Amazonkada tokaý ýangynlary 17 ýyllyk rekordy täzeledi. Bir ýylda ýangynyň 140 müň ojagy bellige alyndy

  • 06.01.2025 12:13
  • 10k+

2024-nji ýylda Amazonkanyň basseýninde 140 müň 328 sany ýangyn hasaba alyndy. Bu 2023-nji ýyldaky bilen deňeşdirilende 42% köpdür (2023-nji ýylda ýangyn sany 98 müň 634) diýip, Braziliýanyň Milli kosmos barlaglary institutynyň (INPE) maglumatlaryna salgylanýan Phys.org habar berýär.

Ýangynyň gerimi soňky 17 ýylyň içinde örän uly bolup, 2007-nji ýyldaky 186 463 sany  ýangyndan soň ikinji orunda durýar.
Hünärmenler bu ýagdaýy El-Ninýo hadysasy we howanyň üýtgemegi sebäpli dowam edýän guraklyk bilen baglanyşdyrýarlar. Şeýle-de bolsa, ýangynyň esasy sebäbi adamyň işjeňligi, ýagny oba hojalygyna degişli ýerleri arassalamak maksady bilen tokaýlaryň ýakylmagy hasaplanýar.
Ýangyn bilen bagly ýagdaýyň ýaramazlaşýandygyna garamazdan, 2024-nji ýylda tokaýlaryň çapylmagy, geçen ýyl bilen deňeşdirilende, 30%-den gowrak azaldy. Bu prezident Luis Inasiu Lula da Silwanyň ýolbaşçylygynda Amazoniýany gorap saklamagy ileri tutýan Braziliýanyň hökümetiniň tagallalarynyň netijesidir.
Şeýle-de bolsa, ýangynyň netijelerini Braziliýa, Rio-de-Žaneýro we San-Paulu ýaly iri şäherleriň ýaşaýjylary eýýäm duýup başladylar. Tokaý ýangynlaryndan gelýän goýy tüsse ilatly ýerleri örtdi, howanyň hilini ep-esli ýaramazlaşdy.
Alymlar tokaýlaryň çapylmagynyň we ýangynlaryň sanynyň köpelmeginiň howanyň kollapsyna sebäp bolup biljekdigini duýdurýarlar. Sebitde ählumumy maýlamagy çaltlaşdyrjak kömürturşy gazyny siňdirmek ukybyny ýitirmek howpy bar.


07.06.2025 19:01
13k+

Kanadadaky tokaý ýangynlaryndan çykýan tüsse baryp kosmosdan hem görünýär

NASA-nyň Ýerden 1,5 million kilometr uzaklykdaky Lagranj L1 nokadynda ýerleşýän DSCOVR hemrasy Kanadadaky tokaý ýangynlaryndan çykan tüssäni surata aldy. Surat 2025-nji ýylyň 31-nji maýynda düşürildi. Kanadadaky tokaý ýangynlary birnäçe gün bäri dowam edýär...

04.06.2025 10:46
5.9k+

Sisiliýada Etna wulkany 2014-nji ýyldan bäri iň güýçli ýagdaýynda atylyp başlandy

Sisiliýada Etna wulkany atylyp başlandy. Bu barada Italiýanyň Milli geofizika we wulkanologiýa institutyna salgylanyp, ANSA agentligi habar berýär. Wulkan atylmazdan öň krateriň bir bölegi opuryldy, bu hem piroklastik akymyna getirdi – bu gyzgyn gazlaryň, külüň we daşlaryň garyndysydyr...

03.06.2025 13:33
12k+

Türkiýäniň Marmaris sebitinde 5,8 bal ululykda ýertitreme bolup geçdi

3-nji iýuna geçilen gije Türkiýäniň Ortaýer deňzi kenarynda 5,8 bal ululykda ýertitreme bolup geçdi. Ýerasty sarsgynlar ýerli wagt bilen 02:17-de hasaba alyndy. Associated Press ýertitremäniň merkeziniň Marmaris şypahana sebitiniň golaýynda bolandygyny habar berdi...

28.05.2025 08:24
9.1k+

Gawaýdaky Kilauea wulkany atylyp başlady: ol 300 metr beýiklige lawa zyňýar

Dünýäniň iň işjeň wulkanlarynyň biri bolan Gawaýdaky Kilauea wulkany atylyp başlady. Bu barada ABŞ-nyň Geologiýa gullugynyň Gawaý wulkanologiýa obserwatoriýasy habar berýär. Atylma 25-nji maýda ýerli wagt bilen sagat 16:15-de başlady...