Amazonkada tokaý ýangynlary 17 ýyllyk rekordy täzeledi. Bir ýylda ýangynyň 140 müň ojagy bellige alyndy

  • 06.01.2025 12:13
  • 10k+

2024-nji ýylda Amazonkanyň basseýninde 140 müň 328 sany ýangyn hasaba alyndy. Bu 2023-nji ýyldaky bilen deňeşdirilende 42% köpdür (2023-nji ýylda ýangyn sany 98 müň 634) diýip, Braziliýanyň Milli kosmos barlaglary institutynyň (INPE) maglumatlaryna salgylanýan Phys.org habar berýär.

Ýangynyň gerimi soňky 17 ýylyň içinde örän uly bolup, 2007-nji ýyldaky 186 463 sany  ýangyndan soň ikinji orunda durýar.
Hünärmenler bu ýagdaýy El-Ninýo hadysasy we howanyň üýtgemegi sebäpli dowam edýän guraklyk bilen baglanyşdyrýarlar. Şeýle-de bolsa, ýangynyň esasy sebäbi adamyň işjeňligi, ýagny oba hojalygyna degişli ýerleri arassalamak maksady bilen tokaýlaryň ýakylmagy hasaplanýar.
Ýangyn bilen bagly ýagdaýyň ýaramazlaşýandygyna garamazdan, 2024-nji ýylda tokaýlaryň çapylmagy, geçen ýyl bilen deňeşdirilende, 30%-den gowrak azaldy. Bu prezident Luis Inasiu Lula da Silwanyň ýolbaşçylygynda Amazoniýany gorap saklamagy ileri tutýan Braziliýanyň hökümetiniň tagallalarynyň netijesidir.
Şeýle-de bolsa, ýangynyň netijelerini Braziliýa, Rio-de-Žaneýro we San-Paulu ýaly iri şäherleriň ýaşaýjylary eýýäm duýup başladylar. Tokaý ýangynlaryndan gelýän goýy tüsse ilatly ýerleri örtdi, howanyň hilini ep-esli ýaramazlaşdy.
Alymlar tokaýlaryň çapylmagynyň we ýangynlaryň sanynyň köpelmeginiň howanyň kollapsyna sebäp bolup biljekdigini duýdurýarlar. Sebitde ählumumy maýlamagy çaltlaşdyrjak kömürturşy gazyny siňdirmek ukybyny ýitirmek howpy bar.


düýn 12:42
5.5k+

Ýaponiýanyň Tokara adalarynda 3 hepdäniň içinde 2000-den gowrak ýertitremesi bolup geçdi

Ýaponiýanyň uzakdaky Tokara adalarynda soňky üç hepdäniň dowamynda 2000-den gowrak ýertitremeleri bolup geçdi. Käbir ýer yranmalarynyň magnitudasy 5 baldan geçdi. Bu barada Ýaponiýanyň Meteorologiýa guramasy habar berdi...

12.07.2025 19:29
20k+

Bir köpek Hindistanda süýşgün wagty onlarça adamyň halas bolmagyna kömek etdi

Hindistanyň Himaçal-Pradeş ştatyndaky Siýathi obasynda bäş aýlyk güjük süýşgün wagty 67 adamy ölümden halas etdi. Gahrymana öwrülen itiň taryhyny The Independent gürrüň berdi. 30-njy iýun gijesi birnäçe hepde ozal obada öý tapynan it gaty ses bilen üýrüp, hojaýynyny ukudan oýardy...

11.07.2025 14:30
18k+

Tehasdaky suw joşmasynyň ýetiren zyýanlary kosmosdan görkezildi

Maxar Technologies kompaniýasy ABŞ-nyň Tehas ştatyndaky güýçli suw joşmasynyň netijelerine degişli düşüren hemra suratlaryny çap etdi. Suratlar uzak wagtlap ýagan ýagyş sebäpli suwuň derejesiniň birden ýokarlanmagy bilen bagly Gwadelupe derýasynyň uzaboýundaky ýerleriň üýtgändigini görkezýär...

07.06.2025 19:01
14k+

Kanadadaky tokaý ýangynlaryndan çykýan tüsse baryp kosmosdan hem görünýär

NASA-nyň Ýerden 1,5 million kilometr uzaklykdaky Lagranj L1 nokadynda ýerleşýän DSCOVR hemrasy Kanadadaky tokaý ýangynlaryndan çykan tüssäni surata aldy. Surat 2025-nji ýylyň 31-nji maýynda düşürildi. Kanadadaky tokaý ýangynlary birnäçe gün bäri dowam edýär...