Alp daglarynda gülgüne gar peýda boldy

  • 07.07.2020 23:02
  • 9.4k+

Bu syrly waka Italiýada ýüze çykaryldy. Alymlar Alp daglarynyň buzly depelerinde gülgüne garyň peýda bolandygyny habar berdiler. Ony Presena buzlugynyň käbir ýerlerinde görmek bolýar. Gülgüne garyň Grenlandiýada tapylan ösümlik tarapyndan emele gelen bolmagy-da mümkin. Ol ösümlik howanyň üýtgemeginiň täsirini çaltlaşdyrýan suwotulardyr. Bu barada ekovolga.com habar berýär.
Aslynda, bu ösümligiň özi hiç hili howply däl we onuň ýaýramagy bütinleý tebigy hadysadyr. Asyl ady Ancylonema nordenskioeldii bolup, ol köplenç buzlary ereýän Grenlandiýanyň garaňky zonasy diýlip atlandyrylýan ýerde duş gelýär.
Buzuň adaty aýratynlygy onuň gün şöhlesini 80 göterime çenli yza serpikdirmek ukyby bilen baglydyr. Ýöne şeýle ösümlikler peýda bolanda, buzy garaldýar-da, ýylylygyň siňmegine we buzuň çalt eremegine şert döredýär. Buz has çalt eräp başlamagy bilen 2618 metr belentlikde ak buzlara gyzyl öwüşgin çaýyp, olar üçin has möhüm bolan suwy alýan suwotular köpelip ugraýar.
Gözlegçiler dürli hadysalaryň howanyň üýtgemegine edýän täsirine baha bermäge synanyşýarlar. Alymlar ähli ýagdaýlarda günäni adamyň üstüne atmaly däl diýip hasaplaýarlar. Mysal üçin, Alp daglary barada aýdylanda, syýahatçylaryň we daga dyrmaşýanlaryň gelmegi suwotularyň işjeň ýaýramagyna täsir edip biler.
Ýöne gözlegçileriň pikiriçe, bu faktorlary bilmek hem ýagdaýy düzedip baranok. Alymlar planetanyň ekosistemasyna öwezini dolup bolmajak zeper ýetendigine ynanýarlar. Indi hiç hili yza ýol ýok we bolýan zatlar bilen ylalaşmaly bolar. Olaryň pikiriçe, 2020-nji ýyl – aýratyn ýyl. Ol eýýäm adamzadyň başyna köp görgüleri getirdi. Häzirki wagtda atmosfera hadysalary hem ýaramazlaşmagyny dowam etdirýär. Howanyň gitdigiçe üýtgeýändigi has aýdyň görünýär. Alp daglarynda peýda bolan gülgüne gar hem munuň ýakyn mysalydyr.

25.08.2025 13:42
9.2k+

Aý Günüň golaýyndan geçdi: teleskoplar Gün tutulmasyna taýýarlygy düşürip ýetişdiler

23-nji awgustda Aý Günüň ýanyndan geçdi. Bu hadysany GOES-19 kosmos apparatyna ornaşdyrylan SUVI Gün teleskoplary ýazga aldy. Suratlar we wideo ýazgylar Aşgabat wagty bilen irden sagat 10 töwereginde, astronomik täze Aý döwründen takmynan bir sagat öň düşürildi...

22.08.2025 18:54
3k+

Kaliforniýadaky gurakçylyk 2025-nji ýylda badam hasylynyň azalmagyna getirer

2025-nji ýylda badam hasyly Kaliforniýadaky gurakçylyk sebäpli ep-esli azalar, çünki bu ýerde badamyň global möçberiniň, takmynan, 80%-i ösdürilip ýetişdirilýär diýip, The Telegraph ýazýar. Ýagdaý köp ýurtlarda çörekçileri we süýjülik öndürijileri adaty reseptlere gaýtadan seretmäge mejbur eder...

21.08.2025 19:48
13k+

Gün özünden uly plazma zyňdy

20-nji awgustda astronomlar soňky ýyllaryň iň uly Gün hadysalarynyň birini hasaba aldy: Günüň günorta polýusyndan uly protuberanes zyňyldy. Onuň uzynlygy, takmynan, 1,5 mln kilometr boldy, bu bolsa Günüň öz diametrinden (takmynan, 1,4 mln km) hem uludyr...

18.08.2025 15:56
3.6k+

Günde tegmilleriň sany ep-esli azaldy, ol alawlama işjeňligini gowşadyp biler

Günüň Ýere bakýan tarapynda Gün tegmilleri asla galmady diýen ýaly. Bu barada RYA-nyň Kosmos gözlegleri institutynyň Gün astronomiýasy barlaghanasy habar berdi. Hünärmenleriň maglumatlaryna görä, ýokary takyklykdaky suratlarda häzir dört sany tegmilli ýeri görmek bolýar...