«Internetiň atasy» Bütindünýä toruna alternatiwa döretdi

  • 15.11.2020 15:15
  • 13k+

Bütindünýä toruny we birnäçe meşhur protokollary oýlap tapan Tim Berners-Li eýýäm birnäçe gezek bäri internetiň erkin hem-de açyk bolmalydygyny, onuň galp habarlary ýaýratmak we wagyz etmek üçin ulanylmagynyň alada goýýandygyny aýdyp gelýär.

Şunuň bilen baglylykda, ol "korporasiýalar tarapyndan ele alnan" global tora alternatiwa hökmünde, ulanyjynyň şahsy gizlinligini goramaga gönükdirilen öz açyk çykyş kodly taslamasyny hödürledi. Bu barada 4pda.ru habar berýär.
Alym tarapyndan esaslandyrylan Inrupt startapy 2017-nji ýylda döredilen "Solid" platformasynyň korporatiw wersiýasyny hödürledi. Ol iri guramalara we hökümetlere ulanyjylara şahsy onlaýn-ammarlarynda (modullarda) saklanýan maglumatlaryna gözegçilik etmäge ygtyýar berýän programmalary döretmäge mümkinçilik berýär. Oňa salgyt tölemek ýa-da saglygy goraýyş edarasy bilen aragatnaşyk saklamak ýaly belli bir işi ýerine ýetirmek üçin dürli hyzmatlar birikdirilip bilner.
Adaty web programmalaryndan, şol sanda olaryň mobil wersiýalaryndan tapawutlylykda, “Solid” bilen işleşende, programmanyň eýesi şahsy maglumatlary ulanmak üçin ulanyjydan rugsat soramaly. Zerur bolsa, ulanyjy şahsy maglumatlary paýlaşmagy bes edip, hyzmat üçin öz modulyna girişi ýapyp goýup bilýär.
Şeýle taslamalaryň ilkinjilerinden biri Angliýanyň Milli Saglyk Gullugynyň hassalaryň saglyk maglumatlaryna gözegçilik etmäge mümkinçilik berýän programmasy bolupdy.
Taslamany döredijiler, “Solid”-iň saýtlary döretmek üçin şol bir standartlara we usullara esaslanýandygyny, şonuň üçin täze görnüşdäki programmalaryň islendik brauzerde işlejekdigini bellediler. Startap iri kompaniýalaryň güýji bilen platformany mundan beýläk hem ýaýbaňlandyrmagy meýilleşdirýär.

04.12.2025 13:39
6.1k+

Hytaýly alymlar howadan suw alýan “awtobus duralgasyny” döretdiler

Szýaotun Şanhaý uniwersitetiniň alymlary agyz suwuny gönüden-göni atmosfera howasyndan almaga mümkinçilik berýän tehnologiýany döretdi. Bu barada China Daily habar berýär. Bu tehnologiýa kondensasiýa, çyglylygy siňdirmek we ýylylyk nasosy ýaly usullary ulanýar...

27.11.2025 10:26
1.5k+

Alymlar ilkinji gezek biologik materiallar bolmazdan emeli beýni dokumasyny döretdi

Riwersaýddaky Kaliforniýa uniwersitetiniň bioinženerleri beýni dokumasyna meňzeş doly emeli dokumanyň döredilendigini habar berdi. Alymlara ilkinji gezek şeýle materialy hakyky biologik maddalary ulanmazdan döretmek başartdy...

11.11.2025 15:19
3.9k+

Kembrijde CO₂-ni peýdaly çig mala öwürýän “emeli ýaprak” döretdiler

Kembrij uniwersitetiniň alymlary Gün şöhlesiniň täsiri astynda kömürturşy gazyny (CO₂) we suwy peýdaly himiki maddalara öwrüp bilýän ýarym sintetik “emeli ýapragy” döredendiklerini habar berdiler. Bu enjam tebigy fotosinteziň iş prinsipini gaýtalaýar we zäherli katalizatorlary ulanmaýar, şonuň bilen hem ekologiýa taýdan arassa hasaplanýar diýip, SciTechDaily ýazýar...

10.11.2025 13:10
5.5k+

Günorta koreýaly alymlar robotlar üçin çeýe we örän güýçli emeli myşsa döretdiler

Ulsandaky Milli Ylym we Tehnologiýa Institutynyň  (UNIST) alymlary robotlar üçin täze görnüşli emeli myşsa taýýarladylar. Bu material ynsan we haýwan myşsalaryndaky ýaly çeýeligi we berkligi özünde jemleýär. Hasaplamalara görä, eger adam şeýle myşsalara eýe bolsady, ol bir eli bilen pil saklap biljekdi...