“Çane-6” Aýyň asteroid bilen çaknyşmagynyň netijeleri barada täze maglumatlary aldy

  • 14.07.2025 10:59
  • 2.8k+

Hytaýyň “Çane-6” missiýasy tarapyndan Aýyň arka tarapyndan getirilen toprak nusgalarynyň seljermesi alymlara, takmynan, 4 mlrd ýyl ozal uly asteroid bilen çaknyşmagyň Aý mantiýasynyň çuň gatlaklarynyň düzümini üýtgedip bilendigini anyklamaga mümkinçilik berdi. Ylmy gözlegleriň netijeleri Nature ylmy žurnalynyň dört makalasynda neşir edildi.

Pekindäki Geologiýa we geofizika institutynyň alymlar toparynyň gelen netijelerine görä, zarba Gün ulgamynda iň uly – diametri, takmynan, 2500 km bolan krateriň emele gelmegine getirdi. Bu çaknyşygyň netijesinde Aýyň çuň gatlaklary öz düzümini üýtgetdi: olar käbir möhüm himiki elementlerini ýitirdi. Bu üýtgeşmeler ýüzlerçe kilometr çuňlukda bolup geçdi.
Alnan maglumatlar Aýyň emele gelmegine täsir eden çuňlukdaky prosesler barada düşünje berýär we onuň geologiki taryhyny öwrenmekde möhüm goşant hasaplanýar. Izotop we mineralogik düzümiň seljermesi milliardlarça ýyl ozal bolup geçen waka gaýtadan seretmäge mümkinçilik berýär.


25.08.2025 13:42
9.1k+

Aý Günüň golaýyndan geçdi: teleskoplar Gün tutulmasyna taýýarlygy düşürip ýetişdiler

23-nji awgustda Aý Günüň ýanyndan geçdi. Bu hadysany GOES-19 kosmos apparatyna ornaşdyrylan SUVI Gün teleskoplary ýazga aldy. Suratlar we wideo ýazgylar Aşgabat wagty bilen irden sagat 10 töwereginde, astronomik täze Aý döwründen takmynan bir sagat öň düşürildi...

21.08.2025 19:48
13k+

Gün özünden uly plazma zyňdy

20-nji awgustda astronomlar soňky ýyllaryň iň uly Gün hadysalarynyň birini hasaba aldy: Günüň günorta polýusyndan uly protuberanes zyňyldy. Onuň uzynlygy, takmynan, 1,5 mln kilometr boldy, bu bolsa Günüň öz diametrinden (takmynan, 1,4 mln km) hem uludyr...

18.08.2025 15:56
3.6k+

Günde tegmilleriň sany ep-esli azaldy, ol alawlama işjeňligini gowşadyp biler

Günüň Ýere bakýan tarapynda Gün tegmilleri asla galmady diýen ýaly. Bu barada RYA-nyň Kosmos gözlegleri institutynyň Gün astronomiýasy barlaghanasy habar berdi. Hünärmenleriň maglumatlaryna görä, ýokary takyklykdaky suratlarda häzir dört sany tegmilli ýeri görmek bolýar...

16.08.2025 00:36
8k+

17-nji awgustda Ýeriň golaýyndan 15 gatly jaýyň ululygynda asteroid uçup geçer

17-nji awgustda Aşgabat wagty bilen 14:30-da diametri 50 metr töweregi bolan 2025 PM asteroidi Ýeriň golaýyndan uçup geçer. Russiýanyň Ylymlar Akademiýasynyň Kosmos gözlegleri institutynyň Gün astronomiýasy barlaghanasynyň maglumatlaryna görä, planeta çenli iň az aralyk, takmynan, bir Aý orbitasynyň diametrine barabar bolar – bu bir million kilometrden az...