Saharadan galyňlygy 4 km bolan ägirt uly tozan buludy Amerikanyň üstünden iner

  • 05.06.2025 10:05
  • 9.4k+

Şu hepde Saharadan uly tozan buludy Atlantik ummanynyň üstünden geçip, Karib basseýnini örtdi we indi ABŞ-a tarap barýar. Tozan bulutlary her ýyl Sahara howa gatlagy diýlip atlandyrylýan atmosfera hadysasynyň netijesinde emele gelýär diýip, Science Alert habar berýär.

Bu atmosfera hadysasy Saharanyň günortasyndaky tropiki tolkunlar bilen çöl tozany ýokary göterilende peýda bolýar. Bu hadysanyň iň ýokary derejesi, adatça, iýun aýynyň başyna gabat gelýär. Tozan gatlagy beýikligine 4 km çenli ýetip, dykyz we çygly howanyň netijesinde ummanyň üstünden geçip bilýär.
Bulut, adatça, günbatara tarap hereket edýär, ýöne käwagt akym demirgazyga öwrülip, Ýewropa ýetip bilýär. Tozan howanyň hilini ýaramazlaşdyrsa-da, ol harasatlaryň emele gelmegini basyp biler. Bu ABŞ-nyň Milli umman we atmosfera gözlegleri edarasynyň (NOAA) güýçli tupan möwsümini çaklaýandygyny göz öňünde tutsaň wajypdyr.
Tozan Ýamaýkany, Puerto-Rikony, Barbadosy hem Trinidad we Tobagony basdy. 4-nji iýunda ol ABŞ-nyň kenarynyň – şol sanda Floridanyň, Luiziananyň, Alabamanyň we Missisipiniň üstünden iner. 5-nji iýunda bulut has dykyzlaşar, soňra dargap başlar.
Tozan şapaklary has ýiteldip, gijeki temperaturany ýokarlandyryp bilýär. Şeýle günlerde alymlar demgysmasy, allergiýasy we dem alyş ýollarynyň keselleri bolan adamlara öýde galmagy we agyz-burun örtügini dakynmagy maslahat berýär.
Şeýle-de bolsa, Saharadan gelýän tozan planeta üçin peýdalydyr. Ol topragyň arryklan ýerlerinde ösümlikleriň ösmegi üçin zerur bolan fosfora we beýleki ýokumly maddalara baýdyr. Sahara tozany, hususan-da, tropiki tokaýlaryň, şol sanda kislorodyň önümçiliginde we kömürturşy gazyny siňdirmekde möhüm ähmiýete eýe bolan Amazoniýanyň iýmitlenmegine ýardam edýär.

düýn 22:51
3k+

16 mlrd login we parol internete syzdyryldy. Bu taryhda iň uly syzyş

Internete Google, Apple, Facebook akkauntlaryndan we dünýädäki beýleki meşhur platformalardan 16 milliard login we parol syzdy. Bu barada Forbes habar berip, muny taryhda iň uly maglumat syzmasy diýip atlandyrýar...

19.06.2025 09:56
7.3k+

Ispaniýada we Portugaliýada aprelde bolup geçen köpçülikleýin tok öçmäniň sebäbi belli boldy

Ispaniýanyň Ekologiýa we demografiýa ministrligi 28-nji aprelde tutuş Ispaniýany we goňşy Portugaliýany elektrik energiýasyz galdyran sebit derejesindäki blekauty (köpçülikleýin tok öçmek) derňemegiň netijelerini hödürledi...

18.06.2025 13:57
6.5k+

Indoneziýadaky wulkanyň kül sütüni 10 kilometr beýiklige ýetdi

Indoneziýada Lewotobi Laki-laki wulkany atylyp başlandy diýip, SindoNews neşiri habar berýär. Ýerli wulkanologiýa merkeziniň maglumatlaryna görä, kül sütüni dagyň çür depesinden 10 müň metre göterildi. Wulkana gözegçilik nokadynyň işgärleri ýerli ýaşaýjylara we syýahatçylara wulkanyň golaýynda bolmagyň howpludygyny duýdurdy...

18.06.2025 13:56
5.8k+

Günde iň ýokary derejeli alawlama bolup geçdi

18-nji iýunda Günde iň ýokary X derejeli kuwwatly alawlama bolup geçdi. Bu barada Gün işjeňligine gözegçilik merkezine salgylanyp, TASS habar berýär. X1.3 derejeli alawlama soňky üç hepdede şeýle derejeli ilkinji alawlama boldy...