Kembrij alymlary SARS-CoV-2 koronawirusynyň gelip çykyşyny anykladylar

  • 12.01.2021 23:31
  • 28k+

Kembrij uniwersitetiniň (Angliýa) gözlegçileri SARS-CoV-2 koronawirusynyň döremegine sebäp bolan esasy genetiki üýtgeşmeleri kesgitlediler. Alymlaryň pikiriçe, ýüze çykarylan uýgunlaşmalar 2003-nji ýylda pnewmoniýanyň ýaýramagyna sebäp bolan SARS-CoV wirusy tarapyndan öndürilene meňzeýär. Bu barada profile.ru habar berýär.

Hünärmenleriň düşündirişi ýaly, hut şu uýgunlaşmalar wirusyň ýarganatlardan adamlara geçmegine mümkinçilik berdi. Wiruslaryň bu toparyny mutasiýa meýilli edýän we täze eýä geçmäge mümkinçilik berýän ýörite mehanizm bar diýlip çaklanylýar.
Gözlegçiler gözlegiň dowamynda geni COVID-19-y döredijiniň genine 96% meňzeş bolan RaTG13 koronawirusyny seljerdiler. Esasy tapawutlar wirusyň adam öýjüklerine ýokaşmagynda esasy rol oýnaýan S-belok ("tiken") bilen baglanyşyklydyr.
RaTG13-de bu belogyň adamyň öýjük reseptorlary bilen netijeli baglanyşyp bilmejekdigi ýüze çykdy, ýöne oňa SARS-CoV-2 belogynyň käbir fermentleri girizilse, baglanyşyk gowulaşýar. Şol bir wagtyň özünde, SARS-CoV-2 ýarganatlaryň öýjük reseptorlary bilen baglanyşmaýar. Gözlegleriň netijeleri PLOS Biology žurnalynda çap edildi.

 

04.12.2025 23:54
1.2k+

Google 2027-nji ýylda maglumat merkezlerini kosmosda gurup başlar

Google eýýäm 2027-nji ýylda kosmos giňişliginde maglumat merkezleriniň gurluşygyna başlamagy meýilleşdirýär. Suncatcher atly taslama köp energiýa sarp edýän maglumat merkezlerini elektrik energiýasy bilen üpjün etmek üçin Gün energiýasyny has netijeli ulanmagy maksat edinýär diýip, Google-yň baş direktory Sundar Piçai habar berdi...

04.12.2025 15:34
1.4k+

Alymlar yslary beýnä ultrases arkaly geçirmegi öwrendiler

Inženerler we barlagçylar topary ilkinji gezek ys alyş ukybyna jogap berýän merkeze gönükdirilen ultrasesiň kömegi bilen adamlarda yslary – mysal üçin, “arassa howa” ýa-da “ýanan odun” ýaly duýgulary döredip bildiler...

03.12.2025 11:09
5.5k+

Arheologlar Stounhenjiň golaýyndaky ägirt uly çukurlaryň tegeleginiň emeli gelip çykyşyny tassykladylar

Arheologlar Stounhenjiň golaýyndaky äpet çukurlar zynjyrynyň adamlar tarapyndan döredilendigine subutnama tapdylar diýip, “Internet Arheologiýasy” žurnalynyň bir makalasyna salgylanýan BBC we “The Guardian” habar berýär...

03.12.2025 10:53
7k+

FT: Afrikanyň tokaýlary uglerody siňdirmegi bes edip, parnik gazlaryny çykaryp başladylar

Afrikanyň öň parnik gazlaryny özüne siňdirýän tokaýlary geçen onýyllygyň başynda, tokaýlaryň köpçülikleýin çapylmagy sebäpli, CO2 zyňyndylarynyň iň uly çeşmelerinden birine öwrüldi. Bu barada halkara klimaty öwrenýän alymlar toparynyň geçiren barlagyna salgylanýan Britaniýanyň Lester uniwersitetiniň metbugat gullugy habar berýär...