Klimatyň üýtgemegi sebäpli tebigy betbagtçylyklardan ýeten global zyýan hasaplandy

  • 12.10.2023 08:27
  • 22k+

Täze Zelandiýadaky Wellington uniwersitetiniň alymlary dünýäde global ýylama bilen baglanyşykly çykdajylaryň artmagy barada ilkinji gözlegi geçirdiler. Olaryň hasabyna görä, soňky 20 ýylda adatdan daşary howadan ýetýän zyýan sagatda 16 mln dollara barabar diýip, MIR 24 habar berýär.

2000-nji ýyldan 2019-njy ýyl aralygynda dünýä ýurtlary klimatyň üýtgemegi sebäpli ortaça 140 mlrd dollar ýitirdiler. Anyk mukdar ýyla baglylykda 60 – 230 mlrd dollar aralygynda üýtgeýär. Iň uly zyýan 2003-nji ýylda, Ýewropanyň adatdan daşary yssy howadan ejir çeken wagty, şeýle-de 2010-njy ýylda, Russiýa ýylylyk tolkunlaryny başdan geçiren wagty, Somalide bolsa güýçli gurakçylyk ýüze çykan wagty ýetdi. 2005-nji we 2017-nji ýyllarda ABŞ-daky tupanlar weýran edilen we zeper ýeten emläklerden uly ýitgilere getirdi. 2022-nji ýylda zyýanyň mukdary 280 mlrd dollar boldy.
Çykdajylaryň üçden iki bölegi ýitirilen adam janlarynyň, galan bölegi zeper ýeten emläkleriň paýyna düşdi. Klimat çykdajylarynyň üçden iki bölegi tupanlar bilen baglanyşykly bolup, ýylylyk tolkunlary zyýanyň 16%-ine, suw joşgunlary we gurakçylyk bolsa 10%-ine jogapkärdir.
Gözlegiň awtorlarynyň belleýşi ýaly, garyp ýurtlar barada maglumatlar ýeterlik bolmansoň, olaryň ýitgi baradaky hasaplary hakykatdan ep-esli pes bolup biler. Mundan başga-da, hasyllylygyň peselmegi we deňiz derejesiniň ýokarlanmagynyň netijeleri ýaly baglanyşykly ýitgiler hasaba alynmady diýip, “The Guardian” ýazýar.


01.07.2025 17:09
7.2k+

Ýewropany yssy gurşap aldy: Birnäçe ýurtda howa howpunyň iň ýokary derejesi yglan edildi

30-njy iýunda Ýewropada aşa yssy howa boldy, temperaturanyň mundan beýläk hem ýokarlanmagyna garaşylýar. Ispaniýada, Portugaliýada, Italiýada, Fransiýada, Germaniýada we Beýik Britaniýada howa duýduryşlary yglan edildi...

01.07.2025 13:42
9.5k+

Ägirt “bulut-sunami” Portugaliýanyň kenarlaryndaky adamlary gorkuzdy

Portugaliýanyň asmanynda seýrek atmosfera hadysasy – rulon görnüşli bulut peýda boldy. Bu hadysa Powoa-de-Warzin, Wila-du-Kondi, Figeýra-da-Foş we Owar sebitleriniň kenarlarynda dynç alýan adamlary hem haýran galdyrdy, hem gorkuzdy diýip, Notícias ao Minuto habar berýär...

22.06.2025 11:38
3.2k+

Samsung smartfonlarynda täze funksiýa ilkinji sarsgynlardan öň ýertitremeler barada duýdurar

Samsung kompaniýasy Google-dan tapawutlylykda has köp mümkinçilikleri hödürleýän ýertitremeler barada hususy duýduryş ulgamyny işläp taýýarlaýar. One UI 8-iň beta-wersiýasynda seýsmiki hadysalar barada duýduryş funksiýasy ýüze çykaryldy...

28.04.2025 12:04
6.3k+

Dünýäniň iň iri kompaniýalary klimata $28 trillionlyk zyýan ýetirdi — barlagyň netijesi

Täze geçirilen barlagyň netijelerine görä, dünýäniň iň uly kompaniýalary klimatyň üýtgemegine 28 trillion dollarlyk zyýan ýetiripdir. Bu mukdar ABŞ-nyň 2024-nji ýyldaky jemi içerki önümine deň bolup, ählumumy maýlama sebäp bolýan parnik gazlarynyň zyňyndylarynyň netijesini görkezýär...