Biologlar Atakama çöketliginiň 7900 metr çuňlugynda näbelli bir jandary tapdylar

  • 16.12.2024 22:48
  • 11k+

Milenio ummany öwreniş institutynyň (Çili) we Wuds Houl ummany öwreniş institutynyň (ABŞ) alymlary suwuň aşa çuňlugynda ýaşaýan täsin jandary suratlandyrdylar. Çiliniň kenaryndaky Atakama çöketliginiň 7902 metr çuňlugynda täze ýyrtyjy amfipod (olara gapdal ýüzüjiler hem diýilýär) tapyldy.

Barlagyň netijeleri Systematics and Biodiversity žurnalynda çap edildi.
Barlagçylar görnüşe Dulcibella camanchaca diýip at berdiler, bu And sebitiniň dillerinde “tümlük” diýmegi aňladýar. Uzynlygy dört santimetre barabar bolan amfipod gysgyja meňzeş aýaklary bilen beýleki leňňeçjikleri awlaýar. DNK-nyň seljermesi onuň diňe bir täze görnüş bolman, eýsem täze bir jynsdygyny hem tassyklady.
Beýleki çuň suwly çukurlardan tapawutlylykda, maslyk bilen iýmitlenmeýän, aw awlaýan ýyrtyjy amfipodlar (gapdal ýüzüjiler) Atakamada öň tapylmandy. Ýyrtyjy hadal zolakda ýaşamaga gowy uýgunlaşypdyr. Ol awuny - ownuk leňňeçleri, şol sanda beýleki gapdal ýüzüjileri-de gysgyja ýa-da pil gyýaklaryna meňzeş aýaklary bilen awlaýar.
Ýuwaş ummanynyň günorta-gündogar böleginde ýerleşýän Atakama çöketligi (Çili we Peru ternawy hem diýilýär) planetanyň iň çuň nokatlaryndan biridir. Iň agyr şertlere - doly tümlüge, sowukdygyna we ýokary basyşa garamazdan, bu zolak şeýle agyr şertlerde ýaşap bilýän endemiki görnüşlere baýdyr. Bu ýeriniň suwlary düýbüne çökýän ýokumly maddalara baý, şonuň üçin şol ýerde durmuş hasam gülläp ösýär.


03.08.2025 17:37
9.9k+

Awstraliýada ýurtda iň uly we iň agyr mör-möjek ýüze çykaryldy

Kwinslend tropiklerinde, Aterton belentliginde Awstraliýanyň çäginde belli bolan mör-möjekleriň iň uly we iň agyr görnüşi ýüze çykaryldy. The Guardian neşiriniň habar bermegine görä, taýajyk görnüşlileriň täze görnüşine Acrophylla alta ady berildi...

01.08.2025 15:02
5k+

Gadymy Müsür artefaktynda tötänleýin 4000 ýyllyk el yzy tapyldy

Kembrijdäki Fisuilýam muzeýinde saklanýan Gadymy Müsür artefaktynda hünärmenler 4000 ýyllyk el yzyny tapdylar. Tapyndy açylyşy 3-nji oktýabra meýilleşdirilen sergide görkeziler diýip, CNN ýazýar. El yzy “ruhlar öýüniň” – gurban etmek üçin aramgählerde we ruhlar üçin öý hökmünde ulanylan iki gatly binanyň şekilindäki palçyk predmetiň düýbünde tapyldy...

29.07.2025 12:15
15k+

Alymlar wagtyň azalandygyny subut edip, indi sekunty hasapdan aýyrmak isleýärler

Ýer öňküden çalt aýlanýar we bu taryhda ilkinji gezek global wagtdan sekunty aýyrmagyň zerurlygyna getirip biler. Bu barada Ýeriň aýlanyşy we hasaplaýyş ulgamlarynyň halkara gullugynyň (IERS) we ABŞ-nyň Harby-deňiz obserwatoriýasynyň maglumatlaryna salgylanyp, CNN habar berýär...

24.07.2025 10:24
3.7k+

Orta asyrlardan galan “ýylgyryş”: Polşadaky adada ýylgyrýan agaç ýüzi tapdylar

Torundaky (Polşa) Nikolaý Kopernik uniwersitetiniň arheologlary Polşanyň Lednisa kölüniň düýbünden ýüzüne oýulyp adamyň ýüzi şekillendirilen pürsi tapdylar. Bu açyş 2024-nji ýylda edildi, ýöne bu hakda indi resmi taýdan habar berildi...