Gyşyň uly çille döwri başlanýar: aýazly, sowuk günler öňde

  • 07.12.2024 11:10
  • 15k+

Ata-babalarymyzdan gelýän milli senenamamyz boýunça 7-nji dekabrda garagyş döwri tamamlanyp, 8-nji dekabrdan uly çille başlanýar.

“Türkmenistan” gazetinde berlen habara görä, “çille — bu pars dilindäki «çil» sözi bilen baglanyşykly bolup, ol «kyrk» diýen manyny aňladýar. Uly çille hem kyrk gün dowam edýär we ol gyşyň örküji hasaplanýar. Dogrudan-da, 8-nji dekabrdan 17-nji ýanwara çenli bolan döwri alyp görseň, aýazly, sowuk günleriň hut şu döwürde köp bolýandygy äşgärdir. Ýöne käte bu döwürde maýyl günler hem köp bolýar”.
«Gyşyň güni kyrk tüýsli, kyrkysy-da gylyksyz» diýlişi ýaly, bu döwürde ätiýajy elden bermeli däl. Her pursatda gyşyň gar-ýagşyna, şatlama aýazyna taýýar bolmaly.
Gyş paslynyň täsinliklerini ylym yzygiderli öwrenýär. Gyş döwründe Ýeriň hereket edýän tekizliginiň asman ekwatoryna 230 — 260 ýapgytlygy zerarly Günüň şöhlesiniň düşýän gytaklygy 460 — 520 üýtgeýär. Şol sebäpli pasyllaryň çalyşmasy ýüze çykýar. Gyş paslynda Ýeriň Güne tomusky ýagdaýyndan 5 million kilometr golaýlaşýandygyna garamazdan, Günüň gytak we gysga şöhlesi gündizlerine Ýeriň üstüni gyzdyryp ýetişmeýär. Şonuň netijesinde hem gyş pasly emele gelýär.


16.06.2025 14:19
7.2k+

2025-nji ýylyň maý aýy umman gözegçiliginiň taryhynda ikinji iň yssy aý boldy

2025-nji ýylyň maý aýynda dünýä ummanynyň üstüniň ortaça temperaturasy 20,79 gradus boldy – bu gözegçiligiň taryhynda ikinji iň ýokary görkezijidir diýip, Ýewropanyň Copernicus gullugy habar berýär. 2024-nji ýylyň maý aýynda goýlan rekord dereje bu görkezijiden bary-ýogy 0,14 gradus ýokarydy...

13.06.2025 12:12
20k+

Serdar Berdimuhamedow Hindistanyň ýolbaşçylaryna awiaheläkçilik zerarly gynanç bildirdi

Prezident Serdar Berdimuhamedow Hindistan Respublikasynyň Prezidenti Draupadi Murmuwa hem-de Premýer-ministri Narendra Modä ýurduň Ahmedabad şäherinde ýolagçy uçarynyň heläkçilige uçramagy hem-de bu betbagtçylygyň köp sanly adam pidalaryna we şikes ýetmelere getirmegi zerarly gynanç hatyny iberdi...

07.06.2025 12:21
14k+

Türkmen alymlary Derweze gaz krateriniň alawlamasyny peseltmegi başardylar

Garagum sährasyndaky Derweze gaz krateriniň ýanmagynyň depgini üç esse azaldy. Bu barada «Türkmengaz» döwlet konserniniň Tebigy gaz ylmy-barlag institutynyň barlaghanasynyň müdiri Irina Lurýewa habar berdi. "Krateriň tertipsiz ýanmagynyň ýygjamlygy 2023-nji ýylyň awgust aýy bilen deňeşdirilende üç esseden gowrak azaldy...

22.05.2025 12:19
10k+

Merkezi Aziýa ýurtlarynda temperatura rekordlary hasaba alynýar

Ýaz pasly başlany bäri Merkezi Aziýa ýurtlarynda birnäçe sebitlerde gurakçylyga getiren aşa yssy howa hasaba alynýar. Maglumatlara görä, soňky 30 ýylda sebitde temperatura 1,5°С ýokarlandy – bu ortaça global görkezijiden iki esse ýokarydyr...