Seýrek hadysa: dünýäde iň gurak çöl gülledi

  • 15.07.2024 13:59
  • 18k+

Çilide üýtgeşik hadysa bolup geçdi: adatça, özüniň guraklygy bilen belli bolan Atakama çöli gülledi. Ozal jansyz çägeler bilen örtülen ýer indi ak we benewşe güllere büreldi.

Ýerli ýaşaýjylaryň arasynda “deserto florido” (ispan dilinden terjime edilende – “gülleýän çöl”) adyny alan bu hadysa 5-7 ýylda bir gezek we diňe haçan-da çöl ösümlikleriniň tohumlarynyň gögermegi üçin ýeterlik derejede ygal ýagan ýagdaýynda bolup geçýär. Alymlar soňky 40 ýylda 15 şeýle hadysanyň bolandygyny we diňe sentýabr – noýabr aýlarynda bolandygyny nygtaýarlar. Ýöne şu ýyl gülleme garaşylmadyk ýagdaýda ir başlady we bu howanyň üýtgemegi bilen baglanyşdyrylýar.
Atakamany bezeýän güller Nolana paradoxa görnüşine degişli bolsa gerek. Bu gysga birýyllyk ösümlikleriň ösen kök ulgamy ýok we bol çyglylygyň gysga döwürlerine çalt uýgunlaşýar.

2022-nji ýylda Atakama çöli milli seýilgäh diýlip ykrar edildi, şonuň üçin islendik ösümlikler we haýwanlar, şol sanda süýrenijiler, guşlar we hatda mör-möjekler gorag astyndadyr. Şeýle-de bolsa, bu özboluşly tebigy hadysanyň şaýady bolmak isleýän köp sanly syýahatçylar üçin böwet bolmaýar.
Geljekde Atakamada ygalyň mukdarynyň köp bolmagyna garaşylýar, bu has ýaýraň güllemä we ösümlikleriň tutuş çöle ýaýramagyna getirip biler.


27.06.2025 20:25
15k+

Dünýäniň iň gurak ýerleriniň biri bolan Atakama çölüni gar örtdi

Çiliniň demirgazygynda Atakama çölünde gar ýagdy. Bu çöl Ýer ýüzünde iň gurak sebitleriň biri hökmünde tanalýar. Şeýle-de bolsa, bu seýrek hadysa ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) obserwatoriýasynyň sosial ulgamlarynda paýlaşylan wideolarynda görkezildi...

13.09.2025 15:05
6.7k+

Alýaskadaky derýa baky doňaklygyň eremegi sebäpli mämişi reňke boýaldy

Bir wagtlar arassa suwy bilen tanalýan Alýaskanyň demirgazyk-günbataryndaky Salmon derýasy soňky ýyllarda ep-esli üýtgedi. 1977-nji ýylda ýazyjy Jon Makfi ony "meniň öňde-soňda gören iň arassa suwum" diýip häsiýetlendirdi...

13.09.2025 13:03
4.9k+

Alymlar 13-14-nji sentýabrda magnit hadysalarynyň bolmagyny çaklaýarlar

13-14-nji sentýabrda Ýer ýüzünde G2–G3 derejesindäki (bäş derejeli şkalada ikinji we üçünji dereje) magnit tupanlarynyň bolmagyna garaşylýar. Bu barada Russiýanyň Ylymlar akademiýasynyň Kosmos barlaglary institutynyň Gün astronomiýasy laboratoriýasy hem-de Gün–Ýer fizikasynyň Sibir bölüminiň institutynda habar berildi...

11.09.2025 21:22
10k+

Ilkinji gezek Arktikanyň deňizlerinde awtoulag tekerleriniň bölejikleri tapyldy

Geçirilen barlaglar sandan galan teker önümleriniň, hatda şäherlerden uzakda ýerleşýän Arktika deňizlerine-de düşýändigini we deňiz durmuşyna täsir edip, mutasiýa sebäp bolup, şeýle hem adamlaryň we haýwanlaryň bedenine aralaşyp biljekdigini tassyklady...