FT: Bütin dünýäde kenarýakalar çäge gorunyň tükenmegi sebäpli ýitýär

  • 08.08.2025 16:16
  • 4.6k+

ABŞ-dan başlap, Awstraliýa çenli dürli ýurtlarda kenarýakalara eroziýanyň çaltlaşmagy we çäge gorunyň tükenmegi sebäpli ýitmek howpy abanýar. Bu barada Financial Times habar berýär.

Neşiriň maglumatlaryna görä, klimat üýtgemeleri kenarýakalaryň tebigy tozmak prosesini güýçlendirýär. Tupanlar, deňiz derejesiniň ýokarlanmagy we güýçli joşgunlar eroziýa getirýär. Kenarýakalary dikeltmek bolsa barha kynlaşýar we gymmat düşýär, çünki zerur çäge gory tükenýär.
Barselonanyň şäher geňeşiniň maglumatlaryna görä, şäheriň emeli kenarlary her ýyl 30 müň kub metre çenli çäge ýitirýär – bu 12 Olimpiýa basseýni ýalydyr.
Rodante amerikan şäherçesinde (Demirgazyk Karolina) 2020-nji ýyldan bäri eroziýanyň netijesinde 11 öý ýumruldy, galan binalar hem howp astynda. Ýerli häkimiýetler kenarýaka zolagyny dikeltmek işini 40 mln dollar bilen bahalandyrdy, ýöne ýeterlik serişde ýok.

“Men on ýyldanmy ýa-da ýüz ýyldanmy, bilemok, ýöne çägäniň ýa-ha gutarjak, ýa-da onuň hetdenaşa gymmat boljak wagty geler” – diýip, ýerli häkimligiň başlygy Bobbi Autten belledi.

Häkimiýetler başga ýerlerden alnan çäge bilen kenardaky çägeleriň üstüni doldurmaga synanyşýar, ýöne hünärmenler şeýle çäreleriň hemişe netijeli däldigini duýdurýar. Surfline kompaniýasyndan bilermenler her bir kenaryň çägesiniň düzümi, reňki we däne ululygy boýunça tapawutlanýandygyny, munuň hem onuň tolkunlara durnuklylygyna täsir edýändigini belleýär. Çägäniň gurluşykda we şäherleşdirmekde işjeň ulanylmagy hem ýetmezçiligi güýçlendirýär.

düýn 16:48
6.2k+

Islandiýada ilkinji gezek çybynlar peýda boldy

Islandiýada ilkinji gezek çybynlar ýüze çykaryldy. Häzire çenli ýurt dünýäde olardan azat bolan iki ýeriň biri hasaplanýardy – indi ýeke-täk şeýle ýer Antarktida bolup galdy. Ilkinji çybynlar Reýkýawikden günorta-günbatarda Kýos buzluk jülgesinde göründi...

düýn 16:46
4.3k+

Täze Zelandiýanyň asmanynda seýrek “gyzyl spraýt” surata düşürildi

Täze Zelandiýada üç fotosuratçy seýrek tebigy hadysany – “gyzyl spraýt” ýyldyrymyny surata düşürdi. Gyrmyzy reňkli öwüşginler adanyň asmanynda 11-nji oktýabrda peýda boldy diýip, The Guardian habar berýär. Fotosuratçy Tom Reý ispaniýaly kärdeşleri Dan Zafra we Hose Kantabrana bilen bilelikde Omaramanyň toýun gaýalarynyň üstünde Akmaýanyň ýoluny surata düşürmegi meýilleşdiripdi...

22.10.2025 21:41
4.7k+

Fransiýada Luwrdan soň ýene bir muzeý talandy

Fransiýada ýurduň demirgazyk-günbataryndaky Langr şäherinde “Deni Didronyň magaryf öýi” muzeýi talandy. Bu waka barada France Info habar berýär. 20-nji oktýabrda irden işe gelen muzeý işgärleri giriş gapysynyň we altyn hem kümüş teňňeli witrinalaryň döwlendigini gördi...

20.10.2025 14:54
4.9k+

2025-nji ýylyň iň ýagty kometasy 21-nji oktýabrda Ýere golaý geler

21-nji oktýabrda täze dogan Aý ýagty kometa bolan C/2025 A6 Lemmon-a syn etmek üçin örän gowy şertleri döreder – bu gün asman jisimi Ýere iň ýakyn aralykdan – takmynan, 89 million kilometrden geçer diýip, TASS habar berýär...