2021-nji ýylda fiziologiýa we lukmançylyk pudagynda Nobel baýragynyň eýeleri Dewid Julius we Ardem Pataputýan boldy. Baýrak temperatura we ýanaşma täsirlenýän reseptorlaryň açylyşy üçin berildi. Bu barada Nobel komiteti öz saýtynda habar berýär diýip, TASS belleýär.

Metbugat relizinde bellenilişi ýaly, laureatlar organizmiň ýylylygy, sowugy we ýanaşmany duýmagyna kömek edýän nerw impulslarynyň nähili işjeňleşýändigini anykladylar. Bu prosesler adamyň daşky dünýä bilen özara gatnaşygynyň esasyny düzýär we onuň ýaşamagy üçin möhümdir.

Julius – San-Fransiskodaky Kaliforniýa uniwersitetiniň fiziology. Ol mentola, gorçisa ýagyna we ajy burçuň düzüm bölegi bolan kapsaisine täsirlenýän reseptorlaryň gözlegleri bilen meşhurdyr. Pataputýan – Skrippsiň Ylmy-barlag institutynyň biology, ol derä we içki organlara ýetýän mehaniki täsire täsirlenýän reseptorlaryň täze toparyny ýüze çykardy.

2020-nji ýylda Julius bilen Pataputýan bilelikde şular ýaly kesgitlenen pikir bilen neýro ylymlary pudagynda Kawli baýragyny aldylar. Geçen ýyl gepatit C wirusynyň açylyşy üçin bu nominasiýada baýragyň eýeleri Harwi Olter, Çarlz Raýs we Maýkl Houton boldy. 


15.09.2025 10:38
4k+

Hassanyň kesel kesgidi goýlandan soň rahatlanmasyny “Rumpelştilshen täsiri” diýip atlandyrdylar

Lukmanlar gyzykly bir hadysa üns berdiler: käbir hassalar lukmandan keseliniň takyk adyny bilenlerinden soň derrew rahatlyk duýýarlar. Şol sebäpli olaryň saglygy entek bejergä başlanmazdan öň gowlaşyp ugraýar. Amerikaly alymlar bu hadysa doganlar Grimmleriň ertekisindäkä meňzedip “Rumpelştilshen täsiri” diýip at bermegi teklip etdiler...

15.09.2025 10:34
5.2k+

Ekologlar Amazon tokaýlarynyň onlarça keseliň öňüni almaga kömek edýändigini subut etdiler

Daşky gurşawy goraýjylaryň halkara topary arassa tokaýlyklaryň uly meýdany tutýan Amazon sebitlerinde ýangyn bilen baglanyşykly 27 keseliň we zoonoz ýokançlygynyň ep-esli az bolýandygyny anyklady. Tebigaty goramak boýunça halkara bileleşiginiň (IUCN) habaryna görä, bu maglumatlar tokaýy çapylan ýerleri dikeltmegiň we agaç çapmagyň çäklendirilmeginiň zerurdygyny tassyklaýar...

12.09.2025 18:14
6.1k+

ÝUNISEF: dünýäde aşa agramly çagalaryň sany 391 milliona ýetdi

Artykmaç agramy bolan 5 ýaşdan 19 ýaşa çenli çagalaryň we ýetginjekleriň sany 2000-nji ýyldan bäri iki esse artyp, 391 milliona ýetdi. Bu barada BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) çagalaryň iýmitleniş ýagdaýyna bagyşlanan täze hasabatynda aýdylýar...

11.09.2025 21:25
12k+

Rak keselini bejermegiň iki täze usuly onkologiýa çemeleşmäni düýpli  özgertmegi wada berýär

Onkologiýada iki täze çemeleşme rak keseliniň bejergisini ep-esli üýtgäp biler. Olar barada The Financial Times gazetinde çap edilen makalada aýdylýar. Birinjisi - radioaktiw izotoplary göni çişlere eltmäge mümkinçilik berýän, Şweýsariýanyň Novartis kompaniýasy tarapyndan işlenip düzülen radioligand bejergisidir...