FT: Bütin dünýäde kenarýakalar çäge gorunyň tükenmegi sebäpli ýitýär

  • düýn 16:16
  • 2.3k+

ABŞ-dan başlap, Awstraliýa çenli dürli ýurtlarda kenarýakalara eroziýanyň çaltlaşmagy we çäge gorunyň tükenmegi sebäpli ýitmek howpy abanýar. Bu barada Financial Times habar berýär.

Neşiriň maglumatlaryna görä, klimat üýtgemeleri kenarýakalaryň tebigy tozmak prosesini güýçlendirýär. Tupanlar, deňiz derejesiniň ýokarlanmagy we güýçli joşgunlar eroziýa getirýär. Kenarýakalary dikeltmek bolsa barha kynlaşýar we gymmat düşýär, çünki zerur çäge gory tükenýär.
Barselonanyň şäher geňeşiniň maglumatlaryna görä, şäheriň emeli kenarlary her ýyl 30 müň kub metre çenli çäge ýitirýär – bu 12 Olimpiýa basseýni ýalydyr.
Rodante amerikan şäherçesinde (Demirgazyk Karolina) 2020-nji ýyldan bäri eroziýanyň netijesinde 11 öý ýumruldy, galan binalar hem howp astynda. Ýerli häkimiýetler kenarýaka zolagyny dikeltmek işini 40 mln dollar bilen bahalandyrdy, ýöne ýeterlik serişde ýok.

“Men on ýyldanmy ýa-da ýüz ýyldanmy, bilemok, ýöne çägäniň ýa-ha gutarjak, ýa-da onuň hetdenaşa gymmat boljak wagty geler” – diýip, ýerli häkimligiň başlygy Bobbi Autten belledi.

Häkimiýetler başga ýerlerden alnan çäge bilen kenardaky çägeleriň üstüni doldurmaga synanyşýar, ýöne hünärmenler şeýle çäreleriň hemişe netijeli däldigini duýdurýar. Surfline kompaniýasyndan bilermenler her bir kenaryň çägesiniň düzümi, reňki we däne ululygy boýunça tapawutlanýandygyny, munuň hem onuň tolkunlara durnuklylygyna täsir edýändigini belleýär. Çägäniň gurluşykda we şäherleşdirmekde işjeň ulanylmagy hem ýetmezçiligi güýçlendirýär.

düýn 15:15
2.5k+

Aý 7-nji sentýabrdaky tutulma wagtynda gyzyl reňke eýe bolar

7-nji sentýabrda doly Aý tutulmasy bolup geçer we onuň dowamynda Aý bir ýarym sagat töweregi Ýeriň kölegesinde bolar. Bu döwürde tebigy hemra gyzylymtyl reňke eýe bolar diýip, Moskwa planetariýasynyň usuly goldaw bölüminiň başlygy, astronom Lýudmila Koşmana salgylanyp, TASS habar berýär...

07.08.2025 18:51
10k+

8-nji awgustda Ýere soňky iki aýda iň güýçli magnit hadysasy aralaşar

8-nji awgustda Ýerde soňky iki aýda iň güýçli magnit hadysasynyň bolmagyna garaşylýar. Bu barada RIA Nowosti agentligi astronom, RF-niň Ylymlar akademiýasynyň professory Sergeý Bogaçýowa salgylanyp habar berýär...

07.08.2025 18:06
11k+

Fransiýanyň günortasynda 1949-njy ýyldan bäri iň uly tokaý ýangyny lowlaýar

Fransiýanyň günortasynda 1949-njy ýyldan bäri iň uly tokaý ýangyny dowam edýär. Ot ýüzlerçe ýerli ýaşaýjylaryň göçürilmegine getirdi diýip, BFM TV habar berýär. Ýangyn-halas ediş gullugynyň başlygy Kristof Maniniň aýtmagyna görä, alaw 16 müň gektary gurşap aldy we 90 kilometre ýaýrady...

07.08.2025 13:31
7.9k+

Kamçatka ýertitremesinden soň ýerinden 2 metr töweregi süýşdi

Ýakynda bolan ýertitremesi netijesinde Kamçatka ýarym adasynyň günorta bölegi günorta-gündogara iki metre golaý süýşüpdir. Bu barada Russiýanyň Ylymlar akademiýasynyň Geofiziki gullugynyň Kamçatka bölüminiň işgärleri habar berdi...