Çingiz hanyň ýogalmagyna gadymy gyrgyn keseliniň sebäp bolan bolmagy mümkin

  • 01.03.2021 22:19
  • 24k+
Çingiz hanyň ýogalmagyna gadymy gyrgyn keseliniň sebäp bolan bolmagy mümkin

Mongol imperiýasynyň ilkinji beýik hany Çingiz hanyň gadymy keselden aradan çykan bolmagy mümkin. Bu nazaryýeti awstraliýaly we italiýaly alymlaryň bilelikdäki topary öňe sürdi. Barlagyň teksti ýaňy-ýakynda "International Journal of Infectious Diseases" žurnalynda çap edildi diýip, sm.news habar berdi.

Barlagçylar maglumat almak üçin Hytaýyň Ming neberesiniň döwründe döredilen "Ýuanyň taryhy" atly taryhy tekste ýüz tutdular. Tekstde Çingiz hanyň 1227-nji ýylyň 18-25-nji awgustynda özüni gaty erbet duýandygy aýdylýar. Onuň temperaturasy ep-esli ýokarlanypdyr we bir hepde bäri peselmeýän gyzzyrma döräpdir. Şondan sekiz gün soň beýik han aradan çykypdyr.
Alymlar ozal Çingiz hanyň aradan çykmagynyň sebäbiniň garyn garahassalygynyň bolup biljekdigi baradaky dürli teoriýalary öňe sürýärdiler. Şeýle-de bolsa, awstraliýaly we italiýaly barlagçylaryň anyklaýşy ýaly, Mongol imperiýasynyň beýik esaslandyryjysynyň ölüminiň hakyky sebäbi taryhy üýtgeden kesel - gyrgyn bolup biler.
Çingiz han şol döwür üçin gaty uzak ýaşap, 65 ýaşynda aradan çykypdyr. Onuň jaýlanan ýerini arheologlar şu wagta çenli tapyp bilmediler.

19.11.2024 17:40
7.7k+

20-nji noýabrda Ýere güýçli magnit tupany aralaşar

Günde güýçli partlamalar plazmanyň zyňylmagyna sebäp boldy. Olar 20-nji noýabrda Ýeriň magnit meýdanyna aralaşyp, güýçli tupany döreder. Bu barada RYA-nyň Kosmos gözlegleri institutynyň Gün astronomiýasy barlaghanasyna...

17.11.2024 23:24
4.3k+

"Leonidler" ýyldyz süýnmesi: astronomlar asmanda sagatda 15 ýyldyz süýnmäniň peýda bolmagyna garaşýarlar

6-njy noýabrdan 30-njy noýabr aralygynda hereketde bolýan “Leonidler” meteor akymy iň ýokary işjeňligine 18-nji noýabrda, ýagny duşenbe gijesinde ýeter. Bu barada Moskwa Planetariumynyň metbugat gullugy habar berýär...

13.11.2024 15:04
12k+

Adatdan daşary howa hadysalary sebäpli dünýä ykdysadyýetine 2 trln dollar möçberde zyýan ýetdi

Ýerde howanyň üýtgemegi bilen baglanyşykly adatdan daşary howa hadysalary soňky 10 ýylda dünýä ykdysadyýetine 2 trln dollardan gowrak möçberde zyýan ýetirdi. Bu barada Parižde Halkara söwda palatasynyň saýtynda...

10.11.2024 11:50
32k+

Serdar Berdimuhamedow Pakistanyň ýolbaşçylaryna gynanç bildirdi

Prezident Serdar Berdimuhamedow Pakistan Yslam Respublikasynyň Prezidenti Asif Ali Zardarä hem-de Premýer-ministri Mian Muhammad Şahbaz Şarife ýurduň Belujistan welaýatynyň Kwetta şäherindäki demir ýol menzilinde...