Adam eli bilen döredilip, kosmosda iň uzaga giden apparatlara ýene bir ýyl ömür berildi: «Woýajerlerden» bir enjam öçürildi

  • 09.03.2025 22:28
  • 3.6k+

«Woýajer-1» we «Woýajer-2» kosmos zondlarynyň işi apparatlaryň hersinden bir ylmy enjamy öçürmek arkaly ýene, takmynan, bir ýyl uzaldyldy diýip, NASA-nyň resmi web sahypasynda habar berilýär.

Bu çäre energiýany tygşytlamaga we ýyldyzlaryň arasyndaky giňişlikler hakynda gymmatly maglumatlary ýygnamaga dowam etmäge mümkinçilik berer. Häzirki wagtda «Woýajer-1» Ýerden 25 milliard km uzaklykda, «Woýajer-2» bolsa 21 milliard km uzaklykda ýerleşýär. «Woýajer-1» 2012-nji ýylda, «Woýajer-2» bolsa 2018-nji ýylda geliosferany terk etdi. Bu zondlar adam eli bilen ýasalan we Ýerden iň uzaga giden enjamlardyr. Radiotolkunlaryň zondlara baryp yzyna gaýdyp gelmegi, degişlilikde 23 we 19 sagada çekýär.
Ýupiteriň, Saturnyň, Neptunyň we Plutonyň ýanlaryndan geçensoň, «Woýajerleriň» bortundaky enjamlaryň köpüsi öz ähmiýetini ýitirdi. Şonuň üçin inženerler apparatlaryň işini dowam etdirmek üçin, o diýen möhüm bolmadyk ýa-da könelen ylmy enjamlary öçürip başladylar.
2024-nji ýylyň oktýabr aýynda «Woýajer-2-de» plazma akymynyň konsentrasiýasyny we ugruny ölçemek üçin ulanylýan enjam öçürildi. Geçen hepde «Woýajer-1-de» kosmiki şöhleler barada maglumat ýygnamak üçin ulanylýan ulgam öçürildi. Şu aýyň ahyrynda bolsa «Woýajer-2-däki» pes energiýaly zarýadly bölejikleri ölçemek üçin niýetlenen enjam hem öçüriler.
Bu ulgamlaryň ikisi-de, her 192 sekuntda 15,7 Wt impuls güýji bilen işleýän ädimli hereketlendirijili aýlanýan platformanyň esasynda gurlan. Aslynda, bu hereketlendirijiler 500 müň ädim geçmek üçin niýetlenipdi – bu 1980-nji ýylda Saturnyň ýanyndan geçmek üçin ýeterlikdi. Emma «Woýajer-2-niň» öçürilen wagty, ol eýýäm 8,5 milliondan gowrak ädimi geçipdi.
Şol bir wagtda «Woýajer-1» magnitometri we plazma tolkunlaryny hasaba alýan ulgamy ulanmaga dowam eder. Pes energiýaly zarýadly bölejikleri kesgitleýji detektor 2025-nji ýylyň ahyryna çenli işlemegini dowam etdirer, şondan soň ol hem öçüriler. «Woýajer-2» magnit meýdanyny we plazma tolkunlaryny öwrenmäge dowam eder, emma onuň kosmiki şöhleleri kesgitleýän ulgamy hem 2026-njy ýylda öçüriler.
Inženerleriň hasaplamalaryna görä, energiýa tygşytlaýyş çäreleri zondlaryň azyndan 2030-njy ýyllaryň başlaryna çenli – hiç bolmanda bir enjam bilen işlemegini dowam etdirmäge mümkinçilik berer. Ýöne bu apparatlar eýýäm 48 ýyl bäri açyk kosmosda hereket edip gelýärler, şonuň üçin garaşylmadyk näsazlyklar bu möhleti has-da gysgaldyp biler.


10.07.2025 20:55
2.2k+

Hytaýda kosmos jümmüşini öwrenmek boýunça dünýäde ilkinji assosiasiýa döredildi

Hytaýyň Hefeý şäherinde (Anhoý welaýaty) Kosmos jümmüşini öwrenmegiň halkara assosiasiýasy (International Deep Space Exploration Association, IDSEA) resmi taýdan işe başlady. Ol doly derejede bu ugra ünsi gönükdirýän dünýäde ilkinji ylmy gurama boldy...

10.07.2025 11:41
2.6k+

Alymlar Ýerde Merkuriniň ilkinji bölekleriniň tapylandygyny habar berdiler

Afrikada tapylan iki meteorit Merkuriý planetasynyň ylma mälim bolan ilkinji bölekleri bolup çykdy. Bu barada Icarus ylmy žurnaly habar berýär. Eger ylmy çaklama tassyklansa, bu Ýerde Güne iň golaý planetanyň meteoritleriniň tapylmagyna degişli ilkinji ýagdaý bolar...

07.07.2025 13:17
2k+

ChatGPT kosmos gämisini dolandyrmaga ukyplydygyny görkezdi

ChatGPT kosmos gämisini dolandyrmaga ukyply bolup çykdy. Ol «Kerbal Space Program Differential Games» atly simulýasiýadaky uçuş bäsleşiginde ikinji orny eýeledi. Bu barada «Live Science» neşiri habar berýär. Bäsleşik ilkinji gezek 2023-nji ýylda Massaçusets tehnologiýa institutynyň başlangyjy bilen geçirilip başlandy...

07.07.2025 10:53
3.5k+

Astronomlar ilkinji gezek goşa supernowa partlamasynyň «barmak yzyny» surata aldylar

Çilidäki Ýewropanyň günorta obserwatoriýasynyň (ESO) Örän uly teleskobyndan (VLT) peýdalanan astronomlar «Ia» görnüşli ýaş supernowa galyndysy bolan SNR 0509-67.5-iň suratyny aldylar. Onuň ýaşynyň 300-350 ýyl aralygyndadygy çaklanýar...