Alymlar uzak ömrüň esasy sebäbini anykladylar

  • 17.07.2020 23:11
  • 25k+

Britan we nemes alymlary ganyň düzüminde demiriň derejesini kadaly saklamaklyk garrylygy haýallatmagyň esasy sebäbi bolup biler diýen netijä geldiler. Ýakynda olar täze tejribe geçirdiler, tejribede 1,75 million adamyň we 60 müňden gowrak uzak ýaşan adamlaryň maglumatlary ulanyldy diýip, Sputnik agentligi habar berýär.

Barlagy geçirijiler umumy genom boýunça jemleýji statistikany, bu adamlaryň we olaryň ene-atalarynyň ömür dowamlylygyny öwrendiler hem-de umumy ömür dowamlylygy, saglyk döwri we uzak ömür bilen bagly bolan genetiki üýtgeşmeleri anykladylar. Netijede, gen toplumlarynyň – demiriň kadaly derejesine jogap berýän genom ýerleriniň üç sany toparyň ählisinde bolandygy anyklanyldy. Alymlaryň hasabyna görä, ganyň düzüminde demiriň has ýokary ýa-da pes derejesi sagdyn durmuşy kemeldýär, bu bolsa Parkinson keseline, bagyr kesellerine we organizmiň keseller bilen göreşijilik ukybynyň peselmegine getirýär. 
“Bu derejäni gözegçilikde saklamak ýaş bilen bagly zeper ýetmeleriň öňüni alyp biler. Biz demiriň metabolizmi barada gelen netijämiz näme üçin wagtyndan öň garramanyň rasionda demire baý bolan gyzyl etiň bollugy bilen baglydygyny düşündirip biler diýip çaklaýarys” – diýip, “Nature Communications” žurnaly ýazýar. Alymlar özleriniň tejribeleri ýaş bilen bagly keselleriň öňüni almak üçin enjam döretmäge kömek eder diýip umyt edýärler.

01.11.2025 12:15
2k+

Türkmenistan «Bitewi saglyk» taslamasynyň çäklerinde sebitleýin hyzmatdaşlygy güýçlendirýär

29–31-nji oktýabr aralygynda Täjigistanyň paýtagty Duşenbede «Pandemiýalaryň öňüni almak, azyk howpsuzlygyny hem-de ekoulgamlaryň sagdynlygyny üpjün etmek üçin Merkezi Aziýada “Bitewi saglyk”» atly taslamanyň ilkinji sebitleýin maslahaty we Sebitleýin utgaşdyryş geňeşiniň mejlisi geçirildi...

29.10.2025 10:48
1.8k+

Russiýada B gepatitini çalt anyklaýan dünýäde ilkinji ýokary duýgur test döredildi

Russiýada ilkinji gezek duýgurlygy boýunça PZR bilen deňeşdirip bolýan B gepatitini anyklaýan çalt test resmi taýdan hasaba alyndy. Bu barada Rospotrebnadzor (RF) habar berdi. Bu synag Rospotrebnadzoryň Merkezi epidemiologiýa ylmy-barlag institutynyň alymlary tarapyndan LAMP (Loop mediated isothermal amplification) tehnologiýasy esasynda işlendi...

29.10.2025 09:41
6.9k+

Rak keselini bejermegiň täze usuly ýarym sagatda rak öýjükleriniň 92%-ni ýok etdi

Rak häzirki wagtda dünýäde ölüme sebäp bolýan keselleriň arasynda ikinji ýerde durýar. Şonuň üçin alymlar has netijeli we howpsuz bejergi usullaryny gözlemegini dowam etdirýärler. Tehas uniwersitetiniň (Ostin) we Portu uniwersitetiniň alymlary täze tehnologiýany işläp düzdüler...

28.10.2025 10:35
3.5k+

Täze göz implanty görüş ukybyny ýitiren adamlara gaýtadan görmäge kömek etdi

Alymlar kiçi bir göz implantyny ulanyp, ýaş makulýar degenerasiýasy (ÝMD) sebäpli görüş ukybyny ýitiren adamlaryň görşüni dikeltdiler. Enjamyň ölçegi 2×2 mm we galyňlygy 30 mikrometr bolup, operatiw ýol bilen gözüň torly perdesiniň astyna ýerleşdirilýär we ýitirilýän ýagtylyk duýgur öýjükleriniň ornuny tutýar...