Biz özümizi näçe ýaşdan bilip başlaýarys?

  • 18.06.2021 16:14
  • 17k+

ABŞ-ly hünärmenler adamlarda ilkinji ýatlamalaryň iki ýarym ýaşynda ýüze çykyp başlaýandygyny anykladylar. Ýöne biz, adatça, islendik wakany ýatlanymyzda, şol wagt özümizi has ulurak ýaly hasaplaýarys. Muňa garamazdan, adamyň ýadyndan irki ýatlamalary çekip almak aňsat — ondan iň ilkinji ýatlamasyny aýtmagy soramak ýeterlik. Alymlar öz barlaglarynyň çaganyň huşuny ýitirme keselinde gözegçilikler üçin peýdaly bolup biljekdigine ynanýarlar. news.mail.ru amerikaly alymlaryň gelen netijeleri barada giňişleýin maglumat berýär.

Has irki barlaglarda adamlaryň üç ýarym ýaşdan özüni bilip başlaýandygy subut edildi. Ýöne Nýu-Faundlendiň Memorial uniwersitetinden çaga amneziýasy boýunça bilermen, doktor Kerol Peterson hem-de onuň kärdeşleri adamyň ilkinji ýatlamalarynyň ondan has irräk ýüze çykýandygyny aýdýarlar.
Petersonyň aýtmagyna görä, haçan-da adamlardan onuň ilkinji ýatmalary hakynda, soňra bolsa ýene birnäçeleri hakynda sorasaň, ol has ir bolup geçen, hatda ondan bir ýyl öňki wakalary hem ýatlap başlar. Muňa garamazdan, adamlar ýatlamalarynyň senelerini ýalňyşýarlar we şol döwürde özlerini has ulurak bolan ýaly hasaplaýarlar. Görlüp oturylsa, adamlar bu babatda, hakykatdan-da, ýalňyşýan ekenler. Munuň şeýledigini olaryň şol wakada näçe ýaşynda bolandygyny anyk bilýän ene-atalarynyň sözleri doly tassyklaýar.

«Çaga bu waka bolan pursadynda özüniň 3 ýaşyndadygyny aýtdy, ene-atalary bolsa düzetdiler — ýok, şol wagt ol 2 ýaşyndady» diýip, Peterson aýdýar.

Peterson ýat, aýratyn-da, çagalaryň başarnyklary we ulularyň ömrüniň ilkinji ýyllaryny ýatlamalaryny öwrenmek boýunça 20 ýyldan gowrak iş alyp bardy. Bu barlaglary geçirmek üçin ol özüniň çaga amneziýasy baradaky ylmy makalalarynyň 10-syny saýlap aldy, şeýle-de 1999-njy ýyldan bäri toplanan, heniz çap edilmedik maglumatlaryny peýdalandy. Toparyň gelen netijeleri «Memory» žurnalyndaky makalada beýan edildi.

düýn 13:17
1.4k+

ChatGPT kosmos gämisini dolandyrmaga ukyplydygyny görkezdi

ChatGPT kosmos gämisini dolandyrmaga ukyply bolup çykdy. Ol «Kerbal Space Program Differential Games» atly simulýasiýadaky uçuş bäsleşiginde ikinji orny eýeledi. Bu barada «Live Science» neşiri habar berýär. Bäsleşik ilkinji gezek 2023-nji ýylda Massaçusets tehnologiýa institutynyň başlangyjy bilen geçirilip başlandy...

düýn 10:53
2.5k+

Astronomlar ilkinji gezek goşa supernowa partlamasynyň «barmak yzyny» surata aldylar

Çilidäki Ýewropanyň günorta obserwatoriýasynyň (ESO) Örän uly teleskobyndan (VLT) peýdalanan astronomlar «Ia» görnüşli ýaş supernowa galyndysy bolan SNR 0509-67.5-iň suratyny aldylar. Onuň ýaşynyň 300-350 ýyl aralygyndadygy çaklanýar...

06.07.2025 15:46
8.9k+

ABŞ-da mallary goramak üçin milliardlarça tohumsyz siňekler köpeldiler

ABŞ-nyň hökümeti Tehasda we Meksikada et senagatyny Amerikanyň tropik et siňeginiň (Cochliomyia hominivorax) zabun liçinkalaryndan halas etmek üçin uly taslamany durmuşa geçirip başlady. Bu siňekler mallaryň ýarasynda ýumurtga taşlaýarlar, bu bolsa iri şahly mallaryň kesellemegine we  ölmegine sebäp bolup bilýär...

06.07.2025 15:03
10k+

Heopsyň piramidasynda hakyky gurluşykçylaryň atlary tapyldy, olar gul däl bolup çykdy

Arheologlar Heopsyň piramidasynda ozal näbelli ýazgylary tapdylar, bu onuň gurluşykçylarynyň gelip çykyşyny anyklamaga kömek edýär diýip, Daily Mail ýazýar. Müsüri öwreniji alym Zahi Hawassyň berýän maglumatlaryna görä, täze açyşlar gadymy grek awtorlarynyň piramidany 100 müň sany gullaryň gurandygy baradaky tassyklamany ýalana çykarýar...