Alp daglarynda gülgüne gar peýda boldy

  • 07.07.2020 23:02
  • 9.3k+

Bu syrly waka Italiýada ýüze çykaryldy. Alymlar Alp daglarynyň buzly depelerinde gülgüne garyň peýda bolandygyny habar berdiler. Ony Presena buzlugynyň käbir ýerlerinde görmek bolýar. Gülgüne garyň Grenlandiýada tapylan ösümlik tarapyndan emele gelen bolmagy-da mümkin. Ol ösümlik howanyň üýtgemeginiň täsirini çaltlaşdyrýan suwotulardyr. Bu barada ekovolga.com habar berýär.
Aslynda, bu ösümligiň özi hiç hili howply däl we onuň ýaýramagy bütinleý tebigy hadysadyr. Asyl ady Ancylonema nordenskioeldii bolup, ol köplenç buzlary ereýän Grenlandiýanyň garaňky zonasy diýlip atlandyrylýan ýerde duş gelýär.
Buzuň adaty aýratynlygy onuň gün şöhlesini 80 göterime çenli yza serpikdirmek ukyby bilen baglydyr. Ýöne şeýle ösümlikler peýda bolanda, buzy garaldýar-da, ýylylygyň siňmegine we buzuň çalt eremegine şert döredýär. Buz has çalt eräp başlamagy bilen 2618 metr belentlikde ak buzlara gyzyl öwüşgin çaýyp, olar üçin has möhüm bolan suwy alýan suwotular köpelip ugraýar.
Gözlegçiler dürli hadysalaryň howanyň üýtgemegine edýän täsirine baha bermäge synanyşýarlar. Alymlar ähli ýagdaýlarda günäni adamyň üstüne atmaly däl diýip hasaplaýarlar. Mysal üçin, Alp daglary barada aýdylanda, syýahatçylaryň we daga dyrmaşýanlaryň gelmegi suwotularyň işjeň ýaýramagyna täsir edip biler.
Ýöne gözlegçileriň pikiriçe, bu faktorlary bilmek hem ýagdaýy düzedip baranok. Alymlar planetanyň ekosistemasyna öwezini dolup bolmajak zeper ýetendigine ynanýarlar. Indi hiç hili yza ýol ýok we bolýan zatlar bilen ylalaşmaly bolar. Olaryň pikiriçe, 2020-nji ýyl – aýratyn ýyl. Ol eýýäm adamzadyň başyna köp görgüleri getirdi. Häzirki wagtda atmosfera hadysalary hem ýaramazlaşmagyny dowam etdirýär. Howanyň gitdigiçe üýtgeýändigi has aýdyň görünýär. Alp daglarynda peýda bolan gülgüne gar hem munuň ýakyn mysalydyr.

07.06.2025 19:01
12k+

Kanadadaky tokaý ýangynlaryndan çykýan tüsse baryp kosmosdan hem görünýär

NASA-nyň Ýerden 1,5 million kilometr uzaklykdaky Lagranj L1 nokadynda ýerleşýän DSCOVR hemrasy Kanadadaky tokaý ýangynlaryndan çykan tüssäni surata aldy. Surat 2025-nji ýylyň 31-nji maýynda düşürildi. Kanadadaky tokaý ýangynlary birnäçe gün bäri dowam edýär...

07.06.2025 12:21
12k+

Türkmen alymlary Derweze gaz krateriniň alawlamasyny peseltmegi başardylar

Garagum sährasyndaky Derweze gaz krateriniň ýanmagynyň depgini üç esse azaldy. Bu barada «Türkmengaz» döwlet konserniniň Tebigy gaz ylmy-barlag institutynyň barlaghanasynyň müdiri Irina Lurýewa habar berdi. "Krateriň tertipsiz ýanmagynyň ýygjamlygy 2023-nji ýylyň awgust aýy bilen deňeşdirilende üç esseden gowrak azaldy...

05.06.2025 10:12
8.8k+

Ägirt uly aýsberg A23a Antarktidanyň kenarynda saýdan çykyp, ýene ýüzüp başlady

Ululygy boýunça Lýuksemburgyň çägi bilen deňleşýän A23a ägirt uly aýsbergi  Günorta ummanyň suwlarynda ýene-de hereket edip başlady. Bu barada Arktika we Antarktika ylmy-gözleg institutynyň metbugat gullugy habar berdi...

05.06.2025 10:05
8.9k+

Saharadan galyňlygy 4 km bolan ägirt uly tozan buludy Amerikanyň üstünden iner

Şu hepde Saharadan uly tozan buludy Atlantik ummanynyň üstünden geçip, Karib basseýnini örtdi we indi ABŞ-a tarap barýar. Tozan bulutlary her ýyl Sahara howa gatlagy diýlip atlandyrylýan atmosfera hadysasynyň netijesinde emele gelýär diýip, Science Alert habar berýär...