“Çane-6” Aýyň asteroid bilen çaknyşmagynyň netijeleri barada täze maglumatlary aldy

  • 14.07.2025 10:59
  • 3.1k+

Hytaýyň “Çane-6” missiýasy tarapyndan Aýyň arka tarapyndan getirilen toprak nusgalarynyň seljermesi alymlara, takmynan, 4 mlrd ýyl ozal uly asteroid bilen çaknyşmagyň Aý mantiýasynyň çuň gatlaklarynyň düzümini üýtgedip bilendigini anyklamaga mümkinçilik berdi. Ylmy gözlegleriň netijeleri Nature ylmy žurnalynyň dört makalasynda neşir edildi.

Pekindäki Geologiýa we geofizika institutynyň alymlar toparynyň gelen netijelerine görä, zarba Gün ulgamynda iň uly – diametri, takmynan, 2500 km bolan krateriň emele gelmegine getirdi. Bu çaknyşygyň netijesinde Aýyň çuň gatlaklary öz düzümini üýtgetdi: olar käbir möhüm himiki elementlerini ýitirdi. Bu üýtgeşmeler ýüzlerçe kilometr çuňlukda bolup geçdi.
Alnan maglumatlar Aýyň emele gelmegine täsir eden çuňlukdaky prosesler barada düşünje berýär we onuň geologiki taryhyny öwrenmekde möhüm goşant hasaplanýar. Izotop we mineralogik düzümiň seljermesi milliardlarça ýyl ozal bolup geçen waka gaýtadan seretmäge mümkinçilik berýär.


03.12.2025 09:20
9.1k+

Dekabrda Ýeriň ýaşaýjylary Superaýy, Ýupiteriň hemralaryny we sagatda 150-ä golaý meteory görüp biler

Ýeriň ýaşaýjylary dekabryň başynda birnäçe täsin astronomik hadysalara: Superaýa, Geminid meteor akymyna we Ýupiteriň iň uly hemralaryna syn edip biler. Bu barada UrFU okuw astronomiýa obserwatoriýasynyň inženeri Wladilen Sanakoýewe salgylanyp, TASS habar berýär...

25.11.2025 17:22
3.7k+

Hytaý taryhynda ilkinji halas ediş kosmos missiýasyny uçurdy

2025-nji ýylyň 25-nji noýabrynda ýerli wagt boýunça 12:11-de (Aşgabat wagty bilen 09:11) Hytaý gyssagly ýagdaýda “Şençžou-22” kosmos gämisiniň “Týangun” orbital stansiýasyna uçuşyny amala aşyrdy. Gämi “Çançžen-2F” raketasynda Szýusýuan kosmodromyndan ekipažsyz uçup, orbita üstünlikli çykdy...

20.11.2025 18:49
6.3k+

NASA 3I/ATLAS kometasynyň Ýere howp salmaýandygyny aýdyp, onuň emeli gelip çykyşyny ret etdi

3I/ATLAS kometasy Gün ulgamyndan daşary ýerden geldi diýip, brifingde NASA-nyň ýolbaşçysynyň orunbasary Amit Kşatriýa habar berdi. Agentligiň esasy ylmy işgäri Tom Stetler kometanyň Gün ulgamyndan ep-esli gadymy bolan ýyldyz ulgamynda emele gelip bilendigini aýdýar...

20.11.2025 10:55
2.7k+

Alymlar: Kosmos zyňyndylary Ýeriň atmosferasyny metallar bilen çalt hapalaýar

Nemes alymlarynyň halkara barlaglarynyň netijelerine görä, Ýeriň atmosferasy kosmos galyndylary sebäpli metallar bilen barha köp hapalanýar. Orbital mega-toparlaryň döremegi we uçuşlaryň köpelmegi bu prosesi has-da güýçlendirýär...