Baltika deňziniň düýbünde 10 000 ýyllyk syrly daş diwar tapyldy

  • 20.02.2024 12:38
  • 21k+
Baltika deňziniň düýbünde 10 000 ýyllyk syrly daş diwar tapyldy

Baltika deňziniň düýbünde, Meklenburg aýlagynda 10 000 ýyldan gowrak ýaşy bolan köne suwasty diwar tapyldy. Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) žurnalynda çap edilen gözlegiň makalasynda munuň äpet aw desgasynyň bir bölegi bolmagy ahmal diýilýär.

Uzynlygy 971 metr bolan we 21 metr çuňlukda ýerleşýän bu diwar geologiki gözleg işleri geçirilýän wagtynda tötänleýin tapyldy. Ol umumy agramy 142 tonna bolan 300 sany uly harsaňa goldaw bolup hyzmat eden 1400 daşdan ybarat.
Desga Baltika deňzini öwrenmek boýunça Leýbnis institutynyň, Kil we Lýubek uniwersitetleriniň, şeýle hem Germaniýanyň aerokosmiki merkeziniň halkara alymlar topary tarapyndan öwrenildi.
Diwar awçy-ýygnaýjylar tarapyndan gurlan gadymy aw desgasynyň bir bölegi hasaplanýar. Warnemýunde ýerleşýän Leýbnisiň Baltika deňziniň gözleg institutynyň geofizigi Ýakob Gerseniň sözlerine görä, diwar sugunlaryň agyly hökmünde ulanylyp bilner.

"Belki, diwaryň aýagujunda ok-ýaýlar bilen ýaraglanan ilkidurmuş awçylaryna haýwanlary aňsatlyk bilen öldürmäge mümkinçilik berýän dar agyly bolandyr. Ýene bir çaklama, keýikler diwaryň etegi bilen köle tarap gidendirler. Sebäbi olaryň ýüzüşleri ylgaýyşlaryndan has haýal bolany üçin, suwda tutmak aňsat bolandyr"- diýip, Gersen aýdýar.

Ýabany haýwanlara agyl bolup hyzmat eden şuňa meňzeş desgalar - daş diwarlar öňler dünýäniň beýleki ýerlerinde, mysal üçin ABŞ-da, Kanadada, Iordaniýada, Saud Arabystanynda we Grenlandiýada hem tapyldy. Günortada şeýle ýeser usul  bilen jerenleri we antilopalary, demirgazykda bolsa sugunlary we bizonlary awlapdyrlar.
Baltika deňzinden tapylan diwar Ýewropada adamlar tarapyndan gurlan iň gadymy megagurluşlaryň biri bolup biler.


23.11.2024 20:18
7.4k+

Hytaý Aýa adamyň gonuşynyň nähili boljakdygyny wideo arkaly görkezdi

Hytaýyň milli kosmos dolandyryş gullugy (CNSA) ýurduň kosmos giňişliginde bolup geçen soňky wakalaryny görkezýän wideorolik paýlaşdy diýip, "Sinhua" habar berýär. Animasiýa wideosy 21-22-nji noýabrda Şençžen şäherinde...

23.11.2024 11:05
10k+

Hytaýda dünýäde iň güýçli sentrifuga guruldy: ol wagty haýalladyp biler

Hytaýda dünýäde iň güýçli sentrifuganyň gurluşygynyň birinji tapgyry tamamlandy. Bu gurnama gipergrawitasiýa bilen baglanyşykly inženerçilik we ylmy gözleglerde ulanylar diýip, “South China Morning Post” ýazýar...

22.11.2024 00:10
3.6k+

Alymlar aşa dykyz, superýerli, köp planetaly ulgamy tapdylar

Halkara alymlar topary täze köp planetaly ulgamy ýüze çykardylar we oňa K2-360 diýip at berdiler. Ol Ýerden takmynan 750 ýagtylyk ýylynda ýerleşýär. Ulgamda Güne meňzeş ýyldyzy aýlaýan iki sany planeta bar. Gözlegiň...

20.11.2024 11:46
2k+

Alymlar Plutony we Harony öwrenmeklige 50 ýyl sarp etmäge taýyn. “Persefona” missiýasy

Barlagçylar topary Plutonyň ulgamyny öwrenmek üçin “Persefona” missiýasyny teklip etdiler. Onuň dowamlylygy 50 ýyla çenli bolup biler diýip, Phys.org habar berýär. Şeýle missiýa 2015-nji ýylda karlik planetasy...