Alymlar global maýlama prosesine garşy göreşmegiň adaty bolmadyk usulyny aýtdylar

  • 21.03.2020 23:29
  • 5.7k+

Britan alymlary Ýer ýüzünde bolup geçýän global maýlama prosesine garşy göreşmegiň üýtgeşik usulyny aýtdylar. Rusfact.com saýtyna belli bolşy ýaly, alymlar stratosfera ýörite aerozollaryň goşulmagynyň düýpli klimatik üýtgemeleri ähli ýurtda diýen ýaly 2 esse haýalladyp bilýändigini nygtaýarlar.
Alymlar stratosfera aerozoly pürküji geoinženeriýa modelini işläp taýýarladylar we dürli temperatura görkezijilerinde onuň işleýşini barlap gördüler. Aerozol hökmünde kükürt dioksidi çykyş etdi. Bu usul minimal harçlama bilen Ýer ýüzüne abanýan klimatik howplary peseltmäge kömek edýär eken. Klimatyň üýtgemeginiň ýaramaz täsirleri diňe gury ýeriň uly bolmadyk böleginde ýüze çykar. Işiň awtory köp barlaglaryň Gün geoinženeriýasynyň geljekki ýylamalaryň ählisini kompensirleýän ssenariýasynda ünsi jemleýändigini düşündirýär. Awtorlaryň pikiriçe, modeliň maglumatlary boýunça bu klimatyň üýtgemeginiň netijesiniň güýçlenmeginden gury ýeriň 9% töwereginiň ejir çekmegine getirýär.
Eger-de muňa derek ýylamany 50% kompensirleseň şeýle geoinženeriýa netijeleri gury ýeriň diňe 1,3%-inde güýçlendirmek bilen klimatik üýtgemeleri ýeňilleşdirip biler. Ýöne awtorlar bu çemeleşmäniň bug gazlarynyň zyňyndylary esasynda dörän esasy meseläni çözüp bilmejekdigini belleýärler. Bu ideýany diňe toplumlaýyn çemeleşmäniň bir bölegi hökmünde kabul etmek bolýar. Zyňyndylary azaltmak klimatyň üýtgemegi meselesini çözmekde esasy wezipedir.
“Biziň netijelerimiz dogry möçber ulanylan ýagdaýynda we bug gazlarynyň zyňyndylary azaldylan ýagdaýynda stratosfera aerozolynyň geoinženeriýasynyň klimatyň üýtgemeginiň täsirlerini dolandyrmakda peýdaly bolup biljekdigini görkezýär. Muňa garamazdan, bu ideýanyň hakykatdan hem ýaşaýşa ukyplydygyny bilmek üçin has anyk barlaglary geçirmek gerek” – diýip, alymlar belleýärler.
Alymlar stratosfera aerozolynyň geoinženeriýa imitasiýasyny bu çemeleşmäniň klimatyň tutuş dünýäde üýtgemeginiň netijesini deň ýagdaýa getirýändigini ýa-da ýaramazlaşdyrýandygyny anyklamak üçin döretdiler.

şu gün 12:25
1.5k+

Kosmosda ozal görünmedik täze partlama görnüşi hasaba alyndy

LIGO we Virgo kosmos detektorlary taryhda ilkinji gezek AT2025ulz diýlip atlandyrylýan astronomik hadysany hasaba aldylar. Bu hadysa "supernowa" (sper-täze ýyldyz) we "kilonowa" partlamalarynyň aýratynlyklaryny özünde jemleýän düýpgöter täze partlama görnüşiniň — "superkilonowanyň" ilkinji nusgasy bolup biler...

22.12.2025 14:55
9.2k+

Arktikada howanyň temperaturasy rekord dereje gyzdy - NOAA

2024-nji ýylyň oktýabryndan 2025-nji ýylyň sentýabryna çenli bolan döwürde Arktikada howanyň temperaturasy 1900-nji ýyldan bäri geçirilen gözegçilikleriň taryhynda iň ýokary derejä ýetdi. Bu barada ABŞ-nyň Milli umman we atmosfera barlaglary müdirligi (NOAA) habar berdi...

22.12.2025 13:53
4.9k+

Klimatologlar: Asyryň ortalaryna çenli Ýer ýüzünde her ýyl 4 müňe çenli buzluklar ýok bolar

Eger global maýlamaklyk asyryň ahyryna çenli temperaturanyň 1,5-4 gradus Selsiý ýokarlanmagyna getirse, eýýäm şu asyryň ortalaryna çenli Ýer her ýyl 2000-den 4000-e çenli buzlugy ýitirer. Netijede, buzluklaryň umumy sany 200 müňden 18 müňe çenli azalyp biler...

18.12.2025 11:45
12k+

Türkiýäniň Mermer deňziniň suwy gysga wagtyň içinde kenardan 20 metr çekildi

Türkiýäniň Tekirdag welaýatynyň Marmaraereglisi şäheriniň ýaşaýjylary Mermer deňziniň suwunyň kenarýakadan birden 20 metr çekilendigi barada habar berdiler. Netijede, 16-njy dekabrda kenarýakada çäge adajyklary emele geldi diýip, Haberturk teleýaýlymy habar berýär...