Baltika deňziniň düýbünde 10 000 ýyllyk syrly daş diwar tapyldy

  • 20.02.2024 12:38
  • 21k+
Baltika deňziniň düýbünde 10 000 ýyllyk syrly daş diwar tapyldy

Baltika deňziniň düýbünde, Meklenburg aýlagynda 10 000 ýyldan gowrak ýaşy bolan köne suwasty diwar tapyldy. Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) žurnalynda çap edilen gözlegiň makalasynda munuň äpet aw desgasynyň bir bölegi bolmagy ahmal diýilýär.

Uzynlygy 971 metr bolan we 21 metr çuňlukda ýerleşýän bu diwar geologiki gözleg işleri geçirilýän wagtynda tötänleýin tapyldy. Ol umumy agramy 142 tonna bolan 300 sany uly harsaňa goldaw bolup hyzmat eden 1400 daşdan ybarat.
Desga Baltika deňzini öwrenmek boýunça Leýbnis institutynyň, Kil we Lýubek uniwersitetleriniň, şeýle hem Germaniýanyň aerokosmiki merkeziniň halkara alymlar topary tarapyndan öwrenildi.
Diwar awçy-ýygnaýjylar tarapyndan gurlan gadymy aw desgasynyň bir bölegi hasaplanýar. Warnemýunde ýerleşýän Leýbnisiň Baltika deňziniň gözleg institutynyň geofizigi Ýakob Gerseniň sözlerine görä, diwar sugunlaryň agyly hökmünde ulanylyp bilner.

"Belki, diwaryň aýagujunda ok-ýaýlar bilen ýaraglanan ilkidurmuş awçylaryna haýwanlary aňsatlyk bilen öldürmäge mümkinçilik berýän dar agyly bolandyr. Ýene bir çaklama, keýikler diwaryň etegi bilen köle tarap gidendirler. Sebäbi olaryň ýüzüşleri ylgaýyşlaryndan has haýal bolany üçin, suwda tutmak aňsat bolandyr"- diýip, Gersen aýdýar.

Ýabany haýwanlara agyl bolup hyzmat eden şuňa meňzeş desgalar - daş diwarlar öňler dünýäniň beýleki ýerlerinde, mysal üçin ABŞ-da, Kanadada, Iordaniýada, Saud Arabystanynda we Grenlandiýada hem tapyldy. Günortada şeýle ýeser usul  bilen jerenleri we antilopalary, demirgazykda bolsa sugunlary we bizonlary awlapdyrlar.
Baltika deňzinden tapylan diwar Ýewropada adamlar tarapyndan gurlan iň gadymy megagurluşlaryň biri bolup biler.


07.11.2024 13:56
3.2k+

Alymlar ýyldyz tozanlarynyň kömegi bilen has täze ýyldyzlaryň gelip çykyşyny öwrenmäge mümkinçilik berýän usuly oýlap tapdylar

Hytaýdan, Wengriýadan, Germaniýadan we beýleki ýurtlardan jemlenen astronomlar topary milliardlarça ýyl ozal ýok bolan ýyldyzlary öwrenmäge mümkinçilik berýän usuly oýlap tapdy. ArXiv portalynda neşir edilen bu...

06.11.2024 10:12
4.8k+

Ýaponiýada ýasalan dünýädäki ilkinji agaç hemrasy kosmosa uçuryldy

Dünýädäki ilkinji agaçdan ýasalan emeli hemra “SpaceX” amerikan kompaniýasynyň missiýasynyň çäklerinde kosmosa uçuryldy. “LignoSat” hemrasy Kiot uniwersiteti bilen Ýaponiýanyň "Sumitomo Forestry" gurluşyk kompaniýasy...

04.11.2024 12:22
1.5k+

Ýaşaýyş gurşawyna uýgunlaşmaga ukyply "awuly" bakteriýalaryň täze görnüşi açyldy

Russiýanyň Tomsk döwlet uniwersitetiniň (TDU) biologlary "Limnochordia" synpyndan bolan bakteriýalaryň täze görnüşini tapdylar. Bakteriýalaryň nusgalary Tomsk oblastyndaky (welaýatyndaky) we Altaý sebitindäki çuň...

30.10.2024 12:00
10k+

Alymlar Kuş patyşalygyndan bolan bir aýalyň 2500 ýyllyk mumiýasynyň keşbini täzeden dikeltdiler

Pert muzeýiniň alymlary kriminolog doktor Kris Rinn bilen bilelikde 2500 ýaşyndaky mumiýa Ta-Kr-Hb-iň ýüzüniň sanly görnüşini dikeltdiler diýip, The Guardian gazeti habar berýär. Mumiýaly sarkofag 1936-njy ýyldan...