“Çane-6” Aýyň asteroid bilen çaknyşmagynyň netijeleri barada täze maglumatlary aldy

  • 14.07.2025 10:59
  • 2.9k+

Hytaýyň “Çane-6” missiýasy tarapyndan Aýyň arka tarapyndan getirilen toprak nusgalarynyň seljermesi alymlara, takmynan, 4 mlrd ýyl ozal uly asteroid bilen çaknyşmagyň Aý mantiýasynyň çuň gatlaklarynyň düzümini üýtgedip bilendigini anyklamaga mümkinçilik berdi. Ylmy gözlegleriň netijeleri Nature ylmy žurnalynyň dört makalasynda neşir edildi.

Pekindäki Geologiýa we geofizika institutynyň alymlar toparynyň gelen netijelerine görä, zarba Gün ulgamynda iň uly – diametri, takmynan, 2500 km bolan krateriň emele gelmegine getirdi. Bu çaknyşygyň netijesinde Aýyň çuň gatlaklary öz düzümini üýtgetdi: olar käbir möhüm himiki elementlerini ýitirdi. Bu üýtgeşmeler ýüzlerçe kilometr çuňlukda bolup geçdi.
Alnan maglumatlar Aýyň emele gelmegine täsir eden çuňlukdaky prosesler barada düşünje berýär we onuň geologiki taryhyny öwrenmekde möhüm goşant hasaplanýar. Izotop we mineralogik düzümiň seljermesi milliardlarça ýyl ozal bolup geçen waka gaýtadan seretmäge mümkinçilik berýär.


20.10.2025 14:54
4.9k+

2025-nji ýylyň iň ýagty kometasy 21-nji oktýabrda Ýere golaý geler

21-nji oktýabrda täze dogan Aý ýagty kometa bolan C/2025 A6 Lemmon-a syn etmek üçin örän gowy şertleri döreder – bu gün asman jisimi Ýere iň ýakyn aralykdan – takmynan, 89 million kilometrden geçer diýip, TASS habar berýär...

16.10.2025 10:42
6.8k+

Hytaýda maýlama sebäpli XXI asyryň ahyrynda tutuş ýurtda çaý ösdürip ýetişdirip bolar

2090-njy ýyla çenli Hytaýda çaý ösdürip ýetişdirmek üçin amatly 137 müň inedördül kilometre golaý täze ýer peýda bolup biler diýip, Günorta-Günbatar uniwersitetiniň alymlary N+1 neşirine beren maglumatynda aýdýarlar...

25.09.2025 20:00
7.3k+

Günden soň iň ýagty ýyldyz ýakyn wagtda Ýerden hatda gündiz hem görner

Astronomlar uzak wagt bäri sorag döredýän adaty bolmadyk ýyldyz ulgamynyň syryny açdylar. Gürrüň Betelgeýze — Günüň yzysüre asmandaky iň ýagty ýyldyz — we onuň ýaş egindeş ýyldyzy barada barýar. Alymlaryň pikirine görä, birnäçe ýyldan Betelgeýze supernowa hökmünde partlap biler we onuň ýalynyny Ýerden hatda gündiz hem görmek mümkin bolar...

17.09.2025 23:21
9.1k+

Ýere şu ýylda iň uly asteroidleriň biri golaýlaşýar

2025-nji ýylyň 18-nji sentýabrynda Ýeriň golaýyndan 2025 FA22 asteroidi uçup geçer. Ol Aý orbitasynyň diametrinden biraz uly aralykdan geçer diýip, RYA-nyň Kosmos gözlegleri institutynyň Gün astronomiýasy barlaghanasy habar berdi...