Baltika deňziniň düýbünde 10 000 ýyllyk syrly daş diwar tapyldy

  • 20.02.2024 12:38
  • 21k+

Baltika deňziniň düýbünde, Meklenburg aýlagynda 10 000 ýyldan gowrak ýaşy bolan köne suwasty diwar tapyldy. Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) žurnalynda çap edilen gözlegiň makalasynda munuň äpet aw desgasynyň bir bölegi bolmagy ahmal diýilýär.

Uzynlygy 971 metr bolan we 21 metr çuňlukda ýerleşýän bu diwar geologiki gözleg işleri geçirilýän wagtynda tötänleýin tapyldy. Ol umumy agramy 142 tonna bolan 300 sany uly harsaňa goldaw bolup hyzmat eden 1400 daşdan ybarat.
Desga Baltika deňzini öwrenmek boýunça Leýbnis institutynyň, Kil we Lýubek uniwersitetleriniň, şeýle hem Germaniýanyň aerokosmiki merkeziniň halkara alymlar topary tarapyndan öwrenildi.
Diwar awçy-ýygnaýjylar tarapyndan gurlan gadymy aw desgasynyň bir bölegi hasaplanýar. Warnemýunde ýerleşýän Leýbnisiň Baltika deňziniň gözleg institutynyň geofizigi Ýakob Gerseniň sözlerine görä, diwar sugunlaryň agyly hökmünde ulanylyp bilner.

"Belki, diwaryň aýagujunda ok-ýaýlar bilen ýaraglanan ilkidurmuş awçylaryna haýwanlary aňsatlyk bilen öldürmäge mümkinçilik berýän dar agyly bolandyr. Ýene bir çaklama, keýikler diwaryň etegi bilen köle tarap gidendirler. Sebäbi olaryň ýüzüşleri ylgaýyşlaryndan has haýal bolany üçin, suwda tutmak aňsat bolandyr"- diýip, Gersen aýdýar.

Ýabany haýwanlara agyl bolup hyzmat eden şuňa meňzeş desgalar - daş diwarlar öňler dünýäniň beýleki ýerlerinde, mysal üçin ABŞ-da, Kanadada, Iordaniýada, Saud Arabystanynda we Grenlandiýada hem tapyldy. Günortada şeýle ýeser usul  bilen jerenleri we antilopalary, demirgazykda bolsa sugunlary we bizonlary awlapdyrlar.
Baltika deňzinden tapylan diwar Ýewropada adamlar tarapyndan gurlan iň gadymy megagurluşlaryň biri bolup biler.


düýn 13:31
4k+

Iki sany derman serişdesi syçanlaryň ömrüni 30% uzaltdy. Indiki synag adamlarda

Maks Plank Jemgyýetiniň Garramagyň biologiýasy institutynda (Germaniýa) syçanlarda birnäçe synag geçirip gördüler. Barlagçylar rapamisin bilen trametinibiň birleşmeginiň haýwanlaryň ömrüni takmynan 30% uzaldýandygyny anykladylar...

01.06.2025 18:47
4.3k+

Geohimikler altynyň gelip çykyşyny düşündirdiler: ol Ýeriň özeninden syzylyp çykýar

Germaniýanyň Göttingen uniwersitetiniň geohimikleri görlüp-eşidilmedik açyş etdiler. Olaryň barlaglary altynyň we beýleki gymmatly metallaryň üstki gatlaga Ýeriň özeninden syzylyp çykýandygyny subut etdi. Nature žurnalynda çap edilen ylmy makalada bu prosesiň milliardlarça ýyllap dowam edýändigi aýdylýar...

01.06.2025 13:56
2.9k+

Paleontologlar Ispaniýada stegozawryň gowy saklanyp galan kelleçanagyny tapdy

Ispan paleontologlary möhüm tapyndy barada habar berdi. Ýurduň gündogaryndaky Teruel welaýatynda geçirilen gazuw-agtaryş işleri wagtynda stegozawryň kelleçanagy tapyldy – ol örän gowy ýagdaýda saklanyp galypdyr...

01.06.2025 13:53
3.9k+

Indoneziýanyň kenaryndaky Ýuwaş ummanynyň düýbünde gadymy dünýäniň yzlary tapyldy

Indoneziýanyň kenarlarynda, Ýawa bilen Madura adalarynyň arasyndaky bogazyň düýbünde suwa giden gadymy jülgäniň yzlary tapyldy. Häzir bu ýerde ummanyň ýalpak ýeri bar diýip, Daily Mail habar berýär. Geologlar Sumatra, Ýawa we Borneo adalarynyň arasyndaky umman düýbüniň birwagtlar gury ýer bolandygyny bireýýäm kesgitläpdi...