Seýrek hadysa: dünýäde iň gurak çöl gülledi

  • 15.07.2024 13:59
  • 18k+

Çilide üýtgeşik hadysa bolup geçdi: adatça, özüniň guraklygy bilen belli bolan Atakama çöli gülledi. Ozal jansyz çägeler bilen örtülen ýer indi ak we benewşe güllere büreldi.

Ýerli ýaşaýjylaryň arasynda “deserto florido” (ispan dilinden terjime edilende – “gülleýän çöl”) adyny alan bu hadysa 5-7 ýylda bir gezek we diňe haçan-da çöl ösümlikleriniň tohumlarynyň gögermegi üçin ýeterlik derejede ygal ýagan ýagdaýynda bolup geçýär. Alymlar soňky 40 ýylda 15 şeýle hadysanyň bolandygyny we diňe sentýabr – noýabr aýlarynda bolandygyny nygtaýarlar. Ýöne şu ýyl gülleme garaşylmadyk ýagdaýda ir başlady we bu howanyň üýtgemegi bilen baglanyşdyrylýar.
Atakamany bezeýän güller Nolana paradoxa görnüşine degişli bolsa gerek. Bu gysga birýyllyk ösümlikleriň ösen kök ulgamy ýok we bol çyglylygyň gysga döwürlerine çalt uýgunlaşýar.

2022-nji ýylda Atakama çöli milli seýilgäh diýlip ykrar edildi, şonuň üçin islendik ösümlikler we haýwanlar, şol sanda süýrenijiler, guşlar we hatda mör-möjekler gorag astyndadyr. Şeýle-de bolsa, bu özboluşly tebigy hadysanyň şaýady bolmak isleýän köp sanly syýahatçylar üçin böwet bolmaýar.
Geljekde Atakamada ygalyň mukdarynyň köp bolmagyna garaşylýar, bu has ýaýraň güllemä we ösümlikleriň tutuş çöle ýaýramagyna getirip biler.


27.06.2025 20:25
15k+

Dünýäniň iň gurak ýerleriniň biri bolan Atakama çölüni gar örtdi

Çiliniň demirgazygynda Atakama çölünde gar ýagdy. Bu çöl Ýer ýüzünde iň gurak sebitleriň biri hökmünde tanalýar. Şeýle-de bolsa, bu seýrek hadysa ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) obserwatoriýasynyň sosial ulgamlarynda paýlaşylan wideolarynda görkezildi...

25.08.2025 13:42
9.2k+

Aý Günüň golaýyndan geçdi: teleskoplar Gün tutulmasyna taýýarlygy düşürip ýetişdiler

23-nji awgustda Aý Günüň ýanyndan geçdi. Bu hadysany GOES-19 kosmos apparatyna ornaşdyrylan SUVI Gün teleskoplary ýazga aldy. Suratlar we wideo ýazgylar Aşgabat wagty bilen irden sagat 10 töwereginde, astronomik täze Aý döwründen takmynan bir sagat öň düşürildi...

22.08.2025 18:54
3k+

Kaliforniýadaky gurakçylyk 2025-nji ýylda badam hasylynyň azalmagyna getirer

2025-nji ýylda badam hasyly Kaliforniýadaky gurakçylyk sebäpli ep-esli azalar, çünki bu ýerde badamyň global möçberiniň, takmynan, 80%-i ösdürilip ýetişdirilýär diýip, The Telegraph ýazýar. Ýagdaý köp ýurtlarda çörekçileri we süýjülik öndürijileri adaty reseptlere gaýtadan seretmäge mejbur eder...

21.08.2025 19:48
13k+

Gün özünden uly plazma zyňdy

20-nji awgustda astronomlar soňky ýyllaryň iň uly Gün hadysalarynyň birini hasaba aldy: Günüň günorta polýusyndan uly protuberanes zyňyldy. Onuň uzynlygy, takmynan, 1,5 mln kilometr boldy, bu bolsa Günüň öz diametrinden (takmynan, 1,4 mln km) hem uludyr...