Alymlar uzak ömrüň esasy sebäbini anykladylar

  • 17.07.2020 23:11
  • 25k+

Britan we nemes alymlary ganyň düzüminde demiriň derejesini kadaly saklamaklyk garrylygy haýallatmagyň esasy sebäbi bolup biler diýen netijä geldiler. Ýakynda olar täze tejribe geçirdiler, tejribede 1,75 million adamyň we 60 müňden gowrak uzak ýaşan adamlaryň maglumatlary ulanyldy diýip, Sputnik agentligi habar berýär.

Barlagy geçirijiler umumy genom boýunça jemleýji statistikany, bu adamlaryň we olaryň ene-atalarynyň ömür dowamlylygyny öwrendiler hem-de umumy ömür dowamlylygy, saglyk döwri we uzak ömür bilen bagly bolan genetiki üýtgeşmeleri anykladylar. Netijede, gen toplumlarynyň – demiriň kadaly derejesine jogap berýän genom ýerleriniň üç sany toparyň ählisinde bolandygy anyklanyldy. Alymlaryň hasabyna görä, ganyň düzüminde demiriň has ýokary ýa-da pes derejesi sagdyn durmuşy kemeldýär, bu bolsa Parkinson keseline, bagyr kesellerine we organizmiň keseller bilen göreşijilik ukybynyň peselmegine getirýär. 
“Bu derejäni gözegçilikde saklamak ýaş bilen bagly zeper ýetmeleriň öňüni alyp biler. Biz demiriň metabolizmi barada gelen netijämiz näme üçin wagtyndan öň garramanyň rasionda demire baý bolan gyzyl etiň bollugy bilen baglydygyny düşündirip biler diýip çaklaýarys” – diýip, “Nature Communications” žurnaly ýazýar. Alymlar özleriniň tejribeleri ýaş bilen bagly keselleriň öňüni almak üçin enjam döretmäge kömek eder diýip umyt edýärler.

15.09.2025 10:38
3.7k+

Hassanyň kesel kesgidi goýlandan soň rahatlanmasyny “Rumpelştilshen täsiri” diýip atlandyrdylar

Lukmanlar gyzykly bir hadysa üns berdiler: käbir hassalar lukmandan keseliniň takyk adyny bilenlerinden soň derrew rahatlyk duýýarlar. Şol sebäpli olaryň saglygy entek bejergä başlanmazdan öň gowlaşyp ugraýar. Amerikaly alymlar bu hadysa doganlar Grimmleriň ertekisindäkä meňzedip “Rumpelştilshen täsiri” diýip at bermegi teklip etdiler...

15.09.2025 10:34
4.8k+

Ekologlar Amazon tokaýlarynyň onlarça keseliň öňüni almaga kömek edýändigini subut etdiler

Daşky gurşawy goraýjylaryň halkara topary arassa tokaýlyklaryň uly meýdany tutýan Amazon sebitlerinde ýangyn bilen baglanyşykly 27 keseliň we zoonoz ýokançlygynyň ep-esli az bolýandygyny anyklady. Tebigaty goramak boýunça halkara bileleşiginiň (IUCN) habaryna görä, bu maglumatlar tokaýy çapylan ýerleri dikeltmegiň we agaç çapmagyň çäklendirilmeginiň zerurdygyny tassyklaýar...

12.09.2025 18:14
6k+

ÝUNISEF: dünýäde aşa agramly çagalaryň sany 391 milliona ýetdi

Artykmaç agramy bolan 5 ýaşdan 19 ýaşa çenli çagalaryň we ýetginjekleriň sany 2000-nji ýyldan bäri iki esse artyp, 391 milliona ýetdi. Bu barada BMG-niň Çagalar gaznasynyň (ÝUNISEF) çagalaryň iýmitleniş ýagdaýyna bagyşlanan täze hasabatynda aýdylýar...

11.09.2025 21:25
12k+

Rak keselini bejermegiň iki täze usuly onkologiýa çemeleşmäni düýpli  özgertmegi wada berýär

Onkologiýada iki täze çemeleşme rak keseliniň bejergisini ep-esli üýtgäp biler. Olar barada The Financial Times gazetinde çap edilen makalada aýdylýar. Birinjisi - radioaktiw izotoplary göni çişlere eltmäge mümkinçilik berýän, Şweýsariýanyň Novartis kompaniýasy tarapyndan işlenip düzülen radioligand bejergisidir...