Seýrek hadysa: dünýäde iň gurak çöl gülledi

  • 15.07.2024 13:59
  • 19k+

Çilide üýtgeşik hadysa bolup geçdi: adatça, özüniň guraklygy bilen belli bolan Atakama çöli gülledi. Ozal jansyz çägeler bilen örtülen ýer indi ak we benewşe güllere büreldi.

Ýerli ýaşaýjylaryň arasynda “deserto florido” (ispan dilinden terjime edilende – “gülleýän çöl”) adyny alan bu hadysa 5-7 ýylda bir gezek we diňe haçan-da çöl ösümlikleriniň tohumlarynyň gögermegi üçin ýeterlik derejede ygal ýagan ýagdaýynda bolup geçýär. Alymlar soňky 40 ýylda 15 şeýle hadysanyň bolandygyny we diňe sentýabr – noýabr aýlarynda bolandygyny nygtaýarlar. Ýöne şu ýyl gülleme garaşylmadyk ýagdaýda ir başlady we bu howanyň üýtgemegi bilen baglanyşdyrylýar.
Atakamany bezeýän güller Nolana paradoxa görnüşine degişli bolsa gerek. Bu gysga birýyllyk ösümlikleriň ösen kök ulgamy ýok we bol çyglylygyň gysga döwürlerine çalt uýgunlaşýar.

2022-nji ýylda Atakama çöli milli seýilgäh diýlip ykrar edildi, şonuň üçin islendik ösümlikler we haýwanlar, şol sanda süýrenijiler, guşlar we hatda mör-möjekler gorag astyndadyr. Şeýle-de bolsa, bu özboluşly tebigy hadysanyň şaýady bolmak isleýän köp sanly syýahatçylar üçin böwet bolmaýar.
Geljekde Atakamada ygalyň mukdarynyň köp bolmagyna garaşylýar, bu has ýaýraň güllemä we ösümlikleriň tutuş çöle ýaýramagyna getirip biler.


27.06.2025 20:25
15k+

Dünýäniň iň gurak ýerleriniň biri bolan Atakama çölüni gar örtdi

Çiliniň demirgazygynda Atakama çölünde gar ýagdy. Bu çöl Ýer ýüzünde iň gurak sebitleriň biri hökmünde tanalýar. Şeýle-de bolsa, bu seýrek hadysa ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) obserwatoriýasynyň sosial ulgamlarynda paýlaşylan wideolarynda görkezildi...

düýn 14:55
5.2k+

Arktikada howanyň temperaturasy rekord dereje gyzdy - NOAA

2024-nji ýylyň oktýabryndan 2025-nji ýylyň sentýabryna çenli bolan döwürde Arktikada howanyň temperaturasy 1900-nji ýyldan bäri geçirilen gözegçilikleriň taryhynda iň ýokary derejä ýetdi. Bu barada ABŞ-nyň Milli umman we atmosfera barlaglary müdirligi (NOAA) habar berdi...

düýn 13:53
3k+

Klimatologlar: Asyryň ortalaryna çenli Ýer ýüzünde her ýyl 4 müňe çenli buzluklar ýok bolar

Eger global maýlamaklyk asyryň ahyryna çenli temperaturanyň 1,5-4 gradus Selsiý ýokarlanmagyna getirse, eýýäm şu asyryň ortalaryna çenli Ýer her ýyl 2000-den 4000-e çenli buzlugy ýitirer. Netijede, buzluklaryň umumy sany 200 müňden 18 müňe çenli azalyp biler...

18.12.2025 11:45
11k+

Türkiýäniň Mermer deňziniň suwy gysga wagtyň içinde kenardan 20 metr çekildi

Türkiýäniň Tekirdag welaýatynyň Marmaraereglisi şäheriniň ýaşaýjylary Mermer deňziniň suwunyň kenarýakadan birden 20 metr çekilendigi barada habar berdiler. Netijede, 16-njy dekabrda kenarýakada çäge adajyklary emele geldi diýip, Haberturk teleýaýlymy habar berýär...